Kendi kendine meme muayenesi, meme kanserinin erken dönemde tespit edilmesinde önemli rol oynuyor. 20 yaşından itibaren ayda bir kez kişinin her iki memesini de kontrol etmesi; memelerin görünümünde ve hissinde herhangi bir değişiklik olup olmadığını belirlemek için yapılıyor. Meme farkındalığı amacıyla yapılan kendi kendine meme muayenesi, memelerin normal görünümünü ve hissini anlamaya yardımcı oluyor. Memelerde anormal görünen bir değişiklik fark edildiğinde veya bir memenin diğerinden farklı olduğu anlaşıldığında bir uzmana erken tanı için başvurulması gerekiyor. Memorial Antalya Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü’nden Op. Dr. Nazlı Yavuzer Türe kendi kendine meme muayanesi hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.
Kendi kendine meme muayenesi nedir? Neden yapılmalı?
Kendi kendine meme muayenesi kadınların kendi memelerini kendi elleriyle sırasıyla muayene etmesidir. Bunu yapmaktaki amaç, kadının erken yaşlardan başlayarak kendi normal meme dokusunu tanıması ve herhangi bir normal dışı değişikliği erkenden fark ederek bu konuda yetkin bir doktora zamanında başvurmasını sağlamaktır.
Kendi kendine meme muayenesi nasıl yapılır?
Kendi kendine meme muayenesi 3 şekilde yapılmaktadır.
-Ayna karşısında ayakta
-Yatarken
-Duşta
Yeterli ışık olan bir ortamda belden üst bölüm tamamen soyunuk olarak ayna karşısına geçilir.
Muayenenin 2 bölümü vardır;
- Gözle inceleme
- Elle muayene
Gözle inceleme:
Ayna karşısında yapılmalıdır. Muayene edilecek olan bölgeler: Memenin kendisi, meme başları, koltuk altları ve meme altı bölgeleridir.
1. Her iki kolunuz serbestçe yanlarda, omuzlar dik olacak şekilde ayna karşısına geçin. Önden ve her iki yana dönerek memelerin büyüklüğüne, simetrisine, derinin rengine, şekline, meme başlarına meme altı bölgelere, koltukaltlarına bakın. İki meme aynı büyüklükte olmayabilir. Bu normal bir görüntüdür.
2. Aynı gözlemi kollarınızı yukarıya kaldırdıktan sonra veya her iki kolunuz başınızın arkasındayken tekrarlayın. Bu sırada memeler, meme başları ve koltuk altı bölgelerine bakın. Koltukaltlarında kabarıklık olup olmadığına dikkat edin.
3. Ellerinizi belinize, leğen kemiklerinin üzerine kuvvetle bastırın. Omuzlarınızı hafifçe çıkararak öne doğru eğilin. Önden ve her iki yandan göğüslerinize bakın. Deride, çekinti, çökme olup olmadığına dikkat edin.
Meme derisinde çekinti, deride portakal kabuğu görünümü, kızarıklık, memelerden birinde büyüme, meme başlarında çökme ve kepekli lezyonlar olup olmadığına dikkat edin. Herhangi bir farklı belirtide doktorunuzla bağlantı kurun.
Meme başlarında tekrarlayan, inatçı, deri değişiklikleriyle birlikte olan yanma ve acımalar kanserin çok erken habercisi (Paget hastalığı) olabilir.
Elle Muayene:
Yatarken, duşta ve ayna karşısında yapılabilir.
Elinizin üç orta parmağının yastık bölümleriyle, küçük dairesel hareketler çizerek baskı şiddetini hafiften kuvvetliye doğru artırarak muayeneye başlayın. Sağ meme için sol, sol meme için sağ elinizi kullanın.
Memenizin tümünü yoklayarak muayene edin. Aynı muayeneleri diğer memenize de tekrarlayın. Parmaklarınıza vücut losyonu veya sabun sürerek kayganlığı artırarak, daha rahat muayene edebilirsiniz.
Köprücük kemiğinin altından başlayarak, tüm meme bölgesini muayene edin. Elinizi kaldırmadan kaydırarak birbirine paralel dikey çizgiler çizebilirsiniz veya köprücük kemiğinin altından başlayarak saat ibresi yönünde giderek içice geçen daireler çizebilirsiniz. Meme başında sonlanan oklar şeklinde tüm memenizi muayene edin. Elinizin başparmak ve işaret parmakları arasında memebaşını hafifçe sıkarak akıntı olup olmadığını kontrol edin. https://www.youtube.com/watch?v=l41GTpZm8vw
Ayakta elle muayene:
İlk muayeneler memenizin yapısını tanımanıza yardımcı olur. Daha sonraki muayenelerde farklı, devam eden bir dolgunluk, kitle farketmeniz durumunda doktorunuzla bağlantı kurun.
Yatarken elle muayene:
Kendine kendine meme muayanesinde yatarak elle muayane en rahat muayene şeklidir. Sırtüstü yatarak yapılabilir.
Muayene edeceğiniz taraftaki omuzaltına küçük bir yastık veya katlanmış bir havlu yerleştirin. Aynı taraftaki kolunuzu başınızın üstüne koyun. Diğer elinizin 3 orta parmağının yastık bölümleriyle dairesel hareketler çizerek ve baskı şiddetini hafiften kuvvetliye doğru artırarak muayeneye başlayın.
Kolunuzu yana koyun, diğer elinizle koltukaltı bölgesini muayene edin. Diğer elinizin baş ve işaret parmakları arasında memebaşını sıkarak akıntı olup olmadığını kontrol edin. Aynı muayeneleri diğer göğsünüzde tekrarlayın.
Ayakta, otururken, duşta elle muayene:
Meme muayenesi yapılacak taraftaki kolunuzu başın üstüne veya arkasına koyun.
Diğer elinizin 3 orta parmağının yastık bölümleriyle dairesel hareketler çizerek ve baskı şiddetini hafiften kuvvetliye doğru artırarak muayeneye başlayın.
Koltukaltı bölgesini muayene edin. Diğer elinizin baş ve işaret parmakları arasında memebaşını hafifçe sıkarak akıntı olup olmadığını kontrol edin. Aynı muayeneleri diğer memenizde de tekrarlayın.
Kendi kendine meme muayenesi ne zaman ve nasıl yapılmalıdır?
Meme sağlığına önem veren her kadın 20 yaşından başlayarak ayda bir kez kendini muayene etmelidir. Bu muayene adet başlangıcından 5-7 gün sonra yani hormon etkisinin en az olduğu dönemde yapılmalıdır. Ömür boyu devam edilmelidir. Düzenli olarak muayenesini yapan her kadın belli bir süre sonra kendi memelerini tanır, normal meme dokusunun özelliklerini öğrenir. Böylece yeni ortaya çıkan kitleleri erken dönemde fark edecek duruma gelmektedir. Kendi kendine meme muayenesi konusunda da bir doktordan danışmanlık alınabilir.
Kendi kendine meme muayenesinde ele bir kitle geldiği zaman ne yapılmalıdır?
Kendi kendine meme muayenesi usulüne uygun uygulanmadığında meme bölgenizde bir sorun varmış izlenimi edinmenize ve böylece gereksiz yere kaygı duymanıza neden olabilir. Bu nedenle kendi kendine nasıl muayene edeceğinizi ve muayene usulünü iyice kavradığınıza emin olduktan sonra muayeneye başlamanız önerilir. Gerekli durumlarda ve özellikle de muayeneniz sırasında normal dışı olduğunu düşündüğünüz bir belirtiye rastladığınızda doktorunuza mutlaka danışmalısınız.
Kendi kendine meme muayanesi neden önemlidir?
Her bilinçli kadın kendi kendine meme muayenesi yapmayı öğrenmeli ve bu muayeneyi düzenli olarak yapmayı alışkanlık haline getirmelidir. Memedeki kitlelerin %80'i, bu kitleler iyi veya kötü huylu olsun, kadınların kendisi tarafından ya tesadüfen ya da kendi kendine meme muayenesinde keşfedilmektedir. Tesadüfen keşfedilen kitleler genellikle çok büyük kitleler olmaktadır. Usulüne uygun olarak yapılan bir kendi kendine meme muayenesinde daha ufak çaptaki kitleleri ve ek olarak meme kanserine işaret edebilecek bazı belirtileri keşfetme imkanı doğmaktadır.
Erken tanı daha etkili tedavi ve çoğu durumda tam iyileşme anlamına gelir. Yıllık olağan muayenelerinizde doktorunuzun yaptığı meme muayenesi ve belli bir yaştan sonra muayeneye ek olarak yapılan mamografi / meme ultrasonografisi meme kanseri erken tanısının doktorunuza düşen kısmıdır.
Güncelleme Tarihi : 16 Ağustos 2023
Yayınlanma Tarihi: 26 Temmuz 2022