Vücudun birçok organında hasara yol açan diyabet (şeker hastalığı), özellikle kontrolsüz hale geldiğinde damar ve sinir yapılarını etkiliyor. Yapılan çalışmalara göre, diyabet hastalarının yaklaşık yüzde 13’ü hayatlarının bir döneminde diyabetik ayak yarası ile karşı karşıya kalıyor. Tedavi edilmediği takdirde parmak ve uzuv kaybına neden olabilen diyabetik ayak yaraları, derin dokulara ilerleyerek tüm vücuda enfeksiyon yayılmasına da sebep olabiliyor. Memorial Ankara Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Bölümü’nden Doç. Dr. Fatih Gümüş, diyabetik ayak yaraları ile ilgili bilgi verdi.
Çağımızın Vebası Diyabet
Çağımızın vebası olan diyabet hastalığı, her yaşta görülebilmektedir. Birçok organda hasara yol açan diyabet hastalığı, kontrolsüz hale geldiğinde damar ve sinir yapılarını etkiler. Özellikle ayak parmakları uçlarından başlayan kılcal damar tıkanıklıkları ile birlikte sinir hasarının eşlik ettiği sakatlığa, uzuv kaybına ve yaralara yol açan, en uzun hastanede yatışa neden olan duruma diyabetik ayak denilmektedir.
2 Milyon Kişi Diyabetik Ayak Yarası İle Karşı Karşıya
Yapılan çalışmalara göre, diyabet hastalarının yaklaşık yüzde 13’ü hayatlarının bir döneminde diyabetik ayak yarası ile karşı karşıya kalmaktadır. Yaklaşık 12 milyon diyabet hastasının olduğu tahmin edilen ülkemizde, 2 milyon hastada diyabetik ayak yarası görülmektedir.
Düzenlenemeyen Yüksek Şeker Ana Sebep
Diyabetik ayak yaralarının sebepleri farlılık göstermektedir. Uzun süre düzenlenemeyen yüksek şeker ataklarına sahip olmak, düzenli hekim kontrolüne gitmemek, ayak hijyeninin kötü olması, obezite, kolestrol yüksekliği, yağ metobolizma bozuklukları, eş zamanlı yoğun tütün kullanımı ve damar tıkanıklığının eşlik etmesi diyabetik ayak yaralarının oluşmasındaki ana sebepleri oluşturur. Hastalığın tanısı fiziki muayenenin yanı sıra röntgen, MR ve doppler ultrasonografi ya da BT/MRI anjiografi ile detaylı şekilde değerlendirilip konulmaktadır.
Tedavi Ekip Çalışması ile Yapılıyor
Diyabetik ayak yaraları tedavisi birçok bölümün dahil olduğu bir ekip çalışması ile gerçekleştirilmektedir. Öncelikle yarada var olan enfeksiyonun, enfeksiyon hekimi tarafından tedavi edilmesi gerekmektedir. Yara bakımının uygun pansuman ve debridman ile kalp ve damar cerrahı tarafından yapılması tedavide ana unsuru oluşturur. Eş zamanlı girişimsel tedaviler ile tıkalı damarların kalp ve damar cerrahı tarafından endovasküler veya açık cerrahi işlemler ile açılıp, yaranın temiz kan ile beslenmesinin sağlanması tedavi açısından önem taşımaktadır. Ayak ve bacak beslenmesi sağlandıktan sonra, uygun yara bakım tedavisi ile yaranın iyileşmesi sağlanabilmektedir.
Ayak Yaralarından Korunmanın Yolları
Diyabetik ayak yaralarından korunmanın yolları şu şekilde sıralanabilmektedir:
- Ayaklar ılık su ve sabun ile her gün yıkanmalı, iyice kurulanmalı ve pamuklu çorap giyilmeli
- Hastanın hissiyatı bozulduğu için yanık ve zedelenmelerden korunmak için çok soğuk ve çok sıcak ortamlardan uzak durulmalı
- Düzenli hekim kontrolü ve şeker regülasyonu sağlanmalı
- Bacak damarlarındaki tıkanıklıklar uygun tedavi ile açılmalı
- Sigara kullanımı durdurulmalı, tütün ürünlerinden uzak durulması sağlanmalı
- Tırnaklar kesilirken derin kesiklerden kaçınılmalı, ayak parmaklarının rahat edeceği ayakkabı veya terlikler terci edilmeli
- Ayaklar her gün hasta tarafından düzenli muayene edilmeli, küçük yara oluşumunda veya morarma görülmesi halinde hemen hekime başvurulmalıdır
Yayınlanma Tarihi: 1 Haziran 2023
