Bilişsel, fiziksel ve ruhsal olarak sağlıklı bir yaşam için sağlıklı ve zihinde bir vücuda ihtiyaç duyulur. Vücutta meydana gelebilecek en küçük olumsuz bir değişim ise sinir sistemi ve sindirim sistemi başta olmak üzere birçok organın işlevini yerine getirmesinde aksaklıklara neden olabilir. Hayat kalitesini olumsuz etkileyen ve hayati tehdit oluşturan hastalıkların temelini oluşturan aşırı kilolar mutlaka tedavi gerektirir. Kilo verim evresi, alım evresi kadar kolay olmayabilir. Beslenme uzmanı eşliğinde alınacak profesyonel yardım kilo verme sürecinin daha sağlıklı olmasını ve kiloların kalıcı şekilde gitmesini sağlar. Memorial Diyarbakır Hastanesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü’nden Uzm. Dyt. İrem Akpolat, kilo verme yöntemleri hakkında bilgi verdi.
Kilo nedir?
Vücut ağırlığının ölçümü olan kilogram uluslararası bir temel birim olarak kabullenilmektedir. Kilogram olarak ifade edilen bu birim ‘’kilo’’ olarak en yaygın şekilde kullanılmaktadır. Vücut ağırlığı, boy uzunluğuna bölünür ve bu şekilde ortaya çıkan sonuca göre zayıf, kilolu ya da ideal kilo şeklinde bir sınıflama yapılmaktadır. Yaş, cinsiyet ve yaşam tarzı hastalıklarda olduğu gibi kilo kontrolünde önemli bir konuma sahiptir.
Kilo belirtileri nelerdir?
Dünya Sağlık Örgütü’nün obezite sınıflandırması baz alınarak obeziteyi ve yüksek kiloyu belirlemek için yaygın olarak Beden Kitle İndeksi kullanılmaktadır. Beden kitle indeksi, bireyin vücut ağırlığının (kg), boy uzunluğunun (m cinsinden) karesine (BKI=kg/m2) bölünmesiyle elde edilen bir değerdir. Beden kitle indeksi boy uzunluğuna göre vücut ağırlığının tahmin edilmesinde kullanılmakta, vücutta yağ dağılımı hakkında bilgi vermemektedir. DSÖ’ye göre uluslararası obezite sınıflandırması Çizelge 1’de belirtilmektedir. Çizelge 1: Yetişkinlerde Beden kitle indeksine göre zayıflık, fazla kiloluluk ve obezitenin sınıflandırılması şeklinde şöyle sıralanabilir;
Sınıflandırma | BKİ (kg/m2) |
| Temel kesişim noktaları | Geliştirilmiş kesişim noktaları |
Zayıf (düşük ağırlıklı) | <18.50 | <18.50 |
Aşırı düzeyde zayıflık | <16.00 | <16.00 |
Orta düzeyde zayıflık | 16.00 - 16.99 | 16.00 - 16.99 |
Hafif düzeyde zayıflık | 17.00 - 18.49 | 17.00 - 18.49 |
Normal | 18.50 - 24.99 | 18.50 - 22.99 |
23.00 - 24.99 |
Toplu, hafif şişman, fazla kilolu | > 25.00 | > 25.00 |
Şişmanlık öncesi (Pre-obez) | 25.00 - 29.99 | 25.00 - 27.49 |
27.50 - 29.99 |
Şişman (Obez) | > 30.00 | > 30.00 |
Şişman I. Derece | 30.00 - 34-99 | 30.00 - 32.49 |
32.50 - 34.99 |
Şişman II. Derece | 35.00 - 39.99 | 35.00 - 37.49 |
37.50 - 39.99 |
Şişman III. Derece | > 40.00 | > 40.00 |
Kilo artışı nedenleri nelerdir?
Genelde aşırı besin alımını ve fiziksel hareketlerin azlığı, kilo artışına ve şişmanlığa yol açmaktadır. Şişmanlık; diyabet, hipertansiyon ve kardiyovasküler hastalıkların oluşumunda önemli risk etmenidir. Ayrıca bazı hastalıkların ve ilaç tedavilerinin sonucunda bireylerde kilo artışı gözlemlenebilmektedir. Yanlış uygulanan diyet beslenme şekilleri, düzensiz beslenme ve sıklıkla fast food diye adlandırılan ayaküstü tüketilen, doyurucu olmayan kalorisi yüksek besinlerin tüketimi beraberinde kilo artışlarına neden olmaktadır. Düzensiz bir yaşam, sık tüketilen alkollü, asitli ve gazlı içeceklerin fazlaca tüketimi vücutta bölgesel yağlanmaları ve kilo alımıyla sonuçlanmaktadır. Gece uyku öncesi hunharca tüketilen yemekler kalp krizi riskini arttırdığı gibi ani kilo artışına neden olmaktadır. İleri yaş ile birlikte gelişen hormonsal değişimlerde kilo üzerinde değişimlere yol açar ve istenmeyen durumlar doğurabilmektedir. Stres ve kaygının arttığı dönemlerde istemsiz bir şekilde yeme içme düzeninde bozulmalar meydana gelmektedir. Bu dönemlerde oluşan panik ve stres iştah kaybına yol açabileceği gibi aşırı yeme ile değişkenlik gösterebilmektedir.
Nasıl kilo verilir?
Bireyin hayat tarzına, eğer var ise hastalık öyküsüne ve beslenme öyküsüne uygun sürdürülebilir, yeterli ve dengeli içeriğe sahip bir beslenme sistemiyle, yeterli fiziksel aktiviteyle, sağlıklı uyku dengesi ve stresten mümkün oldukça uzak kalmaya çalışarak kilo verme tedavisini sağlamak mümkündür. Beslenme uzmanı tavsiyesi doğrultusunda uygulanacak diyet beslenme biçimi ile fazla kilolardan kurtulmanın tedavisi sağlanmaktadır. Ancak bazı hastalıkların neden olduğu kilo artışlarında ana neden olan hastalığın tedavisini gerçekleştiren uzman hekim ile beslenme uzmanı iş dayanışmasında bulunarak süreci birlikte yönlendirmektedirler. Sağlıklı ve yeteri kadar beslenmenin dışından sağlıklı bir yaşam ve kilo verişlerinden sonra vücutta oluşabilecek ciddi sarkmaların önüne geçebilmek adına spor yapılması gerekmektedir. Kilo verme tedavisinde kısaca şunları dikkat edilmelidir;
- Düzenli uyku
- Düzenli ve yeteri kadar beslenme
- Egzersiz ve spor yapmak
- Sinir ve stresten kaçınmak
- İnsülin direncinin kontrol edilmesi
- Fast food tüketiminin sınırlandırılması
- Hazır paket ürünlerin tüketiminin azaltılması
- Alkol, asit ve gazlı içeceklerin tüketiminden kaçınmak
- Aşırı şeker ve tuz içeren besinler tüketmemek
- Yeteri kadar su tüketmek
- Farklı vücut ve bedenler ile kıyaslama yapmamak
- Kiloyu takıntı haline getirmemek
- Kilo alımı ile alakalı farklı bir hastalık mevcut ise hastalığa yönelik ilaçlı tedavi gerekmektedir.
Kilo direnci nedir?
Kilo kaybı direncine katkıda bulunan belirli sistemik dengesizlikler vardır. Bunlardan hepsi veya bir tanesi bile kilo direncine neden olabilmektedir:
- Toksinler
- Hormonal bozukluklar
- Vitamin-mineral eksiklikleri
- Stres
- Uyku bozukluğu
- Sinir sistemi hastalıkları
- Sindirim bozuklukları
- Sistemik enfamasyon
Kilo genetik midir?
Kilo alma döngüsü yani vücutta yağ depolama sistemleri kişiden kişiye farklılık göstermektedir. Bazı insanları çok fazla yemek yiyerek kilo almaması, bazı insanların neredeyse hiç yemek yemedikleri halde kilo almalarında genetik yapımızın rolü vardır. Ancak yapılan çalışmalarda genetik yapının tek başına obezite nedeni olarak açıklanmadığı görülmektedir. Bunun nedeni insan hayatında çevresel faktörler de (yemek alışkanlıkları, gıda endüstrisi, aktivite düzeyi vb…) önemli derece de etkili olmaktadır.
Bitki çayları kilo verdirir mi?
Bazı bitki türleri yağ yakımına destek sağlamaktadır. Yağ yakımı ve sakinleştirici özelliklerinden kaynaklı günlük yaşamda bir fincan bitki çayı tüketilmesi önerilmektedir. Ancak tek başına bitki çayları bu görevi üstlenemez. Kilo vermek için bitki çayları yeterli olamayacağı gibi fazla tüketilmesi sağlık problemlerine neden olabilir.
Egzersiz yapmadan kilo verilir mi?
Evet verilebilir. Ancak kilo verme süresi hareket kısıtlılığına bağlı olarak güçleşir ve istenilen kiloya daha geç varılır. Aynı zamanda vücutta sarkmalar meydana gelebilir.
Kilo verdiren yiyecekler nelerdir?
Kilo verilmesini tam anlamıyla sağlayacak yiyecekler şeklinde besinler arasında bir sınıflama söz konusu değildir. Bazı yiyeceklerin sindirimi kolay gerçekleştiğinden kalori değeri azdır. Vücut bu tür yiyecekleri daha kısa sürede sindirir ve sindirim sistemi düzenli çalışır. Sindirim sistemi rahatsızlıkları kilo alımına etki edindiğinden bu tür yiyecekleri normal yaşamda tüketmek mide ve bağırsak sağlığı için önem arz eder. Yumurta, somon, kabak, yoğurt bunlara örnek gösterilebilir.
Hangi hastalıklar kilo aldırır?
Aşırı kilo her zaman yanlış beslenme ve hareketsizlik nedeni ile gerçekleşmez. Bazı durumlarda kilo artışını tetikleyen ciddi hastalıklar bulunmaktadır. Toplumda sıklıkla görülen kilo artışına neden olan hastalıklar şu şekilde sıralanabilir;
- Şişmanlık
- Diyabet
- Hipertansiyon
- Kardiyovasküler hastalıkların oluşumunda
- Böbrek hastalıkları
- Pankreas hastalıkları
- Kadınlarda görülen poliskistik over sendromuna bağlı kilo alımı gerçekleşir.
1 hafta içerisinde 5 kg verilir mi?
Evet verilebilir. Ancak hızlı ve sağlıksız bir şekilde verilen bu kilo çok süre geçmeden ani bir kilo artışı ile geri vücuda dönecektir. Aynı zamanda beraberinde farklı hastalıkları da neden olacaktır.
Evde kilo vermek için ne yapılmalıdır?
Abartıya kaçmadan beslenilmeli ve ev içerisinde vücuda aşırı yüklenmeyecek ya da zedelemeyecek egzersiz hareketleri yapılmalıdır. Gün içerisinde evde temizlik yapılarak sağlanan enerji kaybı belirli bir tempo ve vücuda esneklik sağlayacak hareketleri kapsamadığı için spor yerine tam anlamıyla geçmez. Bölgesel olarak vücuda iyi gelebilecek hareketler yaş ve kilo faktörüne bağlı yapılmalıdır.
Detoks suları kilo verdir mi?
Bitki çaylarında olduğu gibi detoks sularında da tıpkı aynı durum geçerlidir. Detoks suları yağ yakımına destek sağlayacak bir niteliğe sahiptir. Ancak kilo verimi için tek başına yeterli olmayacaktır.
Kilo gebe kalmaya engel midir?
Gebelik planlayan anne adayları için kilo önemli bir faktördür. Aşırı kilo yumurtalık fonksiyonlarına ve yumurtlamaya zarar vererek gebelik sürecinde bir engel olarak ortaya çıkmaktadır. Bu tür durumlarda anne adayının bir beslenme uzmanı gözetiminde beslenme biçiminde değişime gidere ideal kilosuna ulaşması sağlanacaktır.
Güncelleme Tarihi : 3 Nisan 2024
Yayınlanma Tarihi: 25 Ocak 2022