Narsist Ne Demek? Narsist Kişilik Bozukluğunun 13 Belirtisi

Narsist Nedir?

Türkçe'ye özsever olarak geçen narsist kelimesi, öz-önemini abartan, kendine hayranlık duyan, benmerkezci ve kibirli olmak ile karakterize kişileri tanımlamak için kullanılan psikiyatrik bir rahatsızlıktır. Narsist kişilik bozukluğu ise toplumdaki bazı bireylerin yükseltilmiş özgüven ile kendilerini sürekli diğer insanlardan üstün görmesiyle ortaya çıkan bir kişilik bozukluğudur. Diğer insanlara göre kendilerini üstün görürler.

Çoğunlukla benmerkezci kişilik özellikleri ile beraber empati yoksunluğu, kişiliği fazlasıyla büyütme (abartma), başarıya ve güce bağımlı davranışlarla kendilerini belli ederler. 

En belirgin özelliği kendilerini dünyanında merkezinde görmek olan narsist kişiler, aynı zamanda çıkarcıdır, kibirlidir, sadece kendilerini severler, eleştiriye kapalıdır ve hata yaptıklarını düşünmediklerinden dolayı özür dilemeyi de bilmezler. Onlar için sadece övgü ve iltifat vardır. Kendilerini eleştiren insanları düşman bilen narsist kişiler için insanlar iki kategoriye ayrılır: Kendisini övenler ve eleştiri yapanlar.

Narsist Kişilik Bozukluğu Ne Zaman Ortaya Çıkar?

Kişilik, kişinin kendisini ve çevresini algılama seviyesi ile ilişki kurma biçimi ve düşünceleriyle ilgilidir.  Ergenlik ve gençlik döneminde başlayan ve uzun süre devam eden; aile, iş ve sosyal çevresinde sorunlara neden olan davranış ve uyum bozukluklarıdır. Kadınları ve erkekleri eşit oranda etkileyen bu sorunun birçok çeşidi bulunmaktadır. Kişilik bozuklukları, psikolojik sorunların ortaya çıkmasına da neden olmaktadır.

Narsist Kişilik Bozukluğu Kimlerde Görülür?

Narsist kişilik bozukluğü toplumun bütün kesimlerinde her yaştan insanda görülebilir. Toplum içerisinde görülme oranları ise DSM-IV’ e göre % 6,2'dir. Cinsiyet dağılımında ise kadınlara göre erkeklerde daha yaygındır.

Narsist Kişilik Bozukluğu Neden Olur?

Narsistliğin tam olarak neden ortaya çıktığı bilinmemekle birlikte, çevre, genetik ve nörobiyoloji ile ilintilidir. Çocuğun çevresinde yaşadığı deneyim, aile ile olan ilişkileri, devamlı övülmek ya da eleştirilmek, aile öyküsünde genetik olarak kişilik bozukluğunun bulunmasının narsistliğin ortaya çıkmasında etkili olduğu düşünülmektedir.

• Aile veya çevrenin manipülatif davranışlara itmesi

• İyi ve kötü davranışlar karşısında övgü ve eleştiri alarak büyümek

• Çocuklarda şiddet ve istismar yaşamak

• Ebeveynlerin büyüme çağında ki çocuktan çok fazla büyük beklentide bulunması

• Çok fazla şımartılarak büyümek

• Gerçekçi geri bildirimler yerine devamlı gerçekçi olmayan övgüler almak

Narsistik Kişilik Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?

Narsist kişiler kendilerini benzersiz sanarlar, hayranlığa ihtiyaç duyarlar, başkalarından üstün olduklarını düşünürler, ve empatiden yoksunlardır. Narsist insanların en sık kullandığı yöntem sizi yalnızlaştırmaktadır. Sizi güçsüzleştirir ve zamanla kendinizi ona mahkum hissedersiniz. Fazla özgüvenli, övgüyü seven, manipüle eden, sürekli haklı çıkan, hakkının yenmesini sevmeyen ama başkalarının hakkını yiyen insanlardır.

Narsistik kişilik bozukluğu olan kişilerin ortak özelliği olarak şunlar sıralanabilir:

1. Kendini eleştirilerin üstünde görür
2. Manipüle edici davranışlar sergiler
3. Diğer bireyleri kendi kazanımları için kullanır.
4. Kendisiyle aynı statüye sahip insanlarla arkadaşlık kurmak ister. Fakat bu gerçekleştiğinde bile önde olma dürtüsü ile çevresiyle yarış halinde olur
5. Kendi yetenek ve başarılarını abartıp, üstün görür.
6. Sürekli haklı çıkacağı ortamları yaratıp onaylanmak ister
7. Sürekli övgü bekler ve bunun için baskı ortamı kurar
8. Diğer insanları kendinden daha yeteneksiz, daha başarısız, daha az zeki ve daha az güzel bulur.
9. İnsanların kendine hizmet etme durumunda olduklarını varsayar.
10. Kendisini toplumun parçası olarak görse de bu toplumun içerisinde özel muameleyi hak ettiğini düşünüp, o toplumun en üstündeki kişi olduğunu iddia eder
11. Başkaları üzerinden var olur.
12. Genellikle bu bozukluğun temelinde çocuklukta yaşanılan değersizlik ve sevgisizlik gibi kavramlar vardır.
13. Ne kadar dışarıya özgüven sahibi gözükse de, içinde kendine güven kavramı kırılgandır ve bunu göstermek en büyük korkusudur.

Kendilerini üstün görürler

Narsist, yükseltilmiş özgüven ile kendilerini sürekli diğer insanlardan üstün görmesiyle ortaya çıkan bir kişilik bozukluğuna sahip bireyleri tanımlamak için kullanılır. Diğer insanlara göre kendilerini üstün görürler. Ancak bu özelliklere sahip olan tüm insanlarda kişilik bozukluğu olmayabilir. Narsistik kişilik bozukluğu taşıyan bireylerin çoğunluğu yükseltilmiş özgüven ve kendilerine besledikleri çarpıtılmış hayranlık ile yaşamlarını sürdürür. Bu insanlar çevrelerinden de aynı şekilde hissettikleri bu duyguların çoğaltılmasını beklerler. Çoğunlukla benmerkezci kişilik özellikleri ile beraber empati yoksunluğu, kişiliği fazlasıyla büyütme (abartma), başarıya ve güce bağımlı davranışlarla kendilerini belli ederler.

Narsist, suçu başkalarında bulmada profesyoneldir

Narsistik kişilik bozukluğu olanlar, sorun yaratan davranışlarını değiştirme konusunda aşırı dirençlidir. Narsist kişilik bozukluğu olanlar, suçu başkalarında bulma konusunda profesyoneldirler. En küçük eleştiri bile anlaşmazlığa, çatışmaya ve saldırgan davranışa dönüşebilir. Narsistik kişilik bozukluk, toplumun bütün kesimlerinde her yaştan insanda görülebilmektedir. Toplum içerisinde görülme oranları ise DSM-IV’ e göre % 6,2 olarak ifade edilmiştir. Yapılan araştırmalarda narsistik kişilik bozukluğunun kadınlara göre erkeklerde daha yaygın görüldüğü belirlenmiştir.

Yakın çevresine göre mükemmeldirler

Yakın ilişkilerinde ve özellikle arkadaşları tarafından ‘narsist’ bireyler başta mükemmel gözükür. Sevilen, başarılı, övülen bir kişilik yapısı sergiler. Fakat sevgiyi genellikle manipülatif davranışlar ile almaya çalışır. Başarıda üstün bir hırs ve başarısızlık anında ise suçlama davranışlarıyla ön plana çıkarlar. Bu sorunu yaşayan kişiler genellikle aile ve evlilik konusunda karşısındaki insana değersizlik, yetersizlik gibi kavramları yükler ve kişiyi yalnızlaştırma politikasını kurarak üstünlük sağlamaya çalışır.

Pişmanlık bir zayıflık göstergesidir

Genellikle ilişkilerini emir ve komuta sistemine göre yürütmeye çalışır. Bunun dışına çıkıldığında öfkelenir ve agresif, pasif agresif davranışlar sergiler. Karşısındaki kişinin hayatı onu ilgilendirmez. Eğer ilgi gösteriyor ise genellikle bunu rütinsel gereklilik olarak gördüğü için yapar. Toplamda bütün ilişkisel boyutlar değerlendirildiğinde bu tip insanlar benmerkezci yapıdadır. Onlara göre pişmanlık bir zayıflık göstergesidir. Ancak nadiren de olsa hayatlarının bazı dönemlerinde pişmanlık yaşarlar. Pişmanlık yaşadıkları fark edildiğinde ise genelde kendilerini dışa kapatırlar.

Görünüşlerine önem verirler

Bu kişilik bozukluğunun tanısı ancak uzman bir klinik psikolog ya da psikiyatrist tarafından konulur. Kişinin mükemmeliyetçi, üstün başarılı yapısı, hatasız olma arzusu ve hatayı kabul etmeme davranışları, empati kuramaması, görünüşüne çok büyük önem vermesi ve dikkat çekici olma arzusu, sürekli çevresini eleştirmesinden dolayı ilişkilerinde yaşadığı zorlanmalar ve bunun sonucunda işlevsellik alanlarında bozulmaların meydana gelmesi tanı koymada yardımcı olmaktadır.

Temelinde güvensizlik duygusu var

Narsistik kişilik bozukluğu olanlar genellikle çocukluk dönemlerinde yaşadıkları sevgisizlik ve değersizlik duygularını barındırırlar ve her ne kadar aşırı özgüvenli görünse de bu aşırı özgüvenin temelinde güvensizlik duygusu vardır. Preston Ni, “ Pek çok narsist küçük, basit olaylara hemen üzülür, derinlerde acı çekmek istemese bile kendini 'çirkin ördek yavrusu' gibi hisseder” diyerek konuyu özetlemiştir. Bu tip insanlar bazı dönemlerde sevgisini abartırken, bazen de sevdiğini söylediği insanı deyim yerindeyse yerin dibine sokabilir. Özellikle ilişkinin başında sevgi doluyken, zamanla ilişkinin seyrini değiştirerek acımasız ve kibirli bir insan oluverirler.

Narsist Erkek Belirtileri Nelerdir?

Narsist erkekler yüksek bir egoya sahiptir, çok fazla ilgiye ihtiyaç duyar ve empati duygusundan yoksundur. Mükemmeliyetçi kişilik özelliği taşıyan narsist erkekler sürekli olarak başarıya odaklanır ve aksini hiç düşünmezler. Patolojik bir yalan söyleme durumu olan narsist erkekler aynı zamanda istediklerini elde etmek için sürekli olarak manipülasyona başvurur.

Narsist erkeklerde görülen özellikler şu şekildedir:

• Narsist erkekler yüksek bir egoya sahiptir 
• Benmerkezci olup, kibirli ve çıkarcı olurlar 
• Çok fazla ilgiye ihtiyaç duyarlar ve dikkat çekmeye çalışır
• Empati duygusundan yoksundurlar
• Mükemmeliyetçi bir kişilik yapısına sahiptirler 
• Narsist erkekler sürekli olarak başarıya odaklanır ve aksini hiç düşünmez
• Patolojik bir yalan söyleme durumu vardır 
• İstediklerini elde etmek için manipülasyona başvurur

Narsistlik Nasıl Tedavi Edilir?

Genellikle ilaçla tedavi edilmesi mümkün gözükmeyen bir bozukluktur. Narsistik kişilik bozukluğu yaşayan bireyler tedaviye dirençlidir, dolayısı ile tedavi edilebilir olsa da ancak bireyin kendisi değişim isteği göstermelidir. Bu yüzden tedavi narsist kişilik bozukluğu tedavisinde uzun süreli psikoterapi yöntemi uzman bir klinik psikolog tarafından ele alınmalıdır.

Terapi yöntemlerinde sıklıkla bilişsel davranışçı terapi kullanılır. Terapistlerin en çok zorlandığı hastalık grubudur. Narsistik kişilik bozukluğu olanların iyileşmesi uzun bir terapi sürecine bağlıdır. Ancak kişilik bozukluğu nedeniyle ortaya çıkan kaygı bozukluğu ve depresyon için ilaçlar verilmektedir. İlaçlar sayesinde kişilik bozukluğunun diğer sorunlara bağlı olarak büyümesi engellenebilmektedir. Psikolojik rahatsızlıklarla ilgili tedavi görmek ve bu süreci online olarak yürütmek isterseniz online psikolog hizmetinden faydalanabilirsiniz.

Narsistik Kişilik Bozukluğu Olan Birine Nasıl Davranılmalı?

• Narsist bir insana karşı davranış sınırları belirgin hale getirilmelidir.
• Duygusal ve psikolojik anlamda bütün manipülatif davranışları sınırlandırılmalı ve izin verilmemeli.
• Onu kaybetme korkusu ile yaklaşıldığı gösterilmemeli ve hissettirilmemeli.
• Eğer kişiyi kaybetme korkunuz varsa altında yatan neden de belirlenmeli.
• Narsist bir insanın karşısında suçluluk, değersizlik, yetersizlik gibi duygulara kapılmamalıyız. Narsist kişiliğin egosunu besleyici görev edinilmemeli.
• Onu değiştirme ve düzeltme çabasına girilmemeli.
• Narsist bir insana karşı olumlu ya da olumsuz hissedilen duygular net bir şekilde ifade edilmelidir.

Narsist Kişilik Bozukluğu ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

Narsist ne demek?

Narsist bireyler yalnızca kendi isteklerini önemseme ve hayranlık duyulma ihtiyacı yanı sıra empati eksikliği, kibirli olma ve ayrıcalık bekleme gibi karakteristik özellikler gösteren kişilik bozukluğuna sahip kişilerdir.

Narsist kişilik bozukluğu olanlar üzülür mü?

Narsist kişilik bozukluğu olanlar genellikle çocukluk dönemlerinde yaşadıkları sevgisizlik ve değersizlik duygularını barındırırlar ve her ne kadar aşırı özgüvenli görünse de bu aşırı özgüvenin temelinde güvensizlik duygusu vardır. Preston Ni, “ Pek çok narsist küçük, basit olaylara hemen üzülür, derinlerde acı çekmek istemese bile kendini 'çirkin ördek yavrusu' gibi hisseder” diyerek konuyu özetlemiştir.

Narsist kişilik bozukluğu olanlar başkasını sever mi?

Narsist kişilik bozukluğu olanlarla ilişki içinde olanların en çok sorduğu sorudur. Bu tip insanlar bazı dönemlerde sevgisini abartırken, bazen de sevdiğini söylediği insanı deyim yerindeyse yerin dibine sokabilir. Özellikle ilişkinin başında sevgi doluyken, zamanla ilişkinin seyrini değiştirerek acımasız ve kibirli bir insan oluverirler.

Narsist kişilik bozukluğu olanlar terk edilirse ne olur?

Narsist bir insanla birlikte olmanın zorluğunu hissedenlerin en çok sorduğu sorulardan biridir. Narsist insanlar ilişkinin kontrolünü elinde bulundurmak isteyecektir. İlişkinin devamı konusunda konuşarak ikna edemeyeceğini anlayınca, karşısındakinin zaaflarını ortaya çıkararak kişinin kötü hissetmesini sağlar. Geçmişe dönük güzel anları anlatmanın işe yaramadığını anladığında ise saldırıya geçebilir.

Narsistik kişilik bozukluğu iyileşir mi?

Genellikle ilaçla tedavi edilmesi mümkün gözükmeyen bir bozukluktur. Narsistik kişilik bozukluğu yaşayan bireyler tedaviye dirençlidir. Bu yüzden tedavi uzun süreli psikoterapi yöntemiyle uzman bir klinik psikolog tarafından ele alınmalıdır. Terapi yöntemlerinde sıklıkla bilişsel davranışçı terapi kullanılır. Terapistlerin en çok zorlandığı hastalık grubudur.