Zehirlenme Belirtileri Nelerdir?

Zehirlenme Belirtileri Nelerdir?

Zehrin türüne göre farklılık gösterse de sık görülen zehirlenme belirtileri, bulantı, kusma, ishal ve karın ağrısı yanı sıra ateş, kanlı olabilen ishal ve yorgunluktur.

Yaygın zehirlenme belirtileri şunları içerir:

• Bulantı ve kusma
• Karın ağrısı
• İshal
• Nefes almada güçlük
• Baş ağrısı ve baş dönmesi
• Halsizlik
• Baygınlık hissi
• Ateş ve titreme
• Nöbet geçirme
• Ağız ve dudak çevresinde yanık veya kızarıklık
• Ağızdan salya akması

Zehirlenme Türleri Nelerdir?

Zehirlenmeleri çoğu kazara ve istemeden meydana gelir. Zehirlenme türleri solunum, sindirim ve cilt yoluyla olmak üzere üç başlık altında incelenir. Zehirlenme türleri şöyle açıklanabilir:

Sindirime etki eden zehirlenmeler

Zehirlenmeye yol açan maddelerin ağız yoluyla vücuda girerek sebep olduğu zehirlenme türüdür. Sindirim yoluyla oluşan zehirlenmeler, gıda, aşırı alkol tüketimi ya da zehirli mantarlardan dolayı oluşur. Bu maddelerin bilinçsiz kullanımı zehirlenmeye neden olur. Sindirim yoluyla meydana gelen zehirlenmeler şunlardır;

Gıda Zehirlenmesi

Gıda zehirlenmesi, bakteri ve virüs kaynaklı olarak patojenler, parazitler ve toksinle içeren besinlerin ya da suların neden olduğu zehirlenme türüdür. Genellikle yıkanmamış meyve ve sebze tüketmekten, çiğ et, deniz ürünleri ve kümes hayvanları yemekten ortaya çıkabilir.

Gıda zehirlenmesinin de kendi içerisinde türleri bulunur ve buna bağlı olarak semptomlar da farklılık gösterir. En sık görülen gıda zehirlenmesi belirtileri arasında mide rahatsızlığı, mide bulantısı, kusma, ishal ve ateş yer alır.

Ev İçi Kimyasal Zehirlenmesi

Ev içerisinde yer alan piller, çok amaçlı temizleyiciler, çamaşır suyu, böcek ilaçları, lateks boya, motor yağı gibi kimyasalların solunması ya da yutulması durumunda zehirlenme meydana gelir. Ev içi kimyasallar zehirlediğinde yaşamı tehdit edecek bir boyuta geçebilmektedir. Bulantı, kusma, ağız içerisinde yanma, baş ağrısı ve dönmesi şeklinde ortaya çıkan ev için kimyasal zehirlenmeleri belirtileri durumunda kişinin bilinci yerindeyse 2 saat içerisinde kusması sağlanır. 2 saati geçmiş ise zehirlenen kişi kesinlikle kusturulmamalıdır. Bazı durumlarda kusturulmaması gerekir bu gibi durumlarda en yakın sağlık kuruluşuna başvurmak önemlidir.

İlaç Zehirlenmesi

Özellikle çocukların bilinçsiz ya da yanlışlıkla ilaç tüketmesinden kaynaklı olarak ilaç zehirlenmeleri yaşanabilir. Bu zehirlenme türünde erken ve hızlı müdahale önemlidir. İlaç zehirlenmelerinde kusma, kramp, karında ağrı, nabzın ve solunumun hızlanması, baygınlık hali ya da bilinç kaybı gibi semptomlar görülebilir.

Solunuma etki eden zehirlenmeler

Sindirim yolundan kaynaklı olarak oluşan zehirlenmelerinin ardından en sık rastlanan zehirlenmeler arasında solunum kaynaklı zehirlenme yer alır. Karbonmonoksit (CO), odun kömürü, benzin, odun yakıtların yanmasından ya da egzoz, tüp kaçağından kaynaklı olarak ortaya çıkan zehirli gazların solunum yoluyla vücuda girmesinden kaynaklı olarak ortaya çıkar. Ciğerlere çok fazla yabancı madde girdiğinde zehirlenme olarak tanımlanan tehlikeli durum ortaya çıkar. Karbonmonoksitin, tadı, kokusu ve rengi bulunmamaktadır. Bu yüzden ne kadar solunduğu bilinmeden zehirlenme yaşanabilir. Karbonmonoksit kan dolaşımına girdiği zaman oksijenin hücrelere ulaşmasını engeller ve doku hasarlarına neden olur. Solunum kaynaklı zehirlenmelerin en yaygın belirtileri, baş dönmesi, halsizlik, mide bulantısı, kusma, göğüste ağrı şeklinde görülür. Bu durumlar beyinde, kalpte ve akciğerde ciddi zararlar verebilir.

Temizlik amacıyla çamaşır suyu ve tuz ruhunun karıştırılması solunum zehirlenmeleri arasında yer alır. Gözde yanma, nefes almada güçlük, ishal ya da göğüste ağrı belirtileriyle görülür. Bu durumda ortam hızlı şekilde havalandırılmalı ve bu zehre maruz kalan kişi kusturulmamalıdır.

Cilt yoluyla oluşan zehirlenmeler

Böcek sokması, saç boyaları, hayvan ısırıkları, arı sokması, ilaç enjeksiyonlarından kaynaklı olarak ortaya çıkan ve deri temasıyla oluşan zehirlenmeler cilt yoluyla zehirlenme olarak tanımlanabilir. Zehirli maddelerin deriye temas etmesiyle ciltte kabarıklık, kızarıklık ve yanma görülür. Bu maddeler cilde temas ettiğinde o bölge bol suyla yıkanmalı ve üzerine bulaştıysa kıyafetler çıkarılarak maddenin etkisi azaltılmalıdır.

Zehirlenmede İlk Yardım Nasıl Yapılır?

Zehirlenme durumunda sağlık ekipleri gelene kadar ilk yardım amaçlı olarak şunlara dikkat etmelisiniz:

Sağlık ekipleri ile paylaşabilmek için

Zehirlenme kişinin yutmuş olabileceğini düşündüğünüz bir durumdan kaynaklanıyorsa, yuttuğu madde isimleri, ne kadar süre önce alındığı, ne kadar alındığı bilgisini hızlıca paylaşmanız oldukça kritiktir.

• Zehirlenme yutulan herhangi bir şeye bağlı ise, ağızda kalan herhangi bir şey varsa çıkartılmalı
• Cildi etkileyen bir zehirlenme söz konusu ise 15-20 dakika süre ile cildi su ile durulamalı
• Gözü etkileyen bir durum söz konusu ise 20 dakika süre ile yıkanmalı
• Zehir solunmuş ise temiz havaya çıkarılmalı
• Kişi de istifra (kusma) söz konusu ise boğulmayı önlemek için baş yana çevrilmelidir.

Zehirlenme belirtileri hakkında sık sorulan sorular

Zehir vücudu nasıl etkiler?

Zehirlenme durumunda, vücut sıcaklığı artar, kalp hızı ve solunumda farklılaşma yaşanır. Zehirlenmenin kaynağı yakıcı veya tahriş edici maddeler ise ağız, boğaz, gastrointestinal sistem ve akciğerlerin mukoza zarları zarar görebileceği için göğüs ve karın ağrısı, öksürük, kusma ve nefes darlığı yaşanır. 

Zehirlenme belirtileri ne kadar sürede ortaya çıkar?

Zehirlenme belirtilerin ortaya çıkma süresi çeşidine göre değişiklik gösterir. Genel olarak zehirlenmelerde belirtiler 30 dakika ila 8 saat içerisinde kendisini gösterir. 6-24 saat içerisinde de semptomlar ilerleyebilir.

Arı sokması zehirlenme belirtileri nelerdir?

Arı sokması zehirlenme belirtileri arasında nefes darlığı, boğaz ağrısı ve sıkışması, karında ağrı ve bulantı, tansiyonda düşüş görülebilir.

Etten zehirlenme belirtileri nelerdir?

Son kullanma tarihinin geçmesi veya sıcakta kalması gibi herhangi bir nedenle bozulan etten zehirlenildiğinde mide bulantısı, ishal, kusma, karın krampları, 38 derece ve üzeri ateş, yorgunluk ve üşüme gibi belirtiler ortaya çıkar.

Yemekten zehirlenme belirtileri nelerdir?

Yemekten zehirlenme durumlarında en yaygın görülen belirtiler arasında kusma, ishal ve bulantı vardır. Zehirlenmenin sebebine bağlı olarak ateş, üşüme, kas ağrısı ve halsizlik oluşabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.