HDL Kolesterol Nedir? HDL Kolesterol Düşüklüğü ve Yüksekliği

HDL Nedir?

İyi kolesterol olarak da bilinen ve yüksek yoğunluklu lipoprotein anlamına gelen HDL kolesterol, kanda dolaşarak kolesterol gibi yağları emerek, karaciğer gibi ihtiyaç duyulan hücrelere taşımasıyla beraber vücuda dağılımını sağlar. Lipoproteinler, lipitlerden yani yağlardan ve proteinlerden oluşan parçacıklar olarak bilinir. Yağlar yapıları nedeniyle kanda tek başına dolaşamayacaklarından bu görevi lipoproteinler üstlenir.

HDL Kolesterol Nedir?

HDL, iyi kolesterol olarak tanımlanan yağ türü olan kolesterolü kanda taşımakla görevli hem yağ hem de proteinlerden oluşan bir yapıdır. Vücudun ekstra kolesterolden kurtulmasına yardımcı olan HDL kolesterol, kardiyovasküler hastalık riskini azaltır.

HDL kolesterol, ters kolesterol taşınması yoluyla doku içerisinde serbest dolaşan kolesterolü alıp kullanılması ya da atılması için karaciğere taşır. Daha sonra karaciğer bu kolesterolü parçalar ve vücuttan uzaklaştırır. Kanda çok fazla kolesterolün birikmesini engelleyen HDL, arter duvarında plak birikmesi yani ateroskleroz riskini azaltır. Bu sebeple HDL yararlı kolesteroldür. Kötü kolesterol olarak bilinen yüksek düzeyde düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) ise kan damarları duvarlarında birikerek ve geçiş yollarını daraltır ve çeşitli hastalıklara neden olur.

HDL Kolesterol Düşüklüğü Nedir?

HDL değerinin düşük olması kalp damar hastalıklarına yakalanma riskinin arttığını göstermektedir. Eğer yeterli düzeyde HDL olmazsa kolesterol kandan temizlenmez bu da damarlarda plak oluşumuna; damar sertliği ve damar daralmasına neden olur. Dışarıdan hiçbir şekilde kolesterol ihtiva eden yiyecekler tüketilmese bile vücudun günlük kolesterol imalatı 5.5 gr'dır. Bu arada iyi kolesterolün azalması da mutlaka sağlık açısından dikkate alınmalıdır. Kısacası kolesterolle ilişkili bir damar riskinizin bulunup bulunmadığını anlamak istiyorsanız, yalnızca kötü kolesterolünüzün değil, iyi kolesterolünüzün de ne düzeyde olduğunu bilmeniz şart. HDL'si düşük olanlar damar sağlığı bakımından en riskli kişiler arasında sayılır.

HDL Düşüklüğü Neden Olur?

HDL'nin düşük gelmesinin sebepleri sigara kullanımı, hipertansiyon, kalp hastalığı öyküsü ya da riski, önceden kalp krizi geçirmiş olmak, diyabet olabilir. Yaş da HDL için risk faktörüdür. Erkeklerde 45 yaş üstü, kadınlarda 55 yaş üstü olmak da HDL'nin düşüşünde risk faktörleri arasındadır. Sağlıksız beslenme, hareketsiz yaşam, fazla kilo da HDL’nin düşmesinde risk faktörlerindendir. HDL düşüklüğü birçok neden bağlı olarak ortaya çıkabilir. HDL düşüklüğü nedenleri şöyle sıralanır:

• Genetik bir durum olan tangier hastalığı HDL kolesterolün çok düşük olmasına neden olur
• Kandaki yağların olması gerekenden yüksek olması durumu yani hiperlipidemi HDL kolesterolün çok düşük olmasına sebep olur
• Metabolik sendrom düşük HDL düzeyleri de dahil olmak üzere kardiyovasküler hastalık risk faktörlerinin bir kombinasyonu olarak bilinir
• Aşırı kilo ya da obezite HDL seviyesini düşürebilir
• Sigara veya tütün kullanımı, nikotin içerdiğinden HDL seviyesini düşürür.

HDL Kolesterol Düşüklüğü Belirtileri Nelerdir?

HDL kolesterol düşüklüğü değerinin herhangi bir belirtisi bulunmasa da kan testleriyle tespit edilebilir. Kardiyovasküler hastalık riskinizi artırdığı bilinen HDL kolesterol düşüklüğü İlişkili belirtiler arasında felç, kalp krizi, erken koroner arter hastalığı ve periferik polinöropati yer alır.

HDL Kolesterol Nasıl Yükseltilir?

HDL kolesterolü yükseltmek için zeytinyağı, hindistancevizi yağı ve yağlı balık gibi sağlıklı yağları yemeyi tercih ederek ve zararlı trans yağlardan kaçınmak önemlidir Düzenli egzersiz yapmak, sigarayı bırakmak ve antioksidan bakımından zengin gıdalar tüketmek de HDL kolesterolü yükseltmede etkili olmaktadır. HDL kolesterolü yükseltmek için şu durumları uygulayabilirsiniz:

• Şeker tüketimi azaltılmalı
• Kilo ideal kiloda kalmalı
• Düzenli egzersiz yapmalı
• Alkol ve sigara tüketimi sınırlandırılmalı
• Çok yağlı besinlerden kaçınmalı
• Bol sebze ve meyve tüketimi yapılmalı

HDL Kolesterol Yüksekliği Nedir?

HDL kolesterol yüksekliği, kandaki kolesterol düzeyinin 80 mg/dL'nin üzerinde olmasıdır ve endişelenmeyi gerektirmez. HDL, fazla kolesterolü kandan uzaklaştırarak damar sağlığını koruyan bir kolesteroldür. HDL yüksekliği kalp sağlığının çok iyi korunduğu anlamına gelmektedir.

HDL Yüksekliği Neden Olur?

Yüksek HDL'nin nedeni genetik mutasyonlar olarak bilinir. Genlerde oluşan bazı mutasyonlar vücudun çok fazla HDL kolesterol üretmesine veya ondan kurtulmakta zorluk yaşamasına sebep olabilir. Anormal derecede yüksek HDL'nin diğer nedenleri şöyle sıralanır:

• Hipertiroidizm (Zehirli Guatr)
• Birincil biliyer kolanjit
• Alkol kullanım bozukluğu
• Bazı ilaçlar

HDL Kolesterol Normal Aralığı Nedir?

HDL kolesterol normal değeri kadınlarda 40 mg/dL, erkeklerde ise 50 mg/dL'nin üzerinde olması gerekir. HDL oranının yüksek olması kalp ve damar hastalıkları riskinin azalması için önemlidir. Sadece HDL yüksekliği değer olarak tek başına yeterli olmayabilir. Kişinin durumu incelenirken LDL değeriyle beraber değerlendirilmedir.

Koldan bir damardan ya da el parmağından delinerek alınan kandan HDL testi ve LDL testi yapılarak oranlara bakılır.

HDL Kolesterol Hakkında Sık Sorulan Sorular

HDL kolesterol kaç olursa tehlikeli?

Yapılan kan testinde HDL kolesterol oranı 40 mg/dl altında ise HDL düşüklüğü yaşanarak tehlikeli olarak kabul edilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.