Yenidoğan Bebeklerde Cilt Bakımı Konusunda Dikkat Etmeniz Gerekenler

Yenidoğanlarda dolaşım sistemi de tam gelişim göstermemiş olduğundan, doğum sonrası cilt kızarıklıkları sık görülebilir. Ayrıca, doğum kanalından geçerken yaşanan basınç nedeniyle yüzde ve vücudun çeşitli bölgelerinde kırmızı noktalar ve morluklar da görülebilir. Bunlar genellikle bir hafta içinde gerileyerek kaybolur. Gerileme göstermiyorsa veya yaygın olarak görülüyorsa mutlaka bir uzmana danışılmalıdır. İnce cilt tabakası, bebeklerde su ve ısı kaybına bağlı dehidratasyon yani sıvı kaybının bebeklerde daha sık yaşanmasına neden olur. Deri yoluyla su kaybında, cilt özelliklerinin yanı sıra; ortam nemi ve ısısı, bebeğin aktivitesi de önemlidir. Bebeklerin gereğinden fazla giydirilmemeli, bulundukları ortam ısısı bebek giyinik olduğunda 22-24 derecenin üzerine çıkmamalıdır.

Rahimde sıvı bir ortamda bulunan bebeğin cildinin doğum sonrası kuru havaya alışması, 2 veya 3 hafta kadar sürebilir. Bu sebeple, doğum sonrası ilk 2-3 hafta derinin üst tabakasında cilt kuruluğu, kabuklanma ve soyulmalar görülebilir. Eğer soyulmalar çok yaygın ise ve gerileme göstermiyorsa bu durum patolojik olabilir ve mutlaka doktora danışılmalıdır. Diğer durumlarda ebeveynlerin önceliği, bebeğin cildinin temiz ve nemli tutulması olmalıdır. Bebek cildi yetişkinlere göre daha kuru ve nemi tutma kapasitesi daha düşük olduğu için, bebekler özellikle prematüreler enfeksiyonlara ve toksinlere karşı daha duyarlıdır. Nemlendirici özellikli bebek yağları ve losyonları kullanılabilir; su bazlı ve vazelin içerikli nemlendirici bakım losyonları ve yumuşatıcılar uygulanabilir. Yağlı pomatlar, merhem ve kremler, deri gözeneklerini tıkayarak terlemeyi önlediği ve isiliğe neden olduğu için kullanılmamalıdır. Yenidoğan cildinde, kimyasal maddelerin çok daha hızlı emilebildiği de unutmamalıdır. Kimyasal içerikli bakım ürünleri kullanılmamalıdır. Bebeğinizin cildiyle direkt temas eden giysilerde pamuklu kumaşlar tercih edilmelidir; giysilerin temizliğinde ciltte tahrişe neden olabileceği için deterjan ve yumuşatıcılar konusunda dikkatli olunmalıdır.  Bebek giysilerinin temizliğinde, sabun tozu kullanılabilir, giysiler bol su ile durulanmalı ve mutlaka ütülenmelidir.

Göbek kordonunun ıslanması ve nemli kalması, göbeğin düşmesini geciktirecek, aynı zamanda göbek enfeksiyonu riskini de artıracaktır. Bu sebeple, evde yaptırılacak ilk küvet banyosunun göbek kordonu kuruyup düştükten sonra yaptırılmasını tercih edilir. Göbek kordonu düşene kadar, ılık su ve pamuklu yumuşak bir bez veya havlu ile bebek silinerek cilt temizliği sağlanabilir. Göbek kordonunun kuru kalması sağlandığı takdirde, kaynatıldıktan sonra ılıtılmış akar su altında banyo yaptırılmasında da sakınca yoktur. Göbek kordonunun düşmesi, iki hafta kadar sürebilir. Özellikle sızıntı varsa, göbek çevresi günde iki kez %70 alkol veya özel solüsyon kullanılarak temiz bir bez yardımı ile yumuşak basılarla göbek temizlenebilir. Göbek bakımına göbek düştükten sonra 1 veya iki gün devam edilmesini önerilir.  

https://www.youtube.com/embed/BXz5uC177xM 

Gazlı ve huzursuz bebeklerde banyo uykuya geçişi kolaylaştırır; rahat bir uyku sağlar. Bebek banyodan keyif alıyorsa, özellikle yaz aylarında her gün veya günaşırı ılık su ile banyo yaptırılmasında sakınca görülmez. Soğuk hava cilt kuruluğunu artırdığı için, kışın daha az sıklıkla (haftada 1 veya 2 kez) banyo yaptırılmalıdır. Ancak ciltte kuruma gözlendiğinde, sabun ve şampuan kullanımı azaltılmalıdır; bazı günler sadece saf su ile duş uygulanabilir. Sabun ve şampuan, cildin normal şartlarda hafif asidik yapıda olan pH’sını bozduğu ve ciltteki koruyucu lipit tabakasını azalttığı için mümkün olduğunca az kullanılmalıdır. Cilt temizliği için nötr pH’lı, boya ve parfüm içermeyen sabunlar tercih edilmelidir. Saçlar için ise yine nötr pH’a sahip, göz yakmayan bebek şampuanları kullanılabilir. Ayrıca, sabun ve şampuanın direkt bebek cildine uygulanmaması, yeterli miktarda sabun veya şampuanın banyo süngerine veya elinize aktarıldıktan sonra köpürtülerek bebek cildine uygulanması tavsiye edilir. Bu uygulama, durulama aşamasını da kolaylaştıracaktır. Pişik ve deri tahrişlerini önlemek için cildin sabun ve şampuan kalıntılarından iyice arındırılması, bol su ile durulanması, cildin özellikle de koltuk altları, kasıklar, boyun ve kulak arkası gibi kıvrım yerlerine kıvrımlı bölgelerin havlu yumuşak dokunuşlarla iyice kurulanması önemlidir. Cilt kuruluğunu azaltmak için, durulama suyuna parfümsüz badem yağı veya banyo yağı eklenebilir.

 

Konak

Bebeklerde sık görülen cilt problemlerinden biri de konak oluşumudur. Kafa derisinde oluşan kepek benzeri bu sarı kabuklar bir hijyen problemine işaret etmez; kafa derisi daha yağlı olan bebeklerde görülür. Vücutta başka kızarık ve kabuklanmalar eşlik etmiyorsa zararsızdır. Konak, bebek yağı ile yumuşak tutulduğu, el veya tarak ile kaldırılmadığı sürece bebeğe rahatsızlık ve ağrı vermez. Genelde kendi kendine dökülür. Banyo öncesi bebe yağı ile yumuşak bir masaj uygulayarak dökülmesi kolaylaştırılabilir.

Pişik bakımı

Hassas ciltler ve bebeklere özel ıslak temizlik mendilleri oldukça kullanışlı olsalar da, bazı durumlarda tahrişe neden olabilir. Özellikle bu durumlarda, ebeveynlere bez değişimlerinde evde bulunuyorlarsa veya suya erişimleri varsa bebeğin altını sadece saf su ve temiz bir pamuklu bez ile temizlemeleri önerilir. Sağlıklı ciltlerde ve su bulunmadığı ortamlarda, alkol içermeyen, su bazlı temizlik mendillerinin kullanılabilir. Kız bebeklerde alt temizliği önden arkaya doğru yapılmalı ve her temizlikte bir bez veya bezin temiz bir tarafı kullanılarak dışkının idrar yoluna bulaşması önlenmelidir.

Kızarıklık ve pişik oluşumu varsa, bez değişimi sıklaştırılmalı, alt temizliğine daha çok özen gösterilmeli, iritasyonu artırabilecek hazır ıslak mendiller tercih edilmemelidir. Emicilik oranı yüksek bir bez kullandığınızdan emin olunmalı, her dışkı ve idrar sonrası bekletmeden bez değişimi gerçekleştirilmelidir. Hava almayı engelleyecek kadar sıkı sarılan bezler, pişik oluşumunu tetikler. Alt değişimi sonrası cildin hava alması için bebek bir süre altı açık dinlendirilebilir. Bez bölgesine koruyucu olarak bebe yağı veya zeytinyağı uygulanabilir. Kızarıklık ve pişik durumlarında, yıkama veya silme işlemi sonrası yumuşak bir şekilde tahriş etmeden kuruladıktan sonra, tedavi amaçlı çinko oksitli pişik preparatları kullanılması önerilir. Pudra, bakteri ve mantarların gelişimine uygun bir tabaka oluşturduğu için kullanımı genellikle önerilmemektedir.  Birkaç günden uzun süren kızarıklık durumlarında bebeklerde mantar enfeksiyonu olasılığı ağırlık kazandığı için, mutlaka doktora danışılmalıdır. Mantar kaynaklı pişikler, bezli bölgeyi tamamen kaplayan, parlak kırmızı renkte ve kabarcıklı yapıda olur ve pişik kremi ile tedavi edilemez.

Tırnak bakımı

Özellikle cilt problemleri ve kaşıntıları olan bebeklerde tırnakların kısa tutulması daha da önem kazanmaktadır. Kaşıntı ile tahrişi artırmamak için eldiven giydirilebilir. Bebeklerin tırnakları oldukça yumuşak olduğundan, kendiliğinden yırtılarak kopabilir ve kesilecek kadar uzun olmasalar da keskinleşebilir. Bu durumlarda kırık tırnak uçları özel bebek tırnak törpüsüyle düzleştirilebilir. Tırnak kesimi, özellikle hareketli bebeklerde ebeveynler için zorlu ve endişe verici bir süreç olabilmektedir. Bu durumlarda, bebek uyku halindeyken, aydınlık bir ortamda küt uçlu bebek tırnak makası kullanılarak tırnak bakımı gerçekleştirilebilir. 

 

Güneş koruma

Bebeklerde cilt bakımında en önemli konulardan biri de güneş korumasıdır. Güneş korumasında en temel önlem; giysi, şapka ve bebek arabası güneş siperliği gibi fiziksel bariyerlerle direkt güneş ışınlarının önlenmesidir. Tüm bebek bakım ürünlerinde olduğu gibi güneş kremi ve losyonu seçiminde de hassas davranılması önemlidir. Aktif maddesi çinko oksit veya titanyum dioksit olan, parfümsüz, hipoalerjik, bebeklere özel geliştirilmiş güneş koruma ürünleri tercih edilmelidir.

Egzaması olan bebeğin tırnaklarını kısa tutun

Önemli bir deri hastalığı olan egzama; yüz, boyun, eller ve uzuvların kat bölgelerinde görüldüğünü ve son derece kaşıntılı, kuru, pullu kırmızı döküntüler oluşturuyor. Genellikle 2-3 aylık bebeklerde ya da katı gıdalara başlayan 4-5 aylık bebeklerde görülen egzamanın nedenleri arasında çoğunlukla yumurta, buğday, inek sütü gibi bazı besinler ve hayvan tüyleri, yün, deterjan gibi cildi tahriş eden maddeler yer almaktadır.

Uzman yardımı alın

• Çocuğunuz kaşınıyorsa boynunu, yüzünü, kafa derisini, ellerini ve kasık, diz ve dirsekler gibi derinin kat yerlerini herhangi bir döküntü var mı diye kontrol edin.
• Derisini tahriş etme ihtimaline karşı tırnaklarını kısa tutun. Deri tahriş olursa kaşınmasını engellemek için ellerine eldiven giydirin.
• Eğer bebeğinizi sütten yeni kestiyseniz, doktora gidene kadar bebeğinizi emzirmeye geri dönün.
• Sık banyo yaptırın ancak fazla sabun kullanmayın.
• Cildi rahatlatmak için durulama suyuna badem yağı ekleyin.
• Cinsel bölge temizliğini su ile ya da su içeren mendillerle yapın.