Prostat Hastalıklarında Patolojinin Yeri

Prostat, erkeklerde idrar yolları ve üreme sisteminin bir parçası olup, mesanenin altında yer alan, ceviz büyüklüğünde bir organdır. Görevi spermleri içinde barındıran meni sıvısının oluşumuna katkıda bulunmaktır. Prostat hastalıkları ileri yaş erkeklerde önemli sağlık sorunlarının başında gelir. 

Prostat hastalıkları kabaca üç grupta sınıflandırılabilir:

• Prostat iltihabı (Prostatit)
• İyi huylu prostat büyümesi (BPH=Benign Prostat Hiperplazisi)
• Prostat kanseri

Prostat Hastalığı Hangi Sıklıkta Görünür?

İyi huylu prostat büyümesi, 40 yaşından sonra yaşla birlikte görülme sıklığında artış gösteren ve 60 yaşında toplumdaki erkeklerin yaklaşık %50’sini etkileyen, erkeklerde en sık ortaya çıkan iyi huylu tümördür.

Prostat Hastalığı Tedavisinde Patolojinin Yeri Nedir?

Prostat hastalıklarında, tedavileri birbirinden farklı olan bu üç grup hastalığın tanısının doğru konulup uygun tedavilerin uygulanması için; muayene, laboratuvar ve görüntüleme testlerinin yanı sıra özellikle kanser hastalığının kesin tanısında patoloji en önemli yere sahiptir. Prostat hastalıkları bulguları olan hastalarda, muayene, laboratuvar ve radyolojik testler uygulandıktan sonra, kanser şüphesi gözlendiğinde, kesin tanının konabilmesi ve tedavinin planlanabilmesi için patolojik inceleme yapılmak üzere biyopsi alınır. Prostat biyopsisi yapıldığında, alınan örnekler, patoloji uzmanı tarafından mikroskop altında incelenir. Patolog, alınan her numune için teşhis koyarak yazdığı Patoloji Raporu’nu ilgili uzman doktora gönderir.

Prostat Kanseri Nasıl Tespit Edilir?

Bütün prostat kanserlerinde ana tanısal ölçü bazal hücre tabakasının varlığı veya yokluğudur. Hematoksilen eozin boyamalar ile bu değerlendirmenin net yapılamadığı durumlarda immunohistokimyasal yöntemlere başvurulmaktadır. Kesin tanı yanı sıra hastalığın gidişatına dair bilgiler veren, derecelendirme ve evreleme verileri de mikroskobik olarak değerlendirilip, en güncel kılavuzlara uygun biçimde patoloji raporunda belirtilir.

Evreleme: Evre terimi kanserin büyüklüğünü ve yayılmış olup olmadığını belirtmek amacı ile kullanılır. Prostat kanseri için tanımlanmış birkaç farklı evreleme sistemi bulunmaktadır. En çok kullanılan sistemlerden ikisi, numaralı ve TNM evreleme sistemidir.

Derecelendirme: Kanserin derecesi ne kadar hızlı büyüyebileceği ile ilgili fikir vermektedir. Prostat kanseri, biyopsi örneğinin mikroskop altında incelendiği zaman bulunan hücrelerin görünümüne bağlı olarak derecelendirilir. Birçok derecelendirme sistemi bulunmakta, fakat bunlardan en yaygın olarak kullanılanı Gleason sistemidir. Bu sistem kanser hakkında daha fazla bilgi vermesi nedeniyle, doktorlara tedavi seçiminde yardımcı olabilir. Gleason skoru ne kadar düşükse, kanser derecesi de o kadar düşük demektir. Düşük dereceleri kanserler genellikle yavaş büyür ve yayılma ihtimalleri düşüktür. Yüksek dereceli tümörlerin hızlı bir şekilde büyüme ve yayılma olasıdır. Yüksek dereceli tümörler bazen agresif seyirli tümör olarak da adlandırılabilir.

Prostat Kanserinin Tedavisi Esnasında Patolojinin Yeri Nedir?

Kesin tanısı konulduktan sonra tedavi olarak cerrahi seçilen hastalarda, ameliyat ile çıkarılan prostat organına yine patolojik inceleme yapılır ve kanserin tipi, derecesi, yaygınlığı, evresi, eşlik eden başka hastalıkların varlığı ile hastanın gidişatı hakkında bilgi verecek olan ek bulgular (perinöral invazyon, vasküler invazyon, cerrahi sınırların durumu, nekroz vb) değerlendirilerek raporlanır.

Tüm organlarda olduğu gibi prostat hastalıklarında da, kesin tanının konulmasında patoloji en önemli yere sahiptir. Patoloji raporunda belirtilen bulgular ışığında prostat hastalıklarının tedavisi planlanır.​ Klinik bulgularla uyumsuzluk durumunda, patolojik inceleme tekrarlanabilir, ikinci görüş alınabilir. Patolojik incelemenin yapıldığı lam ve parafin bloklar, 20 yıl saklanmaktadır ve gereği halinde tekrar incelenebilirler.