Beyne pıhtı atması nedir? Tedavi süreci ve yöntemleri

İnme, beyni besleyen kan damarlarında tıkanma veya kanama sebebiyle olabilir. Beyin kan damarlarının tıkanmasının önemli sebeplerinden biriside pıhtıdır. Büyük bir sağlık tehdidi olarak bilinmektedir. Bu pıhtılar kısmi felç veya tam felce sebep olabilir. Konuşma bozukluğuna, hareket edememeye yani felce veya vücudunuzun bir tarafını hissetmemeye neden olabilir. Beynin hangi bölümünün etkilendiğine bağlı olarak başka belirtiler de meydana gelebilir. Memorial Şişli Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Bölüm Başkanı Prof. Dr. Engin Çakar, beyne pıhtı atması, tedavi süreci ve yöntemleri hakkında önemli önerilerde bulundu.

Beyindeki kan pıhtısı nedir?

Kan pıhtıları jel benzeri kan hücre kümeleridir. Kan pıhtıları, özellikle yaralı kan damarlarındaki kanamayı durdurmak açısından etkilidir ve bu özelliği ile vücuda faydalıdır. Ancak kan pıhtıları beyin, akciğer veya bacak gibi daha kritik yerlerde oluştuysa ve doğal olarak çözünmezse tıbbi müdahale gerekebilir.

Kan pıhtısının yeri belirtilerin şiddetini belirleyecektir. Beyni besleyen bir kan damarında pıhtı geliştiğinde, beyin dokusunun oksijen ve besin alması engellenmektedir. Beynin bir kısmına kan akışı kesildiğinde veya azaldığında inme meydana gelmektedir.

Beyindeki kan pıhtısının belirtileri nelerdir?

Kendinizde veya yakınınızda beyne pıhtı atması durumunda acil tıbbi yardım alınmalıdır. Bu nedenle beyne pıhtı atmasının belirtilerini bilmek çok önemlidir. Beyindeki kan pıhtısının belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

Bulanık ya da çift görme: Bulanık görme, beyin felcinin en erken belirtilerinden biri arasında yer almaktadır. Kişide çift görmeye de rastlanabilir.

Konuşmada zorluk: Konuşmada zorluk, beyin felcinin yaygın bir belirtisidir. İnme geçiren hasta iletişim kurmakta zorlanabilir veya konuşma bozukluğu yaşayabilir.

Yüzde uyuşma: Yüzün uyuşukluk beyin felci belirtisi olabilir. Bu belirtiyi yaşıyorsanız, hemen uzman doktora başvurmanız gerekmektedir.

Kısmi felç: Beyinde bulunan kan pıhtıları, hastanın vücudunda tek taraflı kısmi felce neden olabilir. Felç genellikle uzuvları etkiler ve bazı durumlarda yüzün bir tarafını da etkileyebilir.

Yürümede güçlük: Beyin pıhtısı kol ve bacak hareketlerinde azalma ve kayba veya denge ve koordinasyonda bozulmaya neden olabilir. Ayrıca ani baş dönmesi nöbetleri de görülebilir. Bu durumlar kişinin yürümesinde güçlüğe neden olmaktadır.

Baş ağrısı: Kusma, baş dönmesi veya bilinç kaybının da eşlik edebileceği ani, şiddetli bir baş ağrısı beyin pıhtısının habercisi olabilmektedir.

Beyin pıhtısı tedavisi

Beyin pıhtısı sonucunda oluşabilecek inmeye erken müdahale etmek hayati açıdan önemlidir. Uygulanacak tedavi yöntemleri ile hastaların hayatının kurtarılması ve felç kalmalarının önlenmesini hedeflenmektedir.

Beyin pıhtısı ortadan kaldırılarak kan akışı hızlı bir şekilde sağlanırsa hastalık hafif bir şekilde atlatılabilir. İlk pıhtı ve inmenin oluşmasından 4-5 saate kadar trombolitik tedavi adı verilen pıhtı giderici ilaçların uygulanması oldukça yararlı olmaktadır.

Beyin pıhtısına karşı kullanılabilecek diğer bir tedavi seçeneği de mekanik pıhtı çıkarımı işlemidir. Pıhtı eritici ilaç tedavisini kaçırmış ya da çok büyük pıhtısı olan kişilerde girişimsel olarak damardan kateter ile girilerek pıhtı bulunup çıkarılabilmektedir. Bu mekanik yöntem 24 saate kadar uygulanabilmektedir.

Beyin pıhtısındaki ilk saatler ve günlerde tıbbi tedaviler uygulandıktan ve hayati tehlike atlatıldıktan sonra fizik tedavi başlanabilir.

Beyne Pıhtı Atmasında Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon

Beyne pıhtı atmasında, hastanın tıbbi durumu stabil hale gelir gelmez kapsamlı bir fizik tedavi planı yapılmalıdır. Hastada oluşabilecek bası yarası, eklem kısıtlılığı ve dolaşım bozukluğu gibi sorunların önlenmesi ve gelişen fonksiyon kayıplarının tedavisi için en erken dönemde yoğun fizik tedavi ve rehabilitasyon programı başlanmalıdır.

Beyne pıhtı atmasından sonra uygulanabilecek Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon yöntemleri şu şekilde sıralanabilir:

• Pıhtı atması sonucu kol ve bacakta hiç hareket yoksa, öncelikle pasif eklem hareket açıklığı egzersizleri yapılmaktadır. Bu egzersizler ve hastanın doğru pozisyonlanması gelişebilecek birçok sorunu önleyebilir.
• Kol ve bacak hareketleri egzersizlerden sonra yavaş yavaş açılmaya başladıkça daha aktif egzersizlere geçilmektedir.
• Hasta mümkün olan en erken dönemde oturma pozisyonuna getirilir ve gövde kontrolünün geliştirilmesi hedeflenir.
• Egzersizlerle beraber kas kuvvetinin ve gövde kontrolünün artmasıyla, ayakta durma ve yürüme egzersizlerine başlanmaktadır.
• Denge bozukluğu meydana gelmişse denge hissini arttırıcı egzersizler yapılabilir.
• Fizik tedavinin erken aşamalarından itibaren robotik rehabilitasyon cihazlarından faydalanılır. Hastanın erken dönemde dik pozisyona getirilmesi ve pasif olarak yürüme hareketinin yaptırılması için robotik yatak; el-kol fonksiyonlarının geliştirilmesi için el-kol robotu; yürümenin beyinde yeniden öğrenilmesi için yürüme robotu ve yerçekimsiz yürüme bandı kullanılabilir.
• Ayrıca hastanın ihtiyaçlarına göre solunum fizyoterapisi, konuşma terapisi ve yutma terapisi uygulamaları yapılmalıdır.

Beyne pıhtı atması sonucu felç düzelir mi?

Beyne pıhtı atması sonucunda oluşan felç (inme) beyne giden kan damarları tıkandığında ya da patlağından oluşmaktadır. Beyne pıhtı atması sonucunda oluşabilecek felcin düzelme ihtimali bulunmaktadır. Bu da kişinin sağlık durumuna bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Felçten dolayı kaybolan vücut fonksiyonları fizik tedavi ile zamanla kazanılabilir.