Marburg Virüsü Nedir? Belirtileri, Bulaş Yolları, Nedenleri ve Tedavisi

Marburg Virüsü Nedir?

Marburg virüsü hastalığı (MVD), şiddetli kusma, kanama ve nörolojik sorunlara neden olan, nadir görülen ancak %88’e varan ölüm oranıyla oldukça tehlikeli olan bir virüs hastalığıdır. Kuluçka süresi 2-9 gün olan marburg virüsü için ilk haftada ateş, titreme, öksürük, baş ağrısı, döküntü ve kas-eklem ağrıları ilk belirtiler olup, sonrasında göğüs ağrısı, ishal, şiddetli kan kaybı ve bilinç bulanıklığı gibi belirtiler görülür. 

Kuluçka süresi boyunca bulaşıcılığı olmayan marburg virüsü, yarasalar, maymunlar gibi primatlar ve virüs ile enfekte olmuş insanların kendileri, kanı veya vücut sıvıları yanı sıra enfekte kişinin kullandığı giysi, çarşaf, yastık, iğneler veya tıbbi ekipmanlarla temas sonucu bulaşır. Virüsün kişiden kişiye bulaşması, hastayla son derece yakın temas gerektirir.

Marburg Virüsü Nasıl Ortaya Çıktı?

Marburg virüsü, 1967 yılının Ağustos ayında Batı Almanya’nın Marburg şehrinde ortaya çıktığı için bu ismi almıştır. Marburg ve Frankfurt kentlerinde 30 kişide görülen bu hastalık daha sonra Belgrad’da 2 kişinin hastalanmasıyla seyrini sürdürmüştür. Yapılan laboratuvar çalışmalarında iki ayrı yerde eş zamanlı başlayan bu salgına neden olan virüsün Doğu Afrika’daki Uganda’dan Avrupa kıtasına getirilen Afrika yeşil maymunlarının neden olduğu belirlenmiştir. 

Marburg Hastalığı Neden Olur?

Marburg hastaığının nedeni Rousettus aegyptiacus türü mısır yarasası olarak bilinen meyve yarasalarında bulunan ortomarburgvirüsleridir. Marburg virüsleri, Filoviridae ailesine, Marburgvirus cinsine ait filamentli, zarflı, tek sarmallı, negatif yönlü RNA virüsleridir .

Marburg Virüsü Belirtileri Nelerdir?

Marburg virüsü, aniden ortaya çıkan ateş, titreme, baş ağrısı ve kas ağrıları ile başlayan, döküntü, bulantı, kusma, göğüs ağrısı, karın ağrısı ve ishal gibi belirtilere neden olan bir hastalıktır. Hastalığın ileri seyrinde sarılık, pankreas iltihabı, ciddi kilo kaybı, şok, karaciğer yetmezliği, aşırı kanama ve çoklu organ işlev bozukluğu görülür.

Marburg virüsü belirtileri şunlardır:

• Ateş ve titreme
• Baş ağrısı
• Kas ağrıları
• Döküntü
• Bulantı ve kusma
• Burun, dışkı, vajina gibi bölgelerde nedensiz kanama
• Göğüs ağrısı
• Karın ağrısı
• İshal
• Kilo kaybı
• Sarılık
• Karaciğer yetmezliği
• Bilinç bulanıklığı

Marburg Virüsü Kuluçka Süresi Nedir?

Marburg virüsünün kuluçka süresi genellikle beş ila 10 gün olup, geniş aralıkta 3-21 gün sürebilmektedir. Hastalığın klinik seyri için bahsedilebilecek fazlar 3'e ayrılabilir. Bunlar ilk 1-4 gün için olan ilk faz, 5-13. günler erken faz ve 13+ günden sonrada geç ve iyileşme fazı söz konusudur. Sağ kalanlar genelde nadiren geç faz dönemini yaşarlar.

Marburg Virüsü Nasıl Bulaşır?

Marburg virüsü insandan insana çok yakın temas ya da enfekte kişinin kan, salgı ve diğer vücut sıvıları ile temas, kontamine olmuş çarşaf, yastık, havlu, kıyafet gibi kişisel eşyaları kullanma ile bulaşır. Hayvanlardan insanlara ise genelde meyve yarasaları ve primatlardan da temas yolu ile bulaşmaktadır.

Hastalık hava yolu ile bulaşan bir hastalık olmadığı için insandan insana yayılmasını sağlayan en etkin faktör vücut sıvılarıdır. Bu sıvılar idrar, dışkı, tükürük, kan, meni ve vajinal sıvılardır.

Marburg Virüsü Nasıl Teşhis Edilir?

Marburg virüsünün neden olduğu hastalığın; sıtma, tifo, şigelloz, menenjit ve diğer viral hemorajik ateşli hastalıklardan ayırt edilmesi gerekir. Marburg virüsünün tanısı için uygulanan laboratuvar testleri şunalardır:

• Antikor enzimine bağlı immünosorbent deneyi (ELISA)
• Antijen tespit testleri
• Serum nötralizasyon testleri
• Ters transkriptaz polimeraz zincir reaksiyonu (RT-PCR)

Marburg Virüsü Tedavisi Var mı?

Marburg virüsünün bir aşı veya ilaç gibi spesifik bir tedavisi bulunmamaktadır. Hasta takibi gerçekleştirilip, semptomları kontrol altına almayı ve hayatta tutmayı içeren oksijen desteği, ilaçlar içeren intravenöz sıvılar ve ağrı kesiciler gibi erken destekleyici bakım uygulanır.

Marburg Virüsünden Korunmak için Nasıl Önlem Alınır?

Her bulaşıcı hastalıkta olduğu gibi marburg virüsünden korunmak için ilk ve en önemli tedbir virüs ile enfekte olmuş kişi ile doğrudan fiziksel temasın kesilmesidir. Hayvanlardan da bulaşabilen bir hastalık olduğu için meyve yarasaları veya maymun gibi primatlardan da kaçınmak önem arz etmektedir.

Dolayısı ile kişisel hijyen, çevre temizliği, sosyal mesafe belirlenmesi önlemin ana tedbirleridir. Ayrıca bağışıklık sistemini güçlendirmek için sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ile hareketsizlikten uzak durmak, kaliteli uyku ve stres yönetimi konuları da öne çıkmaktadır.

• Hastalıkla enfekte olmuş kişinin kan ve vücut sıvıları ile temas etmeyin
• İyileşmiş bile olsa hastalığa yakalanmış kişinin sperminde virüs kalmadığından emin olana kadar spermin vücuda girmesini engelleyin
• Vücut sıvıları ile temas etmiş olabilecek eşyalara ve zeminlere dokunmayın
• Hastalığın görüldüğü yerlerdeki meyve yarasaları ve maymunlardan uzak durun

Marburg Virüsü ile İlgili Sık Sorulan Sorular

 

Marburg virüsü belirtileri ne kadar sürede ortaya çıkar?

Marburg virüsüne yakalanan kişilerde semptomlar genellikle enfekte olunduktan 2-21 gün içinde ortaya çıkar.

Marburg virüsü seyrinde hangi belirtiler ortaya çıkar?

Marburg virüsünde belirtiler yüksek ateş, şiddetli baş ağrısı ve halsizlikle aniden başlamakta, kas ağrıları bu tabloya eşlik etmektedir. Hastalığın 3. günü genellikle şiddetli ishal, karın ağrısı ile bulantı ve kusma görülmektedir. İshal şiddetlenerek devam etmekte, sıvı kaybı ve birçok metabolik bozukluk ortaya çıkabilmektedir. Hastalarda belirtilerin başlamasından 2-7 gün sonrasında deri döküntüleri gözlenmiştir. Ölümcül vakalarda ise vücudun birden fazla yerinde kanamalar (diş eti, vajinal, bağırsak) eşlik edebilmektedir. Merkezi sinir sistemindeki tutulum nedeniyle bilinç bulanıklığı ve karışıklığı önemli bir belirtidir. Hayati kayıpların ise genellikle 8-9 gün sonra meydana geldiği bildirilmektedir.

Marburg virüsü ölümcül müdür?

Marburg hastalığı çok tehlikeli ve oldukça ölümcül bir hastalıktır. Hastalığa yakalanan vakalardaki ölüm oranı %23 ila %90 arasındadır. Tarihi 1967 yılına dayanan marburg virüsünün ilk keşfedildiği yıldan bu yana görüldüğü yerler, kişiler ve hastalıkta görülen kaç vakanın ölümle sonuçlandığına dair hastalık kontrol ve korunma merkezinin açıkladığı veri aşağıdaki gibidir:

2022, Gana: 3 vaka, 2 ölüm

2017, Uganda: 4 vaka, 3 ölüm

2012, Uganda: 15 vaka, 4 ölüm

2008, Hollanda: 1 vaka, 1 ölüm

2007, Uganda: 4 vaka, 1 ölüm

2005, Angola: 252 vaka, 227 ölüm

1998-2000, Demokratik Kongo Cumhuriyeti: 154 vaka, 128 ölüm

1990, Rusya: 1 vaka, 1 ölüm

1987, Kenya: 1 vaka, 1 ölüm

1980, Kenya: 2 vaka, 1 ölüm

1975, Güney Afrika: 3 vaka, 1 ölüm

1967, Almanya: 31 vaka, 7 ölüm

Marburg Virüsü Türkiye'de Görüldü mü?

Hayır, Marburg virüsü için hastalığın Türkiye'de görüldüğüne dair Sağlık Bakanlığı tarafından açıklanmış herhangi bir vaka bulunmamaktadır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.