Skolyoz vücuda önden bakıldığı zaman omurganın yana doğru eğriliği olarak ifade edilmekte, eğrilik 10 derecenin üstünde çıktığı zaman kişide skolyoz olduğu belirtilmektedir. Hastalar genellikle duruş bozukluğu sorunu ile hastaneye başvurmaktadır. Ancak yapılan tetkikler sonucunda bazı hasta gruplarındaki duruş bozukluğunun belirli derecelerde skolyozdan kaynaklandığı görülmektedir. Kız çocuklarında daha fazla görülen skolyoz, doğumsal olabildiği gibi ileri yaşlarda kırık, enfeksiyon, tümör, kireçlenme gibi durumlar sonucu da oluşabilir. Düşük dereceli eğriliklerin tedavisinde yaşa ve derceye göre değişmekle birlikte egzersiz, fizik tedavi, korse kullanılırken; ileri dereceli eğriliklerde skolyoz cerrahisine sıklıkla başvurulmaktadır. Memorial Antalya Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Ömer Bozduman, skolyoz ve tedavisi hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.
Omurgada “S” veya “C” şeklinde eğrilik görülüyor
Skolyoz omurganın yana doğru eğilmesidir. Herkesin omurga kıvrımları normaldir ve arkadan bakıldığında omurga düz görünür. Bununla birlikte, skolyozlu çocuklar ve gençlerde omurganın anormal S veya C şeklinde eğrilikleri görülebilir. En yaygın görülen skolyoz tipi ‘’Adölesan İdiyopatik Skolyoz’’ nedeni tam olarak bilinmeyen ergenlikte ortaya çıkan skolyozlardır. Genetik geçişli olmadığı belirtilse de omurgadaki bozukluk bazen ailelerde de görülmektedir. Daha az yaygın olan skolyoz türleri; serebral palsi veya kas distrofisi gibi belirli nöromüsküler durumlardan kaynaklanabilir.
Çocuğunuz denize girerken onu gözlemleyin
Çocuklarda ergenlik döneminde skolyozun (omurga eğriliği) belirlenmesinde ailelere önemli görevler düşmektedir. Anne ve babalar çocukları banyoya ya da denize girerken, arka ve önden baktıkları zaman omuz dengelerinin eşit olup olmadığına bakabilir. Ayrıca göğüs hizalarının eşit olup olmadığına, arkadan baktıkları zaman bel kıvrımlarının simetrik olup olmadığına, kollarıyla bel kıvrımları arasındaki mesafenin eşit olup olmadığına dikkat edilmelidir.
Hastalık erken evrede yakalandığında cerrahiye gerek kalmayabilir
Çocukların sırtlarına bakıldığı zaman kaburganın bir tarafında şişlik veya çocuk öne doğru eğildiği zaman sırtının belinin bir tarafında eğilmenin olup olmadığı kontrol edilebilir. Anne babaların bir eğrilik, çıkıntı veya asimetri fark etmesi durumunda zaman kaybetmeden doktora başvurmaları büyük önem taşımaktadır. Bu kontroller sayesinde erken evrede hastalığı belirlenen birçok çocuğun ileride cerrahi ihtiyacı olmadan tedavi ve takip şansı olabilmektedir.
Bazı hastalıklar skolyoza neden olabilir
Geniş bir hasta grubunda; enfeksiyon, tümör, romatolojik, sendromik hastalıklar nedeniyle omurgalarda eğrilik olabilmektedir. Eğrilik bazen çok ilerleyip komplikasyonlar oluşturabilmektedir. Omurgadaki eğrilik belirli bir derecenin üzerindeyse ameliyat planlanabilir. Burada amaç hastaya daha uzun ve kaliteli bir yaşam sağlamak ve skolyozun derecesinin ilerlemesini engellemektir. Bazen de çok ileri yaşlarda kemik erimesi, kemik kırığı gibi nedenlerle omurga eğriliği gelişebilir. Bunlara kanal darlıkları ve sinir sıkışması eşlik edebilir. Öncelikle kanal darlığı ve sinir sıkışması ortadan kaldırılarak, omurganın eğriliği düzeltebilmektedir.
Bu toplumsal bir sorun
Adolesan idiyopatik skolyoz en fazla görülen omurga eğriliğidir. Bu hastalık toplumsal bir sorundur ve ailelerin farkındalıklarının artırılması gerekir. Bu skolyoz türü ergenlik döneminde özellikle kız çocuklarında sık görülür. Vakaların önemli çoğunluğu gözden kaçmaktadır. Çocuklar küçükken aileler banyo dahil onlarla daha çok görsel temas halinde oldukları için eğrilikleri hemen fark edip doktora başvurmaktadır. Ancak ergenlik çağında çocuklar kendilerini sakındıkları için bedenlerinde olan farklılıklar gözden kaçabilir. Bu grubun tedavi şekilleri eğriliklerine göre ayrılır. Zamanında belirlenen vakalarda korse uygulaması ve fizikte tedavi egzersizleri yeterli olabilmekteyken, ilerlemiş vakalarda cerrahi planlanır.
Cerrahide hareket kapasitesi korunuyor
Kişi eğer erken çocukluk döneminde ise ve eğriliği çok ileri seviyedeyse bu durumda büyüme koruyucu cerrahi işlemler uygulanmaktadır. Erken çocukluk döneminde füzyon cerrahi yapılmaz, büyüme dostu implantlar ile düzenli uzatmalar sağlanır. Bazen manyetik rodlar ile bazen de büyüme koruyucu diğer sistemler ile cerrahi gerçekleştirilir. Amaç akciğerlerin maksimum kapasitesine ulaşmasını sağlamak ve omurganın mümkün olduğu kadar düz bir şekilde uzatılmasına yardım etmektir. Artık büyüme kapasitesi kalmayınca mümkün olan en fazla hareket kapasitesini korumaya çalışılarak, eğrilik füzyon cerrahisi ile düzeltilir.
10 hastadan 1’ine ameliyat gerekiyor
Skolyoz tanısı konulan hastaların genellikle 10’da 1’inde ameliyat ihtiyacı duyulmaktadır. Diğer 3’ü aralıklı takip, 6’sı da fizik tedavi egzersizleri ve korse ile tedavi programına alınmaktadır. Temel amaç hastaların ameliyata gerek kalmadan problemini çözebilmektir. Eğer hastanın skolyozunun derecesi ameliyat ihtiyacı olacak şekilde ilerlediyse hasta gerekli değerlendirme yapılır hareket fonksiyonları korunacak şekilde ihtiyaç olan cerrahi önerilir. Cerrahide hastanın önce bir genel değerlendirmesini yapılır, hastanın cerrahiye uygun olup olmadığına karar verilir. Ameliyat sonrası yakın takibe devam edilir ve hasta birkaç gün içinde taburcu edilir. Bununla birlikte skolyoz ameliyatı geçiren her hastanın düzenli kontrollere devam etmesi önemlidir.
Yayınlanma Tarihi: 20 Şubat 2024
