Epilepsi Kadında Hormonal Düzeyi ve Gebeliği Etkiliyor.

Hormonal değişiklikler, adet dönemi ve menopozun epilepsi nöbetleri üzerindeki etkilerine de değinen Prof. Dr. Naci Karaağaç , özellikle gebelik döneminde uzayan nöbetlerin anne ve bebek için hayati tehlike oluşturabileceğine de dikkat çekti.

Epilepsinin toplumda görülme sıklığı nedir?

Epilepsi (sara), toplumun önemli bir kısmını etkileyen nörolojik hastalıklardan biridir. Türkiye´de yaklaşık 700.000 civarında tedavi görmesi gereken epilepsi hastasının varlığı hesaplanmaktadır. Genellikle uzun süreli tedavi gerektiren bir durum olduğundan topluma önemli sosyo-ekonomik yük oluşturur. Erkek ve kadında benzer sıklıkta görülür.

Kadında epilepsiyi etkileyen faktörler nelerdir?

Kadınlarda epilepsi, cinsiyet ve üreme fonksiyonları yönünden önemli özellikler gösterir. Üreme hormonları, epilepsi nöbetlerini etkiler. Epilepsi nöbetleri de hormonların düzenlenmesini ve salınımını etkiler. Bu karşılıklı etkileşimde, önemli klinik sonuçlar doğurur.

Kadınlarda epilepsi nöbetleri hangi dönemlerde kendini nasıl gösterir?

Ergenlik-Epilepsi

Ergenlik döneminde üreme hormonlarındaki değişiklikler, farklı epilepsi türlerinde nöbetleri artırabilir veya azaltabilirler. Çocukluk çağının iyi huylu epilepsileri denilen bir grup hastada, nöbetler tedavi edilsin veya edilmesin ergenlik çağında hemen hemen tümüyle ortadan kalkarlar. Bazı nöbetler, ergenlik çağında sıklaşırlar. Geç çocukluk ve ergenlik dönemi, epilepsi nöbetlerinin sık başladığı bir dönemdir.

Adet Dönemi-Epilepsi

Kadın hastaların önemli bir kısmında tedaviye rağmen adet dönemlerinde veya öncesinde epilepsi nöbetleri sıklaşır. Hatta bazı kadınlarda tedavi altında iken nöbetler sadece adet dönemlerinde ortaya çıkar.Katamenial epilepsi denilen bu nöbetleri kontrol etmek zaman zaman güç olabilmektedir.

Gebelik-Epilepsi

Kadın epilepsi hastalarının tedavisinde gebelik, çok önemli bir yer tutar. Sık yapılan hatalardan birisi gebelik öğrenildiğinde doktora danışılmadan ilaçların kesilmesidir. İlaçların kesilmesi seyrek olarak kadın-doğum hekimlerince önerilmektedir. Gebelik döneminde geçirilen epilepsi nöbetlerinin hem anne hem de bebek için önemli riskler oluşturduğu bilinmektedir. Uzamış nöbetler, anne ve bebek için yüksek ölüm riski taşır.

Epilepsisi olan gebelerde nasıl bir tedavi uygulaması yapılmalıdır?

Gebelikte tercih edilen uygulama, programlanan bir gebeliktir. Gebe kalınmaya karar verilmeden en az altı ay önce tedavi gözden geçirilir. İlaçlar etkin oldukları en az düzeye indirilir, mümkünse kullanılan ilaç sayısı azaltılır, tedavi sürdürülürken gebe kalınır. Gebelik süresince hastayı nörolog ile birlikte kadın-doğum uzmanı yakın bir şekilde izler. İlaç kullanan epileptik annelerin normal çocuk doğurma oranı yaklaşık %90-95 dir.

Gebelik, epilepsiyi nasıl etkiler?

Gebelik, epilepsiyi farklı şekilde etkileyebilmektedir. Gebelikte epilepsi nöbetleri kabaca, üçte bir hastada değişmemekte, üçte bir hastada sıklaşmakta,üçte birinde de azalmaktadır. Bu değişimin nedeni, stres uykusuzluk gibi nedenlere, hormonal değişikliklere ve ilaçların etkisinin değişmesine bağlı olabilir. Bununla birlikte gebelikte, kadınların yaklaşık %60’ında tedaviyle birlikte nöbet görünmez. Epilepsili kadınlarda, gebelik ve doğum komplikasyonları bir derece artar. Kusma, yüksek tansiyon, gebelik toksemisi, kanamalarda artış görülür. Gebe epileptikler bu dönemde dikkatle izlenmelidir. Epilepsinin kendisinin ve kullanılan ilaçların, bebekte doğum anomalilerini (sakat bebek) yaklaşık iki misli artırdığı bilinmektedir. Bu olasılığı, ilaçların yüksek doz kullanılması, birden fazla ilacın bir arada kullanılması artırmaktadır. Bütün bu düzenlemeler gebelik öncesinde nörolog tarafından yapılmaktadır.

Doğum sonrası emzirme, ilaç kullanan epileptik annelerin bebeklerini etkiler mi?

Epilepsi tedavisinde kullanılan ilaçların çoğu sütle bebeğe geçmesine karşın, bu, bebeğe zarar vermeyecek düzeydedir. Bu nedenle epilepsi ilacı kullanan anneler, bebeklerini emzirebilirler.

Epilepsi, menopoz döneminden nasıl etkilenmektedir?

Gebeliğe benzer şekilde menopozun da epilepsi nöbetleri üzerindeki etkisi, değişken olabilmektedir. Menopoz döneminde bazı kadınlarda nöbetler kesilirken, bazılarında da sıklaşabilmektedir. Hormonal değişimlere bağlı olarak menopoz öncesi dönemde ve menopoz başlangıcında nöbetlerin sıklaşması, menopozun geç dönemlerinde nöbetlerin azalması daha olasıdır. Menopoz döneminde hormon kullanan epileptik kadınlarda da nöbetler sıklaşabilir veya nöbetler ilk kez bu dönemde başlayabilir.