Hikikomori Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Hikikomori Nedir?

Tarihsel olarak Japon kültürüne bağlı bir sendrom olarak tanımlanan hikikomori; yetişkin, ergen ve münzevi bireylerin aşırı seviyelerde kendilerini izole etmelerini, toplumsal hayattan çekilmelerini anlatır. Kişiler, yaşamdan elini ayağını çekerler. Bu bireyler, temel gereksinimleri dışındaki tüm zamanını odalarında geçirirler. Geçmiş dönemlerde yalnızlığı seven kimseler, modern çağın keşişleri ve çekilmişler olarak ifade edilen kişiler, sosyal anlamda hayattan kopuk yaşarlar. Bireyin iş ve okul gibi yerlerde bulunmasını imkansız hale getiren durum, genellikle 20'li ve 30'lu yaşlardaki genç yetişkinlerde görülür. Daha çok erkeklerde görülen bu durum, hafif ve ağır olarak birbirinden ayrılabileceği gibi bazı araştırmalara göre de birincil ve ikincil olarak sınıflandırılır. Rahatsızlığın altında yatan depresyon, obsesif kompulsif bozukluk gibi bir psikiyatrik bozukluğa atfedildiği durumlar 'ikincil', başka bir hastalığı olmayan bireydeki duruma ise 'birincil' adı verilir. Uzmanların görüşüne göre hikikomoriye etki eden faktörler arasında erkek olmak, psikiyatrik tedavi öyküsünün varlığı ve okuldan zamansız ayrılma gibi durumlar yer alır. Bazı araştırmalarda önemli sınavlarda başarısız olmak, travmatik utanç ya da tatmin edici bir iş bulamamak gibi negatif deneyimlerin de tetikleyici etkiye sahip olduğunu gösterir. Aşırı sosyal izolasyonu tanımlamak için kullanılan bu durum özetle hem dış dünyadan kopuşu hem de geri çekilmeyi ifade eder.

Hikikomorinin Nedenleri Nelerdir?

Kendini sınırlandırma, aşırı sosyalizasyon, akut, içe çekilme olarak görülen psikolojik fenomeni tanımlamak için kullanılan hikikomori sözcüğü, bir depresyondan farklı olarak değerlendirilir. Daha çok genç yetişkinlerde görülen bu durum, internet bağımlılığıyla da ilişkilendirilir. Olumsuz sosyal deneyimler, akademik başarısızlık gibi durumlar hikikomoriye zemin hazırlar. Teknolojideki gelişmeler, artan sosyal medya kullanımı ve küreselleşme de bu rahatsızlığa neden olan faktörler arasında yer alır. Bu durum, sosyal baskının yoğun olarak hissedildiği ortamlarda da kaçınılmaz bir sondur. Japonya Sağlık, Çalışma ve Refah Bakanlığı tarafından 2003 yılında yayınlanan bazı kriterlerle bireylerin Hikikomori olduğunu gösterir semptomlar belirlenmiştir. Kişinin hikikomori olabilmesi için aşağıda maddeler halinde verilen 4 koşulun gerçekleşmesi gerekir:

• Kişinin son günlerde kendini odasında ya da evinde hareketsiz bir yaşamla kısıtlamış olması,
• İş ya da okul yaşamındaki aktivitelere olan ilgisini kaybetmesi veya kendini tamamen çekmiş olması,
• Bu durumların en az 6 ay süre gelmesi,
• Semptomların şizofreni, obsesif kompulsif bozukluğu veya diğer psikiyatrik hastalıklardan ayrı tutularak gerçekleşmesi.

Hikikomori Belirtileri Nelerdir?

Hikikomori belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Depresyon,
• Evden dışarı çıkmak istememe,
• Bağırarak cevap verme,
• Kimseyle konuşmak istememek,
• İnsanlardan kaçmak,
• Bilgisayar başında yiyip içmek,
• Odadan dışarı çıkmak istememek,
• Uykusuzluk,
• Sosyal yaşamdan kopmak,
• Saldırganlık,
• Arkadaşlıklardan kopma,
• Sürekli bilgisayar başında vakit geçirme,
• Psikolojik bozukluklar,
• Arkadaşlıkları bitirme,
• Sinirlilik ve aşırı stres olarak sıralanabilir.

Hikikomori Bireylerin Genel Özellikleri

İşle, çalışmayla ve eğitimle problemli olan hikikomori bireyler, aileleriyle birlikte evin bir odasında tek başına yaşarlar. Hikikomori görülen kişilerin temel özellikleri şu şekilde listelenebilir:

• En az altı ay boyunca kendini evinde ya da odasında izole ederler,
• Vakitlerinin büyük bir kısmını internet tabanlı araçlarla geçirirler,
• Etkileşime girmekten korkarlar,
• En yakınlarından dahi uzaklaşırlar,
• Dış dünyadan tamamen soyutturlar,
• Japon çizgi romanı olan manga okurlar ve film izlerler,
• Geceleri uyanık geçirirler, gündüzleri ise uyurlar.
• Gündüz vakitlerinde dışardan gelen güneş ışığından dahi rahatsız olurlar,
• Sosyal ilişkilerden kopukturlar,
• Arkadaşlarıyla sosyal medyada dahi çok fazla konuşmazlar,
• İçine düştükleri sorunları tanımlamak, çözüm üretmek ve eyleme geçme aşamasında kararsız ve güçsüzlerdir.
• Temel kişisel bakım gereksinimleriyle ilgilenmek durumunda kalabileceği görevlerden kaçınırlar.

Hikikomori Nasıl Tedavi Edilir?

Hikikomori durumu diğer pek çok rahatsızlık gibi tedavi edilen bir durumdur. Birçok hasta ailesiyle dahi iletişimi kuramadığından tedaviyi kabul etmekte zorlanabilir. Bunun için ilk olarak bireyin psikoterapinin şart olduğunu kabul etmesi gerekir. Hikikomori tedavisinde psikotrop ilaçlardan yararlanılması da mümkündür. Bu rahatsızlık için uzman hekimlerden yardım almak gerekebilir. Aileler tedavi sürecinde sabırlı olmalı ve bireyle iletişim kurmalıdır. Bu rahatsızlığı yaşayan kişilere grup terapileri, bireysel destek sağlama, mesleki-sosyal destek sağlama, aile bilgilendirme oturumları gibi farklı alanlardaki nitelikli müdahaleler olumlu etki gösterebilir. Ancak bu tarz müdahaleler için de yine uzman bir hekimden destek almak gerekir. Bireyin iletişim becerilerinin tekrar kazanılması için grup halinde uygulanan psikoterapi yöntemi önemli bir husus teşkil eder. Hikikomori tedavisinin en önemli faktörleri şu şekilde sıralanabilir:

• Psikoterapi,
• İlgili uzmanlardan yardım almak,
• Bireyin ilgisini çekecek aktiviteler yapmak,
• Ailenin sabırlı olması,
• Ailenin çocukları ve diğer aile fertleri ile iletişim kurması,
• Çocuk hastaları asla ilgisiz bırakmamak,
• Hastanın hareketleri ve davranışları takip etmek,
• Ailece güzel vakitler geçirmek,
• Hikikomori bireyi ilgisiz bırakmamak,
• Uzman önerilerine mutlaka uymak.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.