Çocukluk çağı obezitesi gelişmiş ülkelerde olduğu gibi, gelişmekte olan ülkelerde de ciddi düzeylere ulaşmaktadır. Çocukluk çağında aşırı kilo ve obezitenin hem fiziksel hem de psikolojik sağlık üzerinde önemli etkileri olduğu bilinmektedir. Aşırı kilolu ve obez çocukların yetişkinlikte de obez kalmaları muhtemeldir ve daha genç yaşta yetişkin hastalıkları olarak kabul edilen diyabet ve kalp- damar rahatsızlıkları gibi sorunlarla karşılaşma olasılıkları daha yüksektir. Çocuklukta obezite aynı zamanda özgüven eksikliğie ve depresyona da yol açabilir. Çocuklukta obeziteyi azaltmanın en iyi stratejilerinden biri, tüm ailenin yeme ve egzersiz alışkanlıklarını iyileştirmektir. Çocuk döneminde obeziteyi tedavi etmek ve önlemek, çocuğun sağlığının şimdi ve gelecekte korunmasına yardımcı olur. Memorial Antalya Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Fatih Ay, çocuklarda obezite ailelere düşen görevleri anlattı.
Porsiyonlar büyürken hareket azaldı
Obezitenin gelişim mekanizması tam olarak anlaşılamamıştır ve birden fazla nedeni olan bir bozukluk olduğuna inanılmaktadır. Çevresel faktörler, yaşam tarzı tercihleri ve kültürel çevre, dünya çapında artan obezite oranlarında önemli rol oynamaktadır. Genel olarak aşırı kilo ve obezitenin, kalori ve yağ alımındaki artışın sonucu olduğu varsayılmaktadır. Öte yandan, alkolsüz içeceklerle aşırı şeker tüketiminin, porsiyon büyüklüğünün artmasının ve fiziksel aktivitedeki sürekli düşüşün, tüm dünyada artan obezite oranlarında önemli rol oynadığına dair destekleyici kanıtlar da vardır.
Obeziteye pek çok etken neden olabilir
Çocuklarda obezite, pek çok etkenin bir araya gelmesi ile ortaya çıkabilir. Bunlar, annenin çocuk dünyaya gelmeden karşılaştığı problemlerden aile içindeki çatışmaya kadar geniş bir yelpazede görülebilir. Araştırmalar obez çocukların dış görünüş açısından arkadaşları tarafından daha zor kabul edildiğini, aileleriyle daha çok tartıştıklarını, sosyal aktivitelerle ilgilenmediklerini veya arkadaş edinmekten korktuklarını, dolayısıyla psikolojik olarak kötü etkilendiklerini göstermektedir. Obezite aynı zamanda çocuğun zayıf akademik performans ve yaşadığı daha düşük yaşam kalitesiyle de ilişkilidir.
Kilolu çocukların uzman kontrolünde olması gerekiyor
Çocukluk çağı obezitesi 2 yaş ve üzeri çocuklarda vücut kitle indeksinin (BMI) yaş ve cinsiyete göre 95. yüzdelik dilimde veya üzerinde olmasına denir. Çocukların BMI faktörleri yetişkinlerden farklıdır. Çocuklar için BMI yaşa ve cinsiyete göre belirlenir çünkü vücut kompozisyonları büyüdükçe doğal olarak değişir. Uzmanlar, çocuklar için sağlıklı bir BMI'yi değerlendirmek için özel büyüme çizelgeleri kullanır. Bu nedenle fazla kilosu olan çocukların düzenli olarak uzman kontrolünde olması ve takiplerinin yapılması önem taşımaktadır.
Şişmanlık çocuğun değil ailenin başa çıkması gereken bir sorun!
Çocukların büyüme ve gelişim süreci devam ettiği için çocuklar için zayıflama diyetleri önerilmemektedir. Onları sağlıklı ve dengeli beslenmeye yönelik davranış değişikliğine ve uygun bir egzersiz programına yönlendirerek kilo kaybetmesini sağlanmalıdır. Bu yöntemle tedavi süresince çocuklar kilo yüzünden stres altında kalmadan, sağlıklı diğer akranları gibi normal büyüme ve gelişme sürecini yakalayabilmektedirler.
Ayrıca; obezitenin önlenmesi ve tedavi edilme sürecinde ebeveynlerin tutumu da çok önemlidir. Böyle bir durumda çocuklar kendilerini dışlanmış hissederler. Bu nedenle çocukta sorunun sadece kendi için kötü bir problem olmadığını anlamasına; ailenin kendisi için çaba harcadığını düşünmesini sağlamaya ve onu cesaretlendirmeye çalışmak gereklidir.
Çocuklarda obezitenin önlenmesi için ailelere düşen görevler
- Kesinlikle “şişman çocuk sağlıklıdır, ileride boya gider” diye düşünmeyin.
- Çocuğunuzu kendiniz diyete sokmayın. Sağlıklı ve dengeli beslenme alışkanlığı kazandırmak için mutlaka bir beslenme ve diyet uzmanından yardım alın.
- Günde en az 30 dakika fiziksel aktivite yapmalarını sağlayacak ortam oluşturun.
- Çocuğunuzun okulun spor etkinliklerine katılmasını sağlayın.
- Beraberken basit yürüyüşler yapın, yürüme mesafesindeki yerlere arabayla değil yürüyerek gitmeye çalışın.
- Saatlerce televizyon ve bilgisayar önünde zaman geçirmesini önleyecek fiziksel aktivite içeren faaliyetler yaratmaya özen gösterin ve gerektiğinde onlara eşlik edin.
- Yemek hazırlarken çocuğunuzun da size yardım etmesini sağlayın.
- Yemek saatlerini düzene koyun ve beraber yemek masasına oturun.
- Çocuğunuza yavaş yeme alışkanlığı kazandırın.
- Çocuğunuza su içme alışkanlığı kazandırın.
- Çocuğunuzun tek tip beslenmesini önleyin, tabağında çeşitliliği sağlayın.
- Büyük porsiyonları azaltın ve ideal porsiyonlara alıştırın.
- Sevmediği bir yemeği reddetmesi halinde, ısrar etmeyin iki gün sonra tekrar o yemeği sunun, düzenli aralıklarla o yemeği tüketmesini sağlayın.
- Sizin yemeyi sevmediğiniz hiçbir şeyi çocuğunuzun da yemesini beklemeyin.
- Fast food, şeker, bisküvi ve çikolata gibi besinleri tamamen yasaklamayın, çünkü yasaklar onları daha çekici yapacağı için zaman zaman onları dengeli olarak tüketmesine izin verin.
- Çocuklarınızı ödüllendirirken pasta, tatlı, çikolata, şeker kullanmak yerine meyveyi tercih edin.
- Çocuğunuza beslenme çantası hazırlayın ve tercihiniz meyve, süt veya peynirli sandviç gibi kalorisi düşük, az yağlı besinler olsun.
Yayınlanma Tarihi: 29 Mayıs 2024
