Ayak Mantarı Nedir? Ayak Mantarına Ne İyi Gelir ve Nasıl Geçer?

Ayak Mantarı Nedir?

Ayak mantarı, ayak parmakları arasında veya ayak tabanında meydana gelen genellikle  kırmızı döküntü, su toplama, yanma ve kaşıntı gibi belirtilerle ortaya çıkan mantar enfeksiyondur. Ayak mantarına dermatofit denilen mantar enfeksiyonu neden olur. Bu enfeksiyona en sık neden olan mantar türleri arasında ise trikofiton, epidermophyton ve microsporum bulunur. Ayak mantarı, rahatsız edici bir kaşıntı şeklinde kendini gösterebilir. Bulunduğu bölge kızararak pul pul dökülmeler şeklinde oluşur. Bunun yanında ayak mantarının enfekte olduğu bölgeden kötü bir koku yayabilir.

Ayak mantarı, özellikle sıcak ve nemli ortamlarda çoğalma eğilimi gösterir. Bu nedenle spor salonları, yüzme havuzları gibi ortamlardan ayak mantarı bulaşma olasılığı bulunur. Ayak mantarının önlemek için ayakların kuru tutulması önemlidir. Bunun yanında ayak hijyeninin sağlanması da gerekir.

Ayak mantarı türleri nelerdir?

Ayak mantarı, mantar türlerinin enfeksiyona neden olması sonucunda görülen bir durumdur. Ayak mantarının türleri oluştuğu bölgeye, bulaştığı alana göre farklılık gösterebilir. Ayak mantarı türleri şöyle açıklanabilir:

Parmak arası mantarı (intertriginöz)

Parmak arası mantarı, en yaygın ayak mantarı türleri arasında yer alır. En küçük ayak parmakları arasında meydana gelen intertriginöz, sıcak ve nemli ortamlardan bulaşarak orada gelişme gösterir. Parmaklar arasında kaşıntı ve yanma şeklindeki rahatsızlık hissi, pul pul dökülme, kızarıklık gibi belirtiler parmak arası mantarı belirtileri arasında yer alır.

Makosen (Hiperkerotik)

Makosen yani hiperkerotik ayak mantarı türü ise ayaklarda pul pul dökülmelere neden olarak kuruluk, tahriş ve kaşıntı belirtilerini ortaya çıkarır. Makosen mantar türü tedavi edilmediği durumda ise derinin kalınlaşarak çatlaklar oluşmasına sebebiyet verir. Hiperkerotik mantar türü ayak tabanının tamamına yayılabilir. Bu nedenle dar ayakkabı giymekten kaçınmak önemlidir.

Kabarcıklı (Vezikülobüllöz)

Kabarcıklı mantar enfeksiyonu, en az görülen ayak mantarı türü olarak bilinir. Ayağın alt kısmında derinin su toplamasına neden olarak kabarcıkların aniden patlamasıyla gelişme gösterir. Ağrı, yanma hissi gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Vezikülobüllöz olarak da bilinen kabarcıklı ayak mantarı türü özellikle yaz aylarında aşırı terlemeye bağlı olarak görülebilir.

Ayak Mantarı Neden Olur?

Ayak mantarına yaygın olarak ayağın terlemesi sonrası yıkanmaması, banyo sonrasında ayağın ıslak bırakılması, sıkı çorap ve ayakkabı kullanımı, mantar bulaşma riski olan ortak banyo veya havlu kullanımı neden olur.

Ayak mantarı sebepleri şu şekilde sıralanabilir:

• Kapalı ve sıkı ayakkabı kullanmak
• Duş sonrası ayakların kurutulmaması ve nemli kalması
• Düşük bağışıklık sistemi
• Açık alanlarda ayakkabı giymemek (açık havuz, sauna, soyunma odaları gibi)
• Diyabet hastası olmak
• Kuaförde pedikür setlerinin ortak kullanılması

Ayak Mantarı Belirtileri Nelerdir?

Ayak mantarı belirtileri, ayak üstünde ya da altında olmak üzere her bölgesinde ortaya çıkabilir. En yaygın şekilde ayak parmaklarının arasında görülür. Ayak mantarı belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Mantarın yer aldığı bölgede kaşıntı
• Yanma
• Kötü koku
• Pul pul kırmızı döküntü
• Ayakta su toplaması
• Kırık cilt yapısı
• Ayakların tabanların kepeklenme
• Kırmızı, mor ya da grimsi görünebilen iltihaplı cilt

Bulaşıcı olan ayak mantarına erken tanı konulup tedavi edilirse sıçraması önlenebilir. Derinin yapı da bozulduğundan dışarıdan gelebilecek bakteriler karşı korumasızdır. Bu da cilt lezyonlarına ve lenf damar enfeksiyonu (lenfanjit) gibi durumlara neden olabilir. Ayak mantarı enfeksiyonu bulunan kişilerin ortak terlik ve havlu kullanmaması önerilir.

Ayak Mantarı Görüntüsü Nasıldır?

Ayak mantarı, kızarık, cilt renginde ve yapısında değişiklik, pul pul dökülme şeklinde bir görüntüye sahiptir.

Ayak Mantarına Ne İyi Gelir?

Karbonatlı ya da sirkeli su ayak mantarına karşı doğal çözüm olarak kullanılabilir. Ilık suyun içerisine sirke ya da karbonat ilave edildikten sonra ayakların su soğuyana kadar içerisinde bekletilmesi mantarları temizlemek için kullanılmaktadır.

Ayak mantarından kurtulmaya yardımcı olan yöntemler şunlardır:

• Ayakları her gün düzenli olarak yıkamak ve iyice kurulamak
• Su ile seyretilmiş karbonat ya da sirkeli su içinde ayakları bekletmek
• Reçeteli klotrimazol, mikonazol, tolnaftat veya terbinafin gibi antifungal kremler kullanmak
• Özellikle yazın kapalı ayakkabılar giymekten kaçınmak
• 2-3 çift ayakkabıyı dönüşümlü olarak kullanmak
• Pamuklu çoraplar giymek ve günlük olarak değiştirmek
• Başkalarının havlu ve ayakkabılarını kullanmaktan kaçınmak
• Mümkünse evde çıplak ayakla gezmek
• Yazın ayakkabılarınıza mantar önleyici pudralar serpmek

Ayak Mantarından Korunmak için Nelere Dikkat Etmeli?

• Ayağınızın terlememesine özen gösterin.
• Ayaklarınızı her gün yıkayın. Banyo sonrası ayaklarınızı ve parmak aralarını iyice kurulayın.
• Uzun süreli ve sıkı ayakkabılar giymeyin.
• Kapalı ayakkabı giymekten kaçının, birkaç çift ayakkabıyı dönüşümlü olarak giyin.
• Islak zemine çıplak ayak basmayın.
• Halka açık spor merkezlerinde kendinize özel terliklerinizi kullanın.
• Kalabalık havuz kullanımında terliksiz dolaşmayın.
• Steril olduğuna emin olduğunuz yerlerde pedikür yaptırın.
• Çoraplarınızı her gün değiştirin. Pamuklu ve teri emen çoraplar giymeye özen gösterin.
• Başkalarının havlu ve ayakkabıları kullanmayın.

Ayakta Mantar Nasıl Geçer?

Ayak mantarı, antifungal ilaçlar arasında yer alan klotrimazol, mikonazol, tolnaftat veya terbinafin içeren merhem, krem ve spreylerin kullanımı ile tedavi edilir. Ciddi ayak mantarı rahatsızlıklarında antifungal ilaçlarla ağızdan hap tedavisi olarak da alınabilir.  Tedavi sürecinin sürdürülmesi önemlidir. Ayak mantarı tedavisi yarıda bırakıldığında tekrarlayabilmektedir.

Ayak Mantarı Hakkında Sık Sorulan Sorular

Ayak mantarı tedavi edilmezse ne olur?

Deri bütünlüğü bozulduğundan diğer mikroplar çatlak ve yarıklardan girerek yılancık hastalığına yol açabilirler. Ayrıca tek bir noktada bulunuyorsa diğer parmak aralarına da bulaşabilir.

Ayak mantarı bulaşıcı mıdır?

Evet, ayak mantarları bulaşıcıdır. Ayak mantarı genellikle terlik, çorap, ayakkabı, havlu gibi ortak kullanılan eşyalardan veya banyo, küvet, plaj, hamam ve benzeri ortak zeminlerden bulaşmaktadır.  

Ayak mantarı neden tekrarlar?

Tedavi ile döküntü geçse bile mantarlar deride yaşamaya devam eder. Ve uygun şartlarda tedavi sürdürülmediğinde tekrar hastalığa yol açabilir.

Mantar olan ayak şişer mi?

Ayak mantarındaki enfeksiyona bağlı olarak ayaktaki mantarın olduğu bölgede hafif bir şişlik görülebilir. Bu şişlik aynı zamanda kızarıklık da meydana getirebilir.

Ayak mantarı için hangi doktora gidilir?

Ayak mantarı tedavisi için dermatoloji bölümüne başvurarak cilt hastalıkları uzmanından destek alabilirsiniz. Dermatolog gerekli tanı ve tetkikleri yaptıktan sonra kişinin ihtiyacına yönelik olarak tedavi planını oluşturur.

Ayak mantarı ne kadar sürede geçer?

Ayak mantarının geçme süresi, kişinin sağlık durumuna, enfeksiyon türüne ve uygulanan tedavi şekline göre farklılık gösterir. Enfeksiyon hafif şekilde seyrediyorsa 1-2 hasta içerisinde düzelebilirken, ciddi enfeksiyon durumunda bu süre 4-6 hafta arasında değişebilir.

Ayak mantarı en hızlı nasıl geçer?

Ayak mantarının en hızlı şekilde geçirmenin yolları arasında erken teşhisin sağlanması için dermatolog tavsiyesiyle uygulanan ilaçlar yer alır. Bunların yanında ayak hijyenini sağlamak, ayakları sık sık havalandırmak, ayakların nemli kalmasını önlemek de tedavi sürecinin hızlanmasını sağlar.

Ayak mantarı evde nasıl temizlenir?

Ayak mantarını evde temizlemek için ayakları günlük olarak sabun ve su ile parmak aralarını kapsayacak şekilde yıkamak gerekir. Doktorun önerdiği antifungal kremler veya spreylerden yararlanın. Pamuk çorapları tercih edin ve düzenlik olarak değiştirin.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.