Regl Ağrısına Ne İyi Gelir? Adet Sancısı (Dismenore) Neden Olur?

Adet Sancısı (Dismenore) Nedir?

Dismenore yani adet sancısı, regl dönemlerinde kramp ve karında ağrı şeklinde ortaya çıkan ve uterus duvarındaki kasların ve kan damarlarının kasılması ile oluşan ağrıdır. Dismenore veya ağrılı adet görme, adet sırasında ortaya çıkan ve tekrarlayan, kramplı, alt karın ağrısının varlığı olarak da tanımlanabilir. Adet döneminin başlangıcından itibaren görülen adet ağrısı birincil ve altta yatan bir hastalığa bağlı olarak da ikincil şeklinde sınıflandırılır.

Birincil adet sancısı (primer dismenore), her dönemde tekrarlayan ve hastalık bağlantısı olmayan adet ağrılarıdır. Primer dismenore kanıtlanabilir bir hastalığın yokluğu anlamına gelir. Sekonder dismenore, endometriozis veya adenomyozis, miyomlar gibi klinik olarak tanımlanabilir veya altta yatan şüpheli patolojiye yanıt olarak aynı semptomların ortaya çıkmasıdır.  Bu adet ağrısı, menstrüasyon döneminden bir ya da iki gün önce kanama başladığını oluşur. Karın, sırt ve uyluklarda hafif ya da şiddetli şekilde regl sancısı yaşanabilir. Bu ağrı 12 ila 72 saat aralığında sürerek, kusma, mide bulantısı, ishal ve yorgunluğa neden olur. Adet sancıları yaş aldıkça ya da doğum yaptıktan sonra azalarak yok olabilmektedir.

İkincil adet sancısı (sekonder dismenore), kadın üreme organlarında ortaya çıkan problem ya da enfeksiyon sebebiyle görülebilir. Sekonder dismenore ağrısı, adet döngüsü öncesinde başlayarak yaygın bir şekilde kramp olarak görülür. Bulantı, kusma, ishal ve yorgunluk sekonder adet sancısında görülmeyebilir. 

Sıcak duş almak, kasığa yakın bir bölgeye ve karın bölgesine sıcak su torbası koymak, yürüyüş, yoga ya da bisiklet sürme gibi hafif egzersizler ve parasetamol veya ibuprofen gibi ağrı kesiciler regl ağrısına iyi gelir. Adet sancılarında papatya, kekik, zencefil, nane ve yeşil çayda adet kramplarını azaltmaya yardımcıdır.

Adet Sancısı (Dismenore) Neden Olur?

Adet sancısı, rahmi kaplayan kan damarlarının sıkışması sonucu rahime giden kan akışı ve oksijen kaynağının geçici olarak kesilmesi ile rahimde yer alan dokuların ağrıyı tetikleyen prostaglandinler adı verilen kimyasallar salgılaması ile yaşanır. Bunlar rahim kaslarını daha fazla kasılmaya teşvik ederek ağrı seviyesini artırır.

Prostaglandinler, vücutta ağrı duyusunun oluşmasına yardımcı olarak kan damarlarının kasılmasını sağlar. Regl döneminin ilk günlerinde bu maddenin seviyesi yüksek olmaktadır. Kanama yaşandıkça bu seviye düşer. Bu durum birincil adet sancısında görülmektedir. İkincil adet sancısına ise çikolata kisti (endometriozis), rahim fibroidleri, pelvik inflamatuar hastalıklar, adenomiyoz, rahim, fallop tüpleri, miyomlar, yumurtalık kistleri ve diğer üreme organlarıyla sorunlar, crohn hastalığı ve idrar bozuklukları neden olur.

Çikolata kisti olarak da bilinen endometriozis, rahmin içerisinde yer alan endometrium tabakasının rahim dışında gelişmesiyle oluşan ağrılı bir hastalık türüdür.  Fibroidler ise kanser içermeyen rahmin dışında, duvarında ya da içerisinde oluşan tümörlerdir. Küçük ve rahim duvarındaki miyomlar ağrıya neden olmamaktadır. Rahim genişlemesi olarak da bilinen adenomiyoz, yaşlılarda daha sık görülür ve adet dönemlerinde sancıya neden olur. 

Adet sancısının nedenleri arasında şunlar da yer alabilir:

• Endometriozis (Rahmin en iç tabakasının rahmin dış tabalarında veya rahim dışı bir bölgede de bulunması)
• Rahim ağzında darlık
• Rahim tümörleri
• Rahmin farklı pozisyonlarda olması(özellikle arkaya doğru belirgin olarak dönük olması)
• Rahim ve komşu organların iltihabi hastalıklar
• Psikolojik sebepler

Adet Sancısı (Dismenore) Belirtileri Nelerdir?

Dismenore ağrısı tipik olarak kramplı, orta hat alt karın veya suprapubik ağrıdır. Hastalar ayrıca alt sırt veya uyluklara yayılan ağrı tarif edebilir. Sıklıkla bulantı, ishal, yorgunluk, baş ağrısı ve ağrıya eşlik eden genel bir halsizlik hissi bildirirler.  Adet sancısı sırasında şiddetli regl ağrısı ve krampların görülmesi yanında şu semptomlar da ortaya çıkabilir.

• Baş ağrısı
• Bayılma
• Kusma
• İshal
• Mide bulantısı
• Alt karında ağrı
• Karın bölgesinde kramp
• Bel ağrısı
• Tükenmişlik
• Bacaklardan aşağı yayılan ağrı

Regl Ağrısına Ne İyi Gelir?

Kasık bölgesine sıcak kompres yapmak, sıcak duş almak, ağrı kesici kullanmak, papatya, rezene, ıhlamur ve zencefil gibi bitki çayları içmek, omega-3, B1, B6 ve magnezyumdan zengin besinler tüketmek regl ağrılarına iyi gelir. Ayrıca adet döneminde şişkinliğe neden olan yağlı yiyecekler, alkol, gazlı içecekler ve kafein tüketimini de sınırlamaya dikkat edilmelidir.

Adet (regl) ağrısına şu yöntemler iyi gelir:

• Ilık banyo ya da alt karın bölgesine sıcak su torbası koymak
• Yoga, yürüyüş veya bisiklet binme gibi hafif egzersiz yapmak
• Karın ve sırt masajı yapmak
• Papatya, rezene, ıhlamur, zencefil ve tarçın gibi bitki çayları içmek
• Omega-3, B1 ve B6, magnezyum açısından zengin besinler tüketmek
• Muz ve yulaf gibi lif değeri yüksek meyve ile tahıllar yemek
• Probiyotik sağlayan kefir ve yoğurt tüketmek
• Bol su içmek
• Stresten uzak durmak
• Akupunktur gibi alternatif tıp uygulamalarından yararlanmak
• Protein değeri yüksek olan balık gibi besinler tüketmek adet ağrılarını dindirmede etkilidir.

Adet sancısını geçiren rahatlatıcı egzersizler nelerdir?

Adet sancısını geçirmek için tempolu yürüyüş yapmak, açma, germe hareketlerinden yararlanarak basit pilates egzersizleri uygulamak vücudun rahatlamasını sağlayacaktır. Adet ağrısını geçirmek için uygulayabileceğiniz rahatlatıcı egzersizler şunlardır:

• Bacağı göğse doğru çekerek esnetme
• Yoga ve pilates
• Hafif tempolu yürüyüş
• Yerde öne doğru esneyerek ayakları tutma
• Hafif ağırlık kaldırma
• Sırt üstü pozisyonda köprü hareketi

Adet sancısına iyi gelen alternatif tedavi yöntemleri nelerdir?

Adet ağrısı için ağrı kesici ilaçlar, doğum kontrol hapının yanında alternatif tedavi yöntemlerine de başvurabilirsiniz. Bu yöntemler regl döneminizde gerçekleşecek sancılarla başa çıkmanızı sağlayarak ağrının giderilmesine yardımcı olacaktır. Doktorunuzun yönlendirmesi doğrultusunda akupunktur, akupresür, bitkisel yağ ve çaylardan yararlanarak alternatif tedavi yöntemleriyle adet ağrısının hafiflemesini sağlayabilirsiniz.

Adet Sancısını En Hızlı Ne Geçirir?

Zorlayıcı bir adet sancınız varsa ağrı kesici ilaçlar, ağrı olan bölgeye sıcak kompres, karnın alt kısmına ısıtma yastığı koymak ve bu süre zarfında bol su içilmesi adet sancılarına hızlı bir çözüm olabilir. Özellikle sıcak kompres, kasların gevşemesine, kan akışının iyileşmesine ve gerginliğin azalmasına yardımcı olur.

Ağrılı Adet Görme (Dismenore) Tanısı Nasıl Konulur?

Primer dismenore, adet kanamasının hemen öncesinde veya adet kanamasının başlamasıyla başlayan ve 12- 72 saat içinde giderek azalan tekrarlayan, kramplı, orta hat, pelvik ağrı yaşayan ve başka bir bozukluk kanıtı olmayan hastalarda yapılan klinik bir tanıdır.

Bu, acıyı açıklayabilir. Primer dismenore tanısı, sekonder dismenoreye neden olanlar da dahil olmak üzere diğer tüm potansiyel etiyolojiler dışlandığında konur. Sekonder dismenorede ise organik bir patolojinin varlığı fizik muayene, Ultrason MR gibi görüntüleme yöntemleri, laboratuvar testleri ile araştırılır.

Adet Sancısı (Dismenore) Nasıl Tedavi Edilir?

Adet sancısının tedavisi için öncelikle kadın hastalıkları uzmanına görülerek destek almak gerekir. Uzman doktor yaşınız, sağlık durumunuz ve sağlık geçmişiniz çerçevesinde size uygun tedavi yöntemini belirler. Birincil ya da ikincil adet sancısı olup olmadığı belirlendikten sonra sürece başlanır.

Tedavinin amacı, ağrının yeterli düzeyde giderilmesini sağlamaktır. Dismenore tedavisi ile;  ağrının giderilmesi, hastaların olağan aktivitelerinin hepsini olmasa da çoğunu gerçekleştirmelerine olanak sağlanması ve yaygın olarak dismenore ile ilişkili üretkenlik kaybının azaltılması hedeflenmektedir.

Primer dismenore tedavisi ampirik olarak başlatılabilir. Ayrıntılı bir öykü ve fizik muayene, özellikle ergenlerde, tanıyı güçlü bir şekilde desteklediğinde tedaviye başlanabilir, standart tedavilerle semptomların giderilmesi, birincil dismenore tanısını daha da destekler.

Semptomlar standart tedavilere yeterince yanıt vermiyorsa, sekonder dismenore nedenleri için bir değerlendirmeye başlanır. Sekonder dismenore de laboratuvar testleri, görüntüleme çalışmaları çok nadiren laparoskopi gerekli olabilir. 

Steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar (NSAID'ler), asetaminofen (parasetamol) ve hormonal ilaçlar, ilaç tedavisinin temel dayanaklarıdır. Primer dismenore tedavisi için bu ajanlardan biriyle tedavi iki veya üç ay sonra başarısız olursa, diğeriyle bir tedavi süreci önerilir. 

Adet sancısı tedavisinde şu yöntemler de uygulanabilir:

• Vitamin takviyesi
• Beslenme değişikliği
• Sıcak duş
• Karın masajı
• Ağrı için steroid olmayan antienflamatuar ilaçlar
• Progesteron (hormon tedavisi)
• Endometrial ablasyon (rahim duvarını yok etme prosedürü)
• Histerektomi (rahmin alınma ameliyatı)

Adet ağrılarını evde dindirmek için uygulanabilecek doğal tedavi yöntemi olarak kasık bölgesine sıcak su torbası veya ısıtma yastığı koymak adet kramplarını gidermeye yardım eder. Uygulanacak ısı, rahimdeki ve çevresindeki kasların gevşemesini sağlayacağı için ağrıyı hafifletecektir.

Adet Sancısı (Dismenore) Tedavisinde Kullanılan İlaçlar ve Yan Etkileri

Adet sancısı çeken kişilerde eğer sekonder dismenore yer almıyorsa ilaç tedavisi olarak nonsteroid anti-enflamatuar ilaçlar (NSAİ) olan ağrı kesiciler verilebilir. Bu ilaçlar prostoglandin sentezini azaltarak ağrının azalmasını sağlayacaktır.

Primer dismenorede ise doğum kontrol hapları (oral kontraseptifler) kullanılarak, yumurtlamayı engelleyen prostoglandin sentezi azaltır ve adet ağrısı şikayeti azaltılması hedeflenir. İlaçların yan etkileri kişinin yaşına, sağlık durumuna ve ilaca karşı verdiği tepkiye göre değişiklik gösterir.

Adet Sancısı (Dismenore) Hakkında Sık Sorulan Sorular 

Adet sancısına ne iyi gelir?

Sıcak banyo ya da alt karın bölgesine sıcak su torbası uygulanması, karın ve sırt bölgesine hafif masaj yapılması, yürüme ve bisiklet sürme gibi hafif egzersizler yapmak, papatya ve rezene gibi bitki çayları içmek adet sancısına iyi gelir.

Şiddetli adet sancısı farklı hastalıkların habercisi olabilir mi?

Bazı kadınlarda adet ağrısına; bulantı, kusma, sinirlilik, kabızlık, sık idrara çıkma gibi şikayetler eklenebilmektedir. Sancılı adet görme aslında normal adet görme mekanizmasının bir parçası olan rahim kasılmalarının kadın tarafından aşırı ağrı şeklinde hissedilmesidir ancak bazı kadınlarda bu kasılmaların şiddeti gerçekten de fazladır. Kasılmaları sağlayan maddeler, rahimde bölgesel olarak salgılanan maddelerdir. Ağrıya yol açan olayın ise bu maddenin aşırı miktarda salgılanması ya da kadında bu maddelere karşı ağrı şeklinde bir aşırı duyarlılık cevabı oluşması olduğu düşünülmektedir.

Tedavide de, bu maddelerin oluşumunu engelleyen ağrı kesiciler kullanılır. Adet sancıları ağrı kesicilerle kontrol altına alınabiliyorsa ve başka bir jinekolojik belirti yoksa jinekolojik muayene çok gerekli değildir. Ancak adet sancıları çok şiddetli ve genel iyilik halini etkilemeye başlamışsa, sıradan ağrı kesicilerle kontrol altına alınamıyorsa veya iş gücü kaybına neden oluyorsa mutlaka jinekolojik değerlendirme yapılmalı ve gereken tedavi uygulanmalıdır.

Jinekolojik muayenenin amacı, adet sancısının, farklı ve önemli bir nedenle ortaya çıkıp çıkmadığını saptamaktır. Burada da genellikle doğurganlık çağındaki kadınlarda görülen ikincil (sekonder dismenore) adet ağrısı denilen sebepler söz konusudur.

Adet sancısı ve kronik pelvik ağrı arasındaki fark nedir?

Adet sancısı ve kronik pelvik ağrı, regl döneminde karnın alt bölgesinde şiddetli ağrı şeklinde görülebilir. Üreme fonksiyonu için kadınlarda alt karın bölgesinde yer alan pelvis, adet döneminde, cinsel ilişki sırasında sancı şeklinde belirtilerle ortaya çıkabilir. Kronik pelvik ağrıya, gastrointestinol, ürolojik ve nörolojik durumlar sebep olur. Adet sancısına ise regl döneminde rahmin kasılmasını sağlayan prostaglandinler neden olmaktadır.

Regl sancısı nasıl geçer?

Regl sancısını geçirmenin kişinin elinde olan bazı yöntemleri mevcuttur. Bu yöntemler arasında istirahat etmek, bol su tüketimi, ağrı kesici ilaçlar, sıcak kompres, sancı olan bölgeye ısıtma yastığı koymak bulunur. 

Şiddetli adet sancıları riskli midir?

Şiddetli adet sancısı günlük hayatı etkiliyorsa ve ağrı kesicilerle kontrol altına alınamıyorsa bir hastalığın habercisi olmasından dolayı riskli olabilir.

Doğum kontrol hapları adet sancısını önler mi?

Adet sancısı ile yumurtlama arasında yakın bir ilişki vardır. Ağrı kesicilere cevap vermeyen durumlarda doğum kontrol hapları ile yumurtlamanın ortadan kaldırılması, adet sancısını da sorun olmaktan çıkarabilir.

Adet sancısının nedeni psikolojik olabilir mi?

Evet, adet sancılarının oluşumunun psikolojik yanından şüphelenildiği durumlarda doktor önerisine göre psikiyatri konsültasyonu da gerekebilir.

Adet sancısına iyi gelen yatış pozisyonu hangisidir?

Cenin pozisyonuna benzer bir pozisyon olan fetal pozisyon, karın kaslarını rahatlatıp gevşeterek adet sancılarına iyi gelir ve ağrının olduğu bölgeyi rahatlatır.

Adet sancısı kaç yaşında biter?

Birincil adet sancısı 25 yaşına kadar azalarak devam edebilir. İkincil adet sancısı 30’lu yaşlarda ortaya çıkarak devam eder. Doğum ve yaşlılıkla beraber adet sancısı azalarak yok olur.

Adet sancısı nerelere vurur?

Adet sancısı karnın alt bölgesine ve kasıklara vurarak kramp tarzı ağrıya neden olur. Bunların yanında bazı kişilerde bel, sırt, göğüs ve bacak ağrıları görülebilir.

Hamilelikte adet sancısı olur mu?

Hamilelikte adet sancısı rahimdeki büyüme nedeniyle oluşabilir. Şiddetli sancı ve beraberinde kanama yoksa normal bir durum olarak kabul edilir.

Hamileyken regl olunur mu?

Hamilelik sürecinde regl olunmaz. Ancak bazı kanamaların yaşanması olasıdır. Bu kanamalar dış gebelik ve düşük gibi faktörlere bağlı olarak gerçekleşir. Ayrıca hamileliğin ilk 3 ayında yerleşme kanaması da görülebilir.

Regl iken denize girilir mi?

Regl ürünleri kullandığınız sürece suyla temasınız kesileceği için regl sürecinde deniz girmek güvenlidir. Ancak bu süreçte adet sancısı veya ağrısı söz konusuysa dikkatli davranmanız gerekir.

Şiddetli adet sancısını ne geçirir?

Bitkisel çaylar, egzersiz, ağrı kesiciler, sıcak su torbası uygulaması ve dinlenme adet sancısını hızlı geçirmeye yardımcıdır.

Menopoza girerken adet sancısı olur mu?

Menopoza girme sürecinde düzensiz adet görülebileceğinden, şiddetli adet sancısı ve bunun yanında farklı ruh halleri görülebilir.

Adet sancısı egzersizle geçer mi?

Kanıtlar adet sancısı tedavisinde egzersizin rolünü desteklemektedir. Fizyoterapi ve aktiviteye dayalı tedaviler yardımcı olabilir ve çok az risk taşır. İzometrik egzersizler, masaj terapisi, yoga, elektroterapi, bağ dokusu manipülasyonu, germe, kinesio bant, progresif gevşeme egzersizleri ve aerobik dansın kullanımı tamamlayıcı tedavide faydalı olabilir.

Karına sıcak su torbası koymak adet sancısına iyi gelir mi?

Alt karın bölgesine ısı uygulanması adet ağrısının hafifletilmesinde etkilidir. Çoğu kişi, ısıyı ağızdan ilaç almaktan daha etkisiz bulur, ancak hiçbir yan etkisi yoktur. Isı tedavisi diğer tedavilerin etkinliğini artırabilir.

Adet sancılarını durdurmak için ne yapılabilir?

Alt karın bölgesine sıcak su torbası koymak regl ağrısını dindirmede en etkili yöntemdir. Her regl dönemi ağrılı geçiyorsa, vücudun ağrıyı karşılayabilmesinde etkili olan vitamin ve mineral içeren meyve ve sebzelerin tüketilmesi, daha fazla sıvı tüketimi, liften zengin gıdalarla beslenme de ihmal edilmemelidir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.