Beyne Pıhtı Atması Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Beyindeki Kan Pıhtısı Nedir?

Beyne pıhtı atması, beyne giden kan akışının kesilmesi ve beyin dokusunun oksijen ile besin alımından mahrum kalması sonucu inme meydana gelmesidir. Kan pıhtıları jel benzeri kan hücre kümeleridir. Kan pıhtıları, özellikle yaralı kan damarlarındaki kanamayı durdurmak açısından etkilidir ve bu özelliği ile vücuda faydalıdır. Ancak kan pıhtıları beyin, akciğer veya bacak gibi daha kritik yerlerde oluştuysa ve doğal olarak çözünmezse tıbbi müdahale gerekebilir.

Beyne Pıhtı Atması Neden Olur?

Beyne kan pıhtı atmasındaki ana nedenler ve risk faktörleri, pıhtılaşma bozuklukları, ateroskleroz, atriyal fibrilasyon, yüksek tansiyon, obezite, diyabet ve sigara kullanımıdır. Yoğun stres ve baskı da risk faktörleri arasında yer almaktadır.

Beyne Kan Pıhtısı Atması Belirtileri Nelerdir?

Beyne pıhtı atması durumunda baş ağrısı, baş dönmesi, konuşma güçlüğü, görüşte bulanıklaşma, bulantı ve kusma, kolda güçsüzlük, bilinç bulanıklığı, denge sorunları, nöbet geçirme ve yüzde felç kaynaklı sarkma gibi belirtiler görülür.

• Aniden beliren baş ağrısı
• Vücudun tek tarafında güçsüzlük veya felç
• Uzuvlarda uyuşma veya karıncalanma hissi
• Konuşma ve konuşulanı anlamada zorluk
• Görüşte bulanıklaşma
• Baş dönmesi
• Mide bulantısı ve kusma
• Denge bozukluğu ve yürüme güçlüğü
• Bayılma
• Nöbet geçirme
• Koma

Bulanık ya da çift görme

Bulanık görme, beyin felcinin en erken belirtilerinden biri arasında yer almaktadır. Kişide çift görmeye de rastlanabilir.

Konuşmada zorluk

Konuşmada zorluk, beyin felcinin yaygın bir belirtisidir. İnme geçiren hasta iletişim kurmakta zorlanabilir veya konuşma bozukluğu yaşayabilir.

Yüzde uyuşma

Yüzün uyuşukluk beyin felci belirtisi olabilir. Bu belirtiyi yaşıyorsanız, hemen uzman doktora başvurmanız gerekmektedir.

Kısmi felç

Beyinde bulunan kan pıhtıları, hastanın vücudunda tek taraflı kısmi felce neden olabilir. Felç genellikle uzuvları etkiler ve bazı durumlarda yüzün bir tarafını da etkileyebilir.

Yürümede güçlük

Beyin pıhtısı kol ve bacak hareketlerinde azalma ve kayba veya denge ve koordinasyonda bozulmaya neden olabilir. Ayrıca ani baş dönmesi nöbetleri de görülebilir. Bu durumlar kişinin yürümesinde güçlüğe neden olmaktadır.

Baş ağrısı

Kusma, baş dönmesi veya bilinç kaybının da eşlik edebileceği ani, şiddetli bir baş ağrısı beyin pıhtısının habercisi olabilmektedir.

Beyne Pıhtı Atması Nasıl Teşhis Edilir?

Nörolojik muayene ve görüntüleme yöntemleri ve laboratuvar testleri ile beyinde pıhtı oluşup oluşmadığı anlaşılabilir. Bunlar için yaygın kullanılan testler, BT taraması, Elektrokardiyogram (EKG), MR ve Elektroensefalogram (EEG) ile kan testleridir.

Beyne Pıhtı Atmasındaki Risk Faktörleri Nelerdir?

Beyne pıhtı atması ileri yaş, yaşam tarzı, tüketim alışkanlıkları ve kronik hastalıklarla ilişkilidir. Bunlar:

• 65 yaş ve üzeri olmak
• Sigara gibi tütün ürünleri kullanmak
• Uyuşturucu kullanmak
• Hipertansiyon
• Yüksek kolesterol
• Tip 2 diyabet

Beyne Pıhtı Atmasından Nasıl Korunulur?

Beyne pıhtı atmasının birincil risk faktörlerinden uzak durmaya ve sağlıklı yaşamaya çalışmak, pıhtı atma riskini azaltacaktır.

• Düzenli fiziksel aktivite
• Sağlıklı kiloda olmak
• Tütün ürünleri kullanmamak
• Tansiyon ve şeker hastalığını kontrol altında tutmak
• Bol sıvı tüketmek
• Stres yönetimi yapmak

Beyne Pıhtı Atması Durumunda Tedavi Nasıl Yapılır?

Beyin pıhtısı durumunda ilk yapılacak tedavi yöntemi oluşan pıhtının parçalanmasını ve tıkanan damarın açılmasına yönelik işlemdir. İlk pıhtı ve inmenin oluşmasından 4-5 saate kadar trombolitik tedavi adı verilen pıhtı giderici ilaçlar verilir, temelde amaç kan akışının yeniden sağlanmasıdır. Bu ne kadar hızlı gerçekleşirse hastanın sağlığına tam olarak kavuşması o kadar daha mümkündür.

Beyin pıhtısına karşı kullanılabilecek diğer bir tedavi seçeneği de mekanik pıhtı çıkarımı işlemidir. Pıhtı eritici ilaç tedavisini kaçırmış ya da çok büyük pıhtısı olan kişilerde girişimsel olarak damardan kateter ile girilerek pıhtı bulunup çıkarılabilmektedir. Bu mekanik yöntem 24 saate kadar uygulanabilmektedir.

Beyin pıhtısındaki ilk saatler ve günlerde tıbbi tedaviler uygulandıktan ve hayati tehlike atlatıldıktan sonra fizik tedavi başlanabilir.

Beyne Pıhtı Atmasında Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon (İnme Rehabilitasyonu)

Beyne pıhtı atmasında, hastanın tıbbi durumu stabil hale gelir gelmez kapsamlı bir fizik tedavi planı yapılmalıdır. Hastada oluşabilecek bası yarası, eklem kısıtlılığı ve dolaşım bozukluğu gibi sorunların önlenmesi ve gelişen fonksiyon kayıplarının tedavisi için en erken dönemde yoğun fizik tedavi ve rehabilitasyon programı başlanmalıdır.

Beyne pıhtı atmasından sonra uygulanabilecek Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon yöntemleri şu şekilde sıralanabilir:

• Pıhtı atması sonucu kol ve bacakta hiç hareket yoksa, öncelikle pasif eklem hareket açıklığı egzersizleri yapılmaktadır. Bu egzersizler ve hastanın doğru pozisyonlanması gelişebilecek birçok sorunu önleyebilir.
• Kol ve bacak hareketleri egzersizlerden sonra yavaş yavaş açılmaya başladıkça daha aktif egzersizlere geçilmektedir.
• Hasta mümkün olan en erken dönemde oturma pozisyonuna getirilir ve gövde kontrolünün geliştirilmesi hedeflenir.
• Egzersizlerle beraber kas kuvvetinin ve gövde kontrolünün artmasıyla, ayakta durma ve yürüme egzersizlerine başlanmaktadır.
• Denge bozukluğu meydana gelmişse denge hissini arttırıcı egzersizler yapılabilir.
• Fizik tedavinin erken aşamalarından itibaren robotik rehabilitasyon cihazlarından faydalanılır. Hastanın erken dönemde dik pozisyona getirilmesi ve pasif olarak yürüme hareketinin yaptırılması için robotik yatak; el-kol fonksiyonlarının geliştirilmesi için el-kol robotu; yürümenin beyinde yeniden öğrenilmesi için yürüme robotu ve yerçekimsiz yürüme bandı kullanılabilir.
• Ayrıca hastanın ihtiyaçlarına göre solunum fizyoterapisi, konuşma terapisi ve yutma terapisi uygulamaları yapılmalıdır.

Beyne Pıhtı Atması ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Beyne pıhtı atması ciddi bir sağlık sorunu mudur?

Beyine pıhtı atması oksijen ve glikoz akışını durdurur ve bu durum beyin hücrelerinin ölmeye başlamasına neden olur. Beyindeki bir kan pıhtısı aslında felçtir. Beyne pıhtı atması, beyne giden kan akışı birkaç dakika boyunca engellendiğinde meydana gelir.

Beyne pıhtı atması sonucu felç düzelir mi?

Beyinde pıhtı, kan akışını kısıtlayan ve potansiyel olarak felce neden olan bir kan damarındaki tıkanıklığın bir sonucudur. Beyne pıhtı atması sonucunda oluşabilecek felcin düzelme ihtimali bulunmaktadır. Bu da kişinin sağlık durumuna bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Felçten dolayı kaybolan vücut fonksiyonları fizik tedavi ile zamanla kazanılabilir. 

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.