3 boyutlu ekokardiyografi nedir?

Bilgisayar ve transdüser sistemlerindeki teknolojik ilerlemeler sayesinde; son 20 yılda 2 boyutlu ekokardiyografiye ek olarak 3 boyutlu ekokardiyografi teknolojisi gelişmiştir. Yapısal kalp hastalıklarının tanı ve tedavisinde 3 boyutlu ekokardiyografi büyük önem taşır. 3 boyutlu ekokardiyografi, radyasyonsuz ve gerçek zamanlı elde edilen 3 boyutlu görüntüler sayesinde, kalbe ait odacıklarla ve damarlarla ilgili ölçümlerinin detaylı olarak analiz edilebildiği ve kalbin anatomik detaylarının görülmesini sağlayan ileri teknoloji bir görüntüleme yöntemidir.

Doç. Dr. Özge ÖZDEN KAYHAN

Kardiyoloji

Kolay Randevu Talebi

3 boyutlu EKO kardiyografi nedir?

3 boyutlu ekokardiyografi hem “transtorasik ekokardiyografi” (standart 2 boyutlu ekokardiyografi) ile hem de “endoskopik EKO” adı verilen “transözofajiyal ekokardiyografi” ile yapılabilir. Yani standart EKO çekimine ya da kısaca TEE olarak bilinen “endoskopik EKO” çekimine 3 boyutlu olma özelliği sağlayabilmektedir. Bu noktada en önemli unsur 2 boyutlu görüntülerin de yüksek kalitede olmasıdır. 3 boyutlu ekokardiyografinin esas özelliği kalbin kapakçıklarını değerlendirmede özellikle de mitral kapakta önemli bir tanı yöntemi olmasıdır. Standart 2 boyutlu EKO kardiyografide kalp kesitsel olarak görülmektedir; ancak 3 boyutlu ekokardiyografide tıpkı ameliyat sırasında göğüs duvarı açıldığındaki görüntü gibi 3 boyutlu gerçek bir görüntü elde edilmektedir.

3 boyutlu EKO kardiyografi hangi hastalıklarda kullanılır?

Mitral kapak hastalıkları, aort kapak hastalıkları, doğuştan kalp delikleri gibi durumlarda, iyi bir görüntü kalitesi yakalanabilirse 3 boyutlu ekokardiyografi, tıpkı tomografik yöntem gibi kullanılabilir.  Özellikle MitraClip yöntemi mutlaka 3 boyutlu ekokardiyografi eşliğinde yapılmalıdır. Bunun yanında protez kapak komplikasyonlarından olan, kapağın kenarından dikiş atması sonucu gelişen kaçakların; ameliyatsız, kasıktan girerek cihazla kapatılması için de 3 boyutlu ekokardiyografi gereklidir. İşlemden önce defektin boyutlarının ölçülmesi, işlem stratejisinin belirlenmesi açısından oldukça faydalı olan bu yöntem, işlem sırasında da vazgeçilmezdir.

3 boyutlu EKO kardiyografi nasıl uygulanır?

3 boyutlu EKO kardiyografi hem “transtorasik ekokardiyografi” ile yapılabilir hem de “endoskopik EKO” adı verilen “transözofajiyal ekokardiyografi” işlemi sırasında yapılabilir. En iyi görüntü kalitesi transözofajiyal, yani endoskopik ekokardiyografi ile elde edilir. Bazı transtorasik ekokardiyografi cihazlarının 3 boyutlu olma özelliği bulunmaktadır. Memorial Bahçelievler Hastanesi’nde kullanılan transtorasik ekokardiyografi cihazı bu özelliktedir. Merkezimizin en önemli özelliklerinden bir tanesi transtorasik ekokardiyografinin rutin olarak 3 boyutlu çekilebiliyor olmasıdır. Normalde 2 boyutlu ekokardiyografi ile alınan ejeksiyon fraksiyonu adı verilen kalbin kasılma değerleri merkezimizde 3 boyutlu olarak ve çok daha yüksek doğruluk oranı ile değerlendirilmektedir. Bunun yanında ülkemizde özellikle mitral darlık gibi romatizmal kapak hastalıkları çok görülmektedir. Mitral darlığı olan hastalarda kapak alanı çok önemlidir. Bu alan 3 boyutlu ekokardiyografi ile en doğru sonucu verir. En doğru sonuç da doğru tedavi seçimini sağlar. Ayrıca transtorasik ekokardiyografi sırasında 3 boyutlu ekokardiyografinin kullanılarak, tüm kalp odacıklarının volümlerinin ve fonksiyonlarının detaylı olarak verilebildiğini bilmekteyiz. Özellikle fonksiyon açısından bakıldığında, kalp üzerine toksik bazı kemoterapi ilaçları almak zorunda olan kanser hastalarının 3 boyutlu ekokardiyografiden oldukça faydalandığını görmekteyiz.

3 boyutlu ekokardiyografi avantajları nelerdir?

1. 3 boyutlu ekokardiyografi ile mitral kapağın ön ve arka yaprakçığı ve her 2 yaprakçığa ait 3’er adet skallop tıpkı ameliyatta görülen şekilde görülmektedir. Bu sayede hasta ameliyata girmeden önce yaprakçıkların hangisinde problem olduğu net olarak saptanabilmektedir. Cerraha da ameliyat öncesi bu konuda detaylı bilgi verilerek, cerrahın ameliyattan önce nasıl bir yöntem kullanacağına karar vermesi sağlanır.
2. Mitral kapağın son yıllarda gelişen ameliyatsız, kasıktan girerek yapılan mitraClip işlemine; uygun olup olmadığı da detaylı olarak 3 boyutlu ekokardiyografi ile değerlendirilir.
3. 3 boyutlu ekokardiyografi triküspit, pulmoner kapaklar için de kullanılabilir.
4. Kalp deliklerinin 2 boyutlu ekokardiyografi ile ölçümünde deliklerin şekli, tam olarak görülemediği için ameliyat öncesi kasıktan girerek takılması planlanan kapama cihazları deliğe uymayabilir. 3 boyutlu ekokardiyografide delikler net olarak görülüp, ölçümleri düzgün bir şekilde yapılır. Uzun ve kısa çapları net olarak değerlendirilir. Bu gibi doğumsal kalp deliklerinde bu sayede doğru cihaz seçilebilir.
5. Kasıktan girilerek aort kapağı değiştirilen TAVI işleminde de bazı hastaların böbrek fonksiyonları bozuk olduğunda tomografi çekilemez. Bu gibi bir durumda 3 boyutlu ekokardiyografi ile değerlendirme yapılabilir. Bu ölçüm ayrı bir deneyim ve eğitim gerektiren bir işlemdir. Rutin olarak bütün kardiyologların yaptığı bir işlem değildir. Ancak bunun klinik olarak çok faydası vardır. Çünkü bu sayede böbrek yetmezliği olan bir hasta, tomografi gibi kontrast madde kullanımı gereken bir yöntemden kurtarılmış olur. Eğer doğru bir ölçüm yapılabilirse hastanın kapağı doğru seçilebilir ve işlem sırasında minimum komplikasyon gelişir.

3 boyutlu EKO kardiyografi ile ilgili sıkça sorulan sorular

3 boyutlu ekokardiyografide süreç nasıldır?

Transtorasik ekokardiyografinin normal çekimi ile 3 boyutlu çekimi aynıdır. Hasta süreçle ilgili herhangi bir farlılık hissetmez. “Endoskopik EKO” adı verilen “transözofajiyal EKO kardiyografi”de ise daha detaylı bakıldığı için 3 boyutlu çekiminde süre biraz daha uzamaktadır. Endoskopik 3 boyutlu EKO 35-40 dk. arasında sürmektedir. Endoskopik 3 boyutlu ekonun anestezili ya da anestezisiz çekilmesine hastanın durumuna ve isteğine göre karar verilmektedir. İşlem standart bir endoskopi işlemi ile aynı riskleri barındırmaktadır ve genellikle herhangi bir sorun ile karşılaşılmamaktadır. Hastada işlem için 6 saatlik açlık ve susuzluk istenir. Kan sulandırıcı ilcaların kardiyoloğa danışılarak ayarlanması önemlidir. Hastanın yeni geçirdiği mide kanaması, yemek borusunda darlıklar, alerjik durumu, bulaşıcı hastalıkları, yutkunma ile ilgili bir sıkıntısı varsa işlem öncesinde tüm bunlar kardiyoloji uzmanı paylaşılmalıdır.

3 boyutlu ekokardiyografinin hastaya katkısı nedir?

Kapak yapısının, kalbin odacıklarının hacminin ve fonksiyonunun değerlendirilmesinde çok daha doğru bilgi sağlamaktadır. Bunun yanında kapak değerlendirmesinde, kalp deliklerinde ölçümlerin doğru alınmasını sağlamaktadır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.