Çocukların Okula İyi Bir Başlangıç Yapması İçin 10 Öneri

1. Okul başlamadan sağlık kontrollerini yaptırın

Okul zamanı gelmeden tatilin son günlerinde çocuğun fiziksel ve ruhsal sağlığının yerinde olduğundan emin olunmalıdır. Bunun için diş, göz gibi genel sağlık kontrolleri yaptırılmalıdır. Çocuğun duygusal veya psikolojik gelişimiyle ilgili endişeler varsa uzmanlarla paylaşılmalıdır. Uzmanlar kaygıların yaşa uygun konulardan mı ya da ayrıntılı olarak değerlendirilmesi gereken gelişmelerden mi kaynaklandığını belirlemenize yardımcı olurlar. Okul başlamadan önce var olan sorunu saptayarak çözüm aramak çocuğa da yarar sağlar.

Okullar açılmadan en az bir hafta önce uyku ve yemek düzeni, özellikle de kahvaltı saatleri yeniden planlanmalıdır. Değişikliklere çocuğu hazırlamak, ödev ve etkinlikler nedeniyle aşırı yorgunluk hissetmemesi için düzen oluşturmanın yararları üzerine çocukla konuşulmalıdır. Çocuklar sabah kalkabilmek için çalar saatlerini kendileri kurabilirler. Sabah okul için hazırlanmak, kahvaltı etmek için çocuğa yeterli zaman tanınmalıdır. Düzene uyum sağladıkları, servise yetiştikleri zaman çocukları övmek ve takdir etmek önemlidir. Eve döndüğünde sizi bulamadığı zaman neler yapması gerektiği de çocukla ayrıca konuşulmalıdır.

3. Okula hazırlık bilgilerini önceden gözden geçirin ve alışverişi birlikte yapın

Okul alışverişine çocuğunuzla birlikte çıkmanız ve onun tercihlerine öncelik vermeniz önemli bir adımdır. Yıl içinde öğreneceği bilgiler hakkında konuşulmalı, ders programını kavrama yeteneğine olan güveninizin tam olduğu çocuğa anlatılmalıdır. Öğrenme becerilerinin gelişmesi zaman alır, sık tekrar gereklidir. Çocuk sabırlı, dikkatli ve olumlu olması konusunda yüreklendirilmelidir. Okul açılmadan önce çocuğun sınıf arkadaşlarıyla buluşarak olumlu sosyal ilişkiler kurması için de desteklenmesi önemlidir.

4. Okulların açılacağı hafta iş programınızı hafifletin

Aileler okulların açıldığı hafta iş programını sadeleştirmelidirler. İş seyahatleri, gönüllü çalışmalar ve projeler mümkün olduğu ölçüde ertelenmelidir. Yeni okul döneminde çocuğun hissedebileceği endişeyi yenmesi ve okul düzenine alışmasına yardımcı olabilmek için serbest zamana ihtiyaç duyulabilir. Aynı zamanda aileler de okulu daha yeni tanımak adına öğretmenlerle tanışmalı ve onlarla iletişim içinde olmak istediğini belirtmelidir. Ayrıca okul yönetimi, psikolojik danışman, serbest zaman etkinlikleri koordinatörleriyle de tanışmalıdır.

5. Okula birlikte gidin, çantasına özel notlar bırakın

Anne-babasıyla yakın ilişkide olan, endişeli ve korkan çocuklar genelde okula gitmeyi reddederler. İlk kez okula başlayacak ya da anaokuluna gidecek bir çocuğun yanında mutlaka annesi ve babası da olmalıdır. Aile ile olan ayrılık sahnesi olabildiğince kısa tutulmalıdır. Anne ve baba mümkünse çocuğuna onu sevdiğini söylemeli, okulda mutlu ve güvende olacağını, gün sonunda okula gelip onu alacaklarını anlatmalıdırlar. Ayrıca beslenme veya okul çantasına onu yüreklendirecek özel notlar yazmak; yeni bir durumda insanların endişe duymalarının doğal olduğunu ve öğretmen, akranlarını tanıyıp okul düzenine uyum sağladıktan sonra her şeyin düzeleceğini anlatmak çocuğunuzun daha iyi hissetmesini sağlayacaktır.

6. Okul çantasını düzenleme sorumluluğunu çocuğunuza verin

İlköğretim çağındaki çocuklar kendi odalarında veya evin sessiz bir köşesinde derslerine  çalışabilirler. Okula yeni başlayan çocuklar için ise oturma odası ya da mutfak gibi ortak kullanım alanlarında erişkinlerin denetim ve gözetimlerine olanak sağlayan bir çalışma köşesi oluşturulabilir. Okul eşyaları ve eve gönderilen yazılı belgeleri koymak için bir yer belirlenmelidir. Her akşam okul çantasının düzenlenmesinin çocuğun sorumluluğu olduğu hatırlatılmalıdır.

7. Endişeli çocuklar için okul psikoloğu ve öğretmeninden yardım alın

Okulda başarısız olmaktan korkan ve sosyal ilişkiler konusunda sorunlar yaşayan çocuklar okula gitmek istemeyebilir. Ebeveynler bu konuda sabırlı davranmalı, anlayış göstererek çocukla konuşmalı ve okula gitmeyi neden reddettiğini iyice araştırmalıdır. Okulda başarısız olacağım endişesi yaşayan ve arkadaşlarıyla iletişim kurmakta zorlanan bir çocuk için aile, öğretmen ve okul psikoloğu el ele verip, sorunu ortaklaşa çözmeli ve uygun bir plan geliştirmelidir.

8. Güçlü yönlerini keşfetmesi için çocuğunuza yol gösterin

Son yıllarda okullarda giderek yaygınlaşan bullying yani akranların dışlama ve zorbalıklarına maruz kalan çocuklar için de okul dönemleri oldukça zorlu olmaktadır.  Eğer çocuğunuz okulda bir baskı gördüğünü dile getiriyorsa öğretmen ve okul yönetimi ile birlikte sorunun çözümü için çalışmak gerekmektedir. Bu süreçte, çocuğun okuldaki olumsuzluklardan etkilenmemesi için güçlü yönlerini fark etmesi ve bu özelliklerini kullanması için destek olunmalıdır. Gerekirse öğretmeninden yardım alması konusunda yönlendirilmelidir. Anne-babanın en önemli görevlerinden biri de, çocuklarına bağımsızlığa ulaşmalarında yardımcı ve yol gösterici olmaktır.

9. Evden ayrılmak istemeyen çocuğunuza okulun daha eğlenceli olduğunu anlatın

Çocuklar tatil havasından çıkamadığı, televizyon izleyerek, oyun oynayarak eğlenceli zaman geçirdiği için evde kalmayı tercih ederler. Bu nedenle çocuk sabah saatlerinde televizyon izlemek yerine yap-bozla uğraşma, boyama, kitap okuma gibi etkinliklere yönlendirilmelidir. Bu faaliyetler çocuğun öğrenme sürecine ve okul düzenine alışmasını kolaylaştıracaktır. Ayrıca okula gitmenin evde kalmaktan daha eğlenceli olduğu da anlatılmalıdır. Öğretmenlerin destekleyici, sevgi dolu, etkin olarak düzenlenmiş sınıf ortamı yaratarak, evden ve ailesinden ayrılmak istemeyen çocuğu kapıda karşılaması, küçük çocuklar için çıkartma ve benzer küçük hediyeler hazırlaması da sorunun çözümünde önemli katkı sağlayacaktır.

10. Okul fobisine doğru zamanda müdahale edin

Okul olgunluğu; çocuğun bedensel, duygusal, zihinsel ve sosyal anlamda okula hazır olması anlamına gelmektedir. Kimi çocuk bu olgunluğa 6 yaşında kimisi ise 8 yaşında ulaşmaktadır. Okula gitmek istemeyen ve okul fobisi olan çocuğa doğru zamanda müdahale edilmez ise iyice okuldan uzaklaşacak ve okulu reddetme sorunu kronik hale dönüşecektir. Bu sorun aile içinde huzursuzluğa, akademik başarısızlığa, okulda uyumsuzluğa, çocuklarda asosyal bir eğilime neden olmaktır. İlerleyen süreçte ise üniversite ya da iş ortamına uyum sağlayamama ve panik atak gibi psikolojik ya da psikiyatrik sorunlara yol açabilir.

Çocuğunuz okula hazır mı?

Çocuğun okula hazır olup olmadığını belirlemek için şu soruları sorabilirsiniz:

• Bazı harfleri kopya eder mi?
• Basit bir adam ve ev resmi çizer mi?
• Model gösterildiğinde kare, artı ve çarpı işaretlerini çizebilir mi?
• Renkleri bilir mi?
• Sayıları ezberleyebilir mi?
• Makas kullanabilir mi?
• Yardımsız basamak inip, çıkabilir mi?
• Parmak ucuna basarak koşabilir mi?
• Tek ayağınla sıçrar mı?
• Düzgün ve tam cümleler kuruyor mu?
• Geçmiş, şimdiki ve gelecek zamanları doğru olarak kullanıyor mu?
• Ev adresini biliyor mu?
• Kaç yaşında olduğunu söylüyor mu?
• Kendi giyiniyor ve ayakkabılarını bağlayabiliyor mu?
• Tuvaleti kendi başına uygun şekilde kullanabiliyor mu?
• Paylaşmayı ve sırasını beklemeyi biliyor mu? Verilen kurallara uyuyor mu?
• Grup oyunları oynuyor mu?
• Duygularını ifade ediyor mu? Gerektiğinde kendisini koruyabiliyor mu?
• İhtiyaçlarının farkında mı ve gereksinim duyduğu şeyi isteyebiliyor mu?