MS hastalarının dikkat etmesi gereken 6 altın kural

Gençler daha çok risk altında

Multipl Skleroz (MS)  sıklıkla genç ve orta yaşta ortaya çıkmaktadır. 10 yaş altı ve 60 yaş üstü nadir olarak görülmektedir. MS hastalığında plakların oluşma nedeni vücudu savunmakla görevli hücrelerin merkezi sinir sistemi hücrelerine ve sinir hücrelerinin etrafında bulunan miyelin kılıfına saldırmasıdır. Beyin ve omuriliğin herhangi bir yerinde plakların ortaya çıkmasıyla tutulan bölgeye ait şikayet ve belirtiler oluşmaktadır. Tutulan bölge hastadan hastaya değişir, dolayısıyla her hastanın şikayeti birbirinden farklıdır. Hastalığın nedeni net olarak bilinmese de, yapılan farklı araştırmalar daha önce geçirilmiş viral enfeksiyonların, bazı çevresel zararlı maddelerle maruziyetin, beslenme alışkanlıklarının ve D vitamini eksikliğinin MS’e yakalanma riskini artırdığı göstermiştir. 

Belirtiler her hastada farklılık gösteriyor

MS belirtileri etkilenen sinir sistemi bölgesine göre farklılık gösterir. Dolayısıyla belirtilerin şiddeti ve seyri de her hastada farklıdır. Sıklıkla ortaya çıkan belirtiler yorgunluk, bacak ve kollarda kuvvet kaybı, uyuşma, karıncalanma, his kaybı, baş dönmesi ve dengesizlik, çift görme, görme azlığı, konuşma bozukluğu, idrar kaçırma ya da idrar yapamamadır.  

MS 3 farklı tipte ortaya çıkıyor

• En sık görülen formu hastaların yaklaşık %80’ini etkileyen, tekrarlayan ve düzelen yani relapsing-remitting MS (RRMS)’dir. İlk ataklarda düzelme kendiliğinden dahi olabilir. Ataklarda genellikle tam düzelme beklenir.
• İkincil ilerleyici yani sekonder progresif MS (SPMS) ataklar ve iyileşme şeklinde başlasa da bir dönemden sonra ataklar sonrası kalıcı şikayetler ve giderek kötüleşme hali ile devam eder.
• Birincil ilerleyici yani primer progresif MS (PPMS) ise başlangıçta atak olmadan en başından itibaren sürekli bir kötüye gidiş ile karakterizedir.

Yorgunluk önemli belirtilerden!

Yorgunluk hastalığın en sık görülen 3 belirtisinden biridir. Tanı alan hastaların yaklaşık %70-80’inde yorgunluk önemli bir yakınmadır. Yorgunluk, özellikle günlük efordan bağımsız ve normalden fazla ise mutlaka önemsenmeli ve bazı hastalarda tek başına atak belirtisi olabileceği akılda tutulmalıdır.

Tedavide şikayetlerin yönetilmesi amaçlanıyor

Multipl skleroz teşhisinde öncelikle beyin ve omurilik görüntülemesi için MRI tüm hastalara yapılmaktadır. Ayrıca tanıda görme ve optik sinir değerlendirilmesi için vizuel uyarılmış potansiyeller (VEP) kullanılmaktadır. Gerekli durumlarda belden alınan beyin omurilik sıvısında (BOS) bakılan özel bazı testlerle tanı desteklenmektedir. MS tedavisi atakları sonlandırmayı hızlandırmaya, hastalığın ilerlemesini yavaşlatmaya ve MS şikayetlerini yönetmeye odaklanmaktadır.

MS hastalarının dikkat etmesi gerekenler

1. Hastalar aşırı stres ve beden yorgunluğu yaratan aktiviteler ve işlerden kaçınmalı, düzenli ve sağlıklı beslenmelidir.
2. Sağlıklı beslenme tüm kişiler gibi MS hastalarında da çok önemlidir. Akdeniz tipi, sebze, meyve ve balıktan zengin, yağ oranı düşük beslenme öne çıkmaktadır.
3. Alkol ve sigara gibi zararlı maddeler kullanılmamalıdır. Sigara hem hastalığa yatkınlığı artırmakta hem de MS hastalarında kinikte daha hızlı kötüleşmeye sebep olabilmektedir.
4. Hastalar mümkün olduğunca çok hareket etmelidir. Ağır egzersizlerden kaçınılmalı; daha çok günlük açık havada, aşırı güneş ve sıcaktan korunarak yapılan yürüyüşlere yer verilmelidir.
5. MS şikayetlerini artırabilecek olan hamam, sauna gibi sıcak ortamlar yerine ılık su ile duş tercih edilmelidir.
6. D vitamini eksikliği kontrol edilmeli, gereği halinde takviye alınmalıdır. Öncelikle D vitamini kaynağı gün ışığı olduğu için hastalar gün ışığı almalıdır. Ancak aşırı sıcaktan kaçınılmalıdır.