Kalbin düzensiz bir şekilde atması durumu olan aritmi, kalp ritim bozukluğu olup, kişinin kalbinin hızlı veya yavaş atmasıyla birlikte oluşan ve genellikle zararsız kabul edilen bir durumdur. Kalbin hızlı atmasına taşikardi (kalp çarpıntısı) adı verilirken düşük kalp atışı ise bradikardi olarak adlandırılır. Birçok kalp ritim bozukluğu hayatı tehdit etmeyecek şekilde zararsız olabilirken bazı aritmi vakaları ciddi sonuçlar doğurabilir.
Kalp Ritim Bozukluğu (Aritmi) Nedir?
Tıbbi ifadesi aritmi olan kalp ritim bozukluğu, kalp ritmindeki anormallik olup, kalpteki elektriksel sinyallerin düzgün çalışmaması sonucu kalp atış ritminin hızlı, yavaş veya düzensiz atmasıdır. Kalp ritim bozukluğu hayati tehlike oluşturacak düzeyde yaşanabilir ve acil tıbbi müdahale gerektirebilir.
Bunun yanında kalp hızının gün içinde değişkenlik göstermesi, hızlı veya yavaş kalp atışlarının ölçümü normal de kabul edilebilir. Özellikle yoğun egzersiz ve fiziksel aktivite sırasında kalp hızında artış yaşanırken uyku esnasında kalp atış hızı yavaşlayabilir. Kalp atış hızının artmasına taşikardi, yavaşlamasına ise bradikardi adı verilir.
Kalp Ritim Bozukluğu (Aritmi) Türleri Nelerdir?
Kişinin kalbinin normal ritminin dışında atması olarak tanımlanan aritmi; supraventriküler aritmiler, ventriküler aritmiler, bradiaritmiler, birleşme ritimleri olarak sınıflandırılır. Ayrıca kalbin hızlı atması taşikardi, yavaş atması ise bradikardi olarak adlandırılır.
Aritmi türleri şu şekildedir:
Supraventriküler aritmiler
Karıncıkların üstünde, kulakçıklarda meydana gelen aritmi türlerinden biri supraventriküler aritmilerdir.
Ventriküler aritmiler
Kalbinizin ventriküllerinde veya alt odacıklarında başlayan kalp ritim bozukluğu türü ventriküler aritmi olarak ifade edilir.
Bradiaritmiler ve birleşme ritimleri
Bradiaritmi ve birleşme ritimi olarak bilinen kalp ritim bozukluğu türü; sinoatriyal (SA) düğüm, atriyoventriküler (AV) düğüm veya His-Purkinje ağı gibi kalbinizin iletim sistemindeki sorunlar nedeniyle olabilir.
Taşikardi
Kalbin olması gereken ritminden daha hızlı atması durumu taşikardi şeklinde tanımlanır. Kalp atış hızı eğer dakikada 100’ün üzerine çıkıyorsa bu durum taşikardi’dir.
Bradikardi
Kalbin olması gerekenden daha yavaş atmasına bradikardi denir. Bradikardi durumunda kişinin kalp atış hızı dakikada 60’ın altına düşer.
Uzun QT Sendromu
Kişinin doğuştan sahip olduğu kalp ritim bozukluğuna Uzun QT sendromu adı verilir. Bu durum bazı durumlarda kalp atış hızının yükselmesine neden olur. Genetik faktör veya bazı ilaçların kullanımı Uzun QT sendromu’na sebep olabilir.
Kalp Ritim Bozukluğu (Aritmi) Belirtileri Nelerdir?
Aritmi yani kalp ritim bozukluğu belirtileri arasındaki çarpıntı, baş dönmesi hissi, bayılma ve nefes darlığı yaygın görülenlerdir.
Kalp ritim bozukluğunda (aritmi) görülen genel belirtiler şunlardır:
- Kalp atışının olağan dışı hızlanması
- Kalp atış hızının hissedilmeyecek kadar düşmesi
- Kalp atışlarında duraklama ve düzensizlik yaşanması
- Göğüs bölgesinde basınç ve ağrı
- Nefes darlığı
- Baş dönmesi, bayılma veya bayılmaya yakın nöbetler
- Terleme
- Zayıf veya yorgun hissetmek
- Endişeli ruh hali
- Görüş açısında bulanıklık
- Odaklanma zorluğu
Kalp Ritim Bozukluğu (Aritmi) Neden Olur?
Kalp ritim bozukluğunun en yaygın nedenleri, viral hastalıklar, alkol, tütün, yoğun egzersiz, kafein içeren içeceklerin tüketimi, korku ve stres ile birlikte bazı reçetesiz ve reçeteli ilaçlar ve yasa dışı keyif verici maddelerdir.
Kalp ritim bozukluğu (aritmi) nedenleri genel olarak şöyle listelenebilir:
Kalp Ritim Bozukluğu (Aritmi) Nasıl Teşhis Edilir?
Kalp ritim bozukluğunun teşhis edilmesi için öncelikle doktor tarafından fiziki muayene yapılır ve kişinin tıbbi geçmişiyle birlikte meydana gelen semptomlarla ilgili hakkında sorular sorulur.
Düzensiz bir kalp atış hızını doğrulamak ve kalp hastalığı veya tiroid hastalığı gibi aritmilere neden olabilecek durumları araştırmak için bazı testlere başvurulabilir.
Kalp ritim bozukluğu tanısında faydalanılan testler aşağıdaki gibidir:
Elektrokardiyogram (EKG): EKG sırasında kalbin elektriksel aktivitesini algılayabilen sensörler (elektrotlar) göğse ve bazen kollara veya bacaklara bağlanır. EKG, kalp atışındaki her bir elektrik fazının zamanlamasını ve süresini ölçmeye yarar.
Holter monitörü: Portatif EKG cihazı olan holter monitörü, kalbin aktivitesini kaydetmek için bir veya daha fazla gün takılması istenir.
Ekokardiyogram: Bu noninvaziv testte, göğse yerleştirilen bir el cihazı (dönüştürücü), kalbin büyüklüğü, yapısı ve hareketinin görüntülerini üretmek için ses dalgalarını kullanır.
İmplante edilebilir loop kaydedici: Semptomların çok seyrek olduğu durumlarda, kalbin elektriksel aktivitesini sürekli olarak kaydetmek ve düzensiz kalp ritimlerini tespit etmek için göğüs bölgesindeki derinin altına bir olay kaydedici yerleştirilebilir ve kalp ritminin performansı analiz edilir.
Stres testi: Stres testi sırasında, sabit bir bisiklete binerken veya koşu bandında yürürken kalbin aktivitesi ve hareketi takip edilir. Egzersiz yapmakta güçlük çeken kişiler için, kalbi egzersize benzer bir şekilde uyarmak için bir ilaç verilebilir.
Eğimli masa testi: Bayılma nöbetleri olan kişilere doktor tarafından bu test önerilebilir. Bir masanın üzerinde düz bir şekilde uzanırken kalp atış hızı ve kan basıncı izlenir. Masa daha sonra sanki ayakta duruyormuşsunuz gibi eğilir pozisyona getirilir. Doktor, kalbinizin ve onu kontrol eden sinir sisteminin açı değişikliğine nasıl tepki verdiğini gözlemlemeye çalışır.
Elektrofizyolojik test ve haritalama: EP çalışması olarak da adlandırılan bu testte, doktor kan damarlarından kalbin farklı bölgelerine elektrotlarla uçlu ince, esnek tüpler (kateterler) geçirir. Elektrotlar yerine yerleştirildikten sonra, elektriksel impulsların kalpten yayılmasının haritasını çıkarılır ve kalp ritim bozukluğu tanısı için değerlendirme yapılır.
Kalp Ritim Bozukluğuna Ne İyi Gelir?
Kalp beslenme ve yaşam alışkanlıklarından etkilendiği için bu alanlarda yapacağınız değişiklikler kalp ritminizin normal seyrinde devam etmesine yardımcı olabilir. Kalp ritim bozukluğuna şunlar iyi gelir:
- Tuz ve katı yağ oranı düşük, kalp dostu yiyecekler tüketin
- Günde en az 30 dakika, yoğun olmayan egzersizler yapın
- Sigara gibi tütün ürünlerini bırakın
- Kilonuzu sağlıklı düzeyde tutun
- Tansiyon ve kolesterolünüzü dengede tutmaya çalışın
- Aşırı alkol kullanımından kaçının
Kalp Ritim Bozukluğu Tedavisi Nasıl Yapılır?
Kalp ritim bozukluğu tedavisi için öncelikle sorunun altında yatan nedenin belirlenmiş olması gerekir. Nedenin belirlenmesinin ardından öncelikle kalp ritim bozukluğu için kalp ritim bozukluğu ilaçları kullanılır. İlaçlarla birlikte birtakım terapiler, yaşam tarzı değişiklikleri, bazı tıbbi cihazlar ve ameliyat da tedavi seçenekleri arasında yer alır.
Kalp Ritim Bozukluğu tedavisi için uygulanan yöntemler şunlardır:
- Kalp ritim bozukluğu ilaçları (antiaritmatik ilaçlar)
- Yaşam tarzında yapılacak değişiklikler
- Kateter ablasyonu ve kardiyoversiyon gibi bazı terapiler
- Kalıcı kalp pili gibi birtakım tıbbi cihazlar
- Kalp ameliyatları
Kalp Ritim Bozukluğu (Aritmi) Hakkında Sık Sorulan Sorular
Psikolojik kalp ritim bozukluğu nedir?
Günlük hayatın içindeki kaygı, stres, depresyon ve panik atak gibi durumlar kalp ritim bozukluğuna yol açan durumlardandır.
Kalp ritim bozukluğu ne zaman tehlikeli olur?
Düzen dışı kalp ritmi olarak bilinen kalp ritim bozukluğu; bayılma, geçici görme kaybı, baş dönmesi, kalbin yerinden çıkacakmış hissi gibi semptomlar gösteriyorsa birlikte seyrediyorsa vakit kaybetmeden mutlaka bir kardiyoloji uzmanına başvurmak gerekir.
Yürüyüş kalp ritim bozukluğuna iyi gelir mi?
Günde bir saat yapılacak tempolu yürüyüş veya egzersiz kalp sağlığını koruma konusunda yardımcı olur. 60 yaş ve üstündekiler ise kendilerini fazla zorlamadan ve sadece doktorlarının önerdiği egzersizleri uygulayarak kalp sağlıklarını korumalıdır.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 15 Ekim 2024
Yayınlanma Tarihi: 16 Ağustos 2023