Böbreklerin hafif ve orta derecede yetersiz çalışması durumlarında genellikle halsizlik dışında belirti oluşmadığı için, böbrek yetersizliği ağır seviyeye gelinceye kadar fark edilmeyebiliyor. Bu nedenle ileride böbrek hastalığı oluşmaması için sağlıklı beslenmek çok önemli oluyor. Çünkü böbrek yetersizliklerinin %60-65’i şeker ve tansiyon hastalıkları nedeni ile oluşuyor. Memorial Sağlık Grubu Medstar Antalya Hastanesi Nefroloji Bölümü’nden Uz. Dr. Mustafa Eren böbrek yetmezliğinde dikkat edilmesi gerekenler hakkında bilgi verdi.
Tuz ve şekerden uzak durun
Böbrek hastalıklarına en çok şeker ve tansiyon hastalıkları neden olmaktadır. Bu durumda böbrekleri sağlıklı tutmanın en iyi yolu; şeker ve yüksek tansiyon hastası olmamak için sağlıklı beslenmek veya bu iki hastalıktan biri var ise, tedavisini geciktirmemek ve bu hastalıkları kontrol altında tutmaktır. Bu nedenle unlu mamuller, yağ, şeker, meyve, kuruyemiş gibi kalorisi yüksek gıdaları azaltarak ideal kilonun korunması çok önemlidir. Hipertansiyon hastası olmamak için ise en çok dikkat edilmesi gereken şey tuzlu beslenmeyi azaltmaktır. Tuzlu beslenmek denilince akla ilk gelen sofra tuzu gelir. Ancak yapılan araştırmalar tuzlu beslenmeye en çok sebebiyet veren gıdaların peynir, zeytin, ekmek, salça, turşu gibi içinde tuz olan gıdalar olduğunu göstermiştir.
Aşırı protein tüketiminden kaçının!
Böbreklerin sağlığını bozan bir başka etken ise aşırı proteinli beslenmektir. Proteinden zengin gıdalar; her türlü et ve et ürünleri, yumurta, süt ve süt ürünleri, kuru baklagiller ve mantardır. Normalde alınması gerekenin 2 katı kadar proteinle beslenenlerde geçici böbrek yetmezliği oluşabilir. Hafif derecede böbrek yetersizliği olanların aşırı protein tüketiminden kaçınmaları gerekir. Orta düzeyde böbrek yetmezliği olanların proteinli gıdaları biraz azaltması, ağır böbrek yetmezliği olanların ise proteinli gıdaları yarı yarıya azaltması önerilir.
Zorunlu olmadıkça ağrı kesici kullanmayın
Böbrekler için zararlı olan ilaçların başında ağrı kesici ilaçlar gelir. Parasetamol dışındaki ağrı kesici ilaçlar genellikle böbreklere zararlıdır. Böbrek yetersizliği olanların kullanması çok sakıncalıdır. Böbrek yetmezliği olmayanların da zorunluluk dışında kullanmamaları önerilir.
Böbrek yetmezliği olanların kontrast madde kullanımına çok dikkat etmeleri gerekmektedir. Kontrast madde; ilaçlı tomografi, ilaçlı MR ve anjiyografi işleminde kullanılması zorunlu olan bir maddedir fakat kontrast maddeler böbrek hasarı yapabilir veya var olan böbrek yetersizliğinin ağırlaşmasına neden olabilir. Böbrek yetmezliği olanların, çok ciddi hastalıklar veya kalp krizi şüphesi olmadıkça bu işlemleri yaptırmaktan imtina etmeleri önerilir. Bu işlemlerin yapılması zorunlu ise nefroloji uzmanı kontrolünde yapılması önerilir.
Sağlıklı böbrek için günde 2 litre su şart!
Susuz kalmak en sık ani böbrek yetersizliği yapan durumlardan biridir. İshali ve kusması olanlarda veya Alzheimer ve demans gibi durumlarda su alımı yetersizliği oluşabilir. Sağlıklı böbrekler için günde en az 2 litre kadar su içilmelidir. Kalp yetersizliği ve ödem şikayeti olanlarda aşırı su içmek, vücuttaki ödemin artmasına ve nefes darlığına neden olabilir. Bu nedenle kalp yetersizliği ve ödem şikayeti olanların içmeleri gereken su miktarına kardiyoloji ve nefroloji uzmanları birlikte karar vermelidirler.
Bitkisel tedaviler böbreklere iyi gelmeyebilir
Böbrek yetersizliği olanların bitkisel tedaviler için kullanılan geleneksel tedavi yöntemlerini kullanmamaları veya kontrol altında kullanmaları tavsiye edilir. Çünkü bitkisel tedavilerde doz ayarı yapılması zaten zor iken böbreklerin zararlı maddeleri atmakta zorlandığı durumlarda toksik etki yapma ihtimali artmaktadır.
Böbreklerin görevleri aşağıdaki gibidir;
Böbrekler vücuttaki kanı günde yaklaşık 250 kez süzer ve bu esnada zararlı maddeleri atar.
- Vücuttaki zararlı maddeleri idrara katarak vücuttan atmak
- Sodyum, potasyum ve kalsiyum gibi önemli elektrolitlerin seviyelerini koruma
- Su dengesini sağlamak
- Asit-baz dengesini sağlamak
- Tansiyon için gerekli hormonları yapmak
- Kan yapımı için kemik iliğini çalıştıran hormonları yapmak
Yayınlanma Tarihi: 29 Kasım 2022
