Ayak Yanması Neden Olur? Ayak Yanmasına Ne İyi Gelir?

Ayak Yanması Nedir?

Ayak yanması, çoğunlukla sinir hasarı, diyabet, aşırı alkol kullanımı, toksinlere maruz kalma, B vitamini eksiklikleri ve ayağı yoran uzun süre ayakta kalma sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Ayaklarda rahatsızlık veren bu yanma hissi, geceleri daha yoğun hale gelebilir ve gün içinde bir miktar rahatlama olabilir. Ayrıca bu durum ayak tabanlarının yanı sıra, ayak bileklerini ve diz altının olduğu bölgeyi de etkileyebilir.

Ayak Yanmasının Belirtileri Nelerdir?

Ayak yanması belirtileri, ayakların rahatsız edici bir şekilde yanması ve ağrımasıyla ortaya çıkar. Yanma hissi geceleri yoğunlaşarak gün içerisinde rahatlama olabilir. Grierson-Gopalan sendromu semptomları hafif ya da şiddetli şekilde meydana gelebilir. Ayak yanmasını en belirgin belirtileri şöyle sıralanır:

• Yanma hissinin özellikle geceleri daha fazla olması,
• Ayaklarda veya alt bacak bölgesinde uyuşma hissi,
• Ayaklara bıçak saplanıyor gibi hissetmek,
• Ayaklarda ağırlık hissi,
• Ciltte kızarıklık oluşması,
• Ayaklarda karıncalanma hissi,
• Ayaklarda donuk bir ağrı.

Ayak Yanması Neden Olur?

Ayak yanmasının nedeni çoğunlukla nöropati olarak bilinen sinir hasarı, b12 vitamini eksikliği, sinir sıkışmasına neden olabilen uzun süreler ayakta kalma, yanlış ayakkabı seçimi, mantar enfeksiyonları, bazı ilaçların yan etkisi yanı sıra diyabet ve tiroid gibi hastalıklardır.

Ayak yanması en yaygın nedenleri şöyle sıralanır:

• Periferik nöropati
• Tarsal tünel sendromu
• Diyabet
• Hipotiroidizm
• Ayağa tam oturmayan ayakkabılar
• Vitamin eksikliği ve yetersiz beslenme

Periferik nöropati

Ayak yanmasının ana nedenlerinden biri olarak görülür. Omuriliği, kolları ve bacakları bağlayan periferik duyu sinirlerine zarar gördüğünde meydana gelir. Diyabet hastası kişilerin periferik nöropati geliştirme olasılığı daha yüksektir. Bu durum ayaklarda yanmalara neden olur.

Tarsal tünel sendromu

Tarsal tünel, ayak bileği içinde ve ayak bileği kemikleri yakınında yer alan dar bir alandır. Bu alanda sinirin sıkışması ayaklarda yanma, karıncalanma ya da ağrıya sebep olabilir.

Diyabet

Tip 1 ve Tip 2 diyabet, vücutta periferik sinirlerini, özellikle de ayak ve bacaklarınızdaki duyu sinirlerini etkiler. Bu da uzun vadede periferik sinirlere zarar vererek kan damarı duvarlarını zayıflatabilir. Böylelikle diyabet kaynaklı ayak yanması meydana gelir.

Hipotiroidizm

Tirod bezinin az çalışması olarak bilinen hipotiroidizm, yorgunluk, deri enfeksiyon ve kuru cildin yanında ayaklarda yanma hissine neden olur.

Ayağa tam oturmayan ayakkabılar

Ayağa tam uymayan, çok sıkı, çok bol ya da ince tabanlı ayakkabılar ayakların tahrişine neden olarak baskı yaratır. Bu da ayaklarda yanmaya sebep olur.

Vitamin eksikliği ve yetersiz beslenme

B-6, B-9 ve B-12 gibi vitamin eksiklikleri, anemi ve yetersiz beslenme gibi durumlar ayak yanmasına neden olabilir.

Ayak Altı Yanması Neden Olur?

Ayak altı yanması, çoğu zaman sinir hasarının (periferik nöropati) bir işareti olarak ortaya çıkar. Yine burkulma, dar ayakkabı kullanımı ve aşırı kilo da ayak tabanında yanmaya neden olarak kişinin yaşam kalitesini etkileyebilir.

Ayak altı yanması nedenleri şunlardır:

• Ayakta burkulma,
• Ayakkabının dar gelmesi,
• Aşırı kilodan dolayı yüklenme,
• Ayak mantarı,
• Alerjik sebepler

Gece ayak yanması neden olur?

Geceleri ortaya çıkan ya da artarak kendini gösteren ayak yanması, gün içinde uzun süre ayakta durma, yetersiz kan dolaşımı, mantar enfeksiyonları, diyabetik nöropati, tarsal tünel sendromu, periferik nöropati gibi sinir hasarları, hipotiroidizm ve ayakkabı tercihi gibi nedenlerle yaşanır. Ayrıca eritromelalji hastalığıda gece ortaya çıkan ayak yanmasının nedenlerindendir.

Gece ayak yanmasının nedenleri şöyle sıralanabilir:

• Periferik nöropati ve tarsal tünel sendromu gibi sinir hasarları
• Hipertiroidizm
• Yetersiz kan dolaşımı
• Damar tıkanıklıkları veya venöz yetmezlik durumlar nedeniyle yetersiz kan dolaşımı
• Mantar enfeksiyonları
• Ciltte kızarıklık ve yanma hissi yaratan eritromelalji
• Stres ve anksiyete

Bu durumlar görüldüğünde teşhisi ve tedavisi için bir uzman doktora danışmak önemlidir. Doktor, gerekli testleri yaparak altta yatan nedeni belirleyebilir ve uygun tedaviyi önerir.

Ayak Yanması Nasıl Teşhis Edilir?

Ayak yanması teşhisini doğru bir şekilde koymak esasında yanma hissinin nedenine bağlıdır. Öncelikle uzman hekim, hastanın şikâyetlerini ve hastalığın öyküsünü dikkatli bir şekilde dinler. Daha sonra hastanın reflekslerini kontrol etmek için muayene eder. Sinir kaybından kaynaklı ayak yanması teşhisi ek testlere gerek kalmadan daha kolay bir şekilde yapılabilir. Ancak yanma hissinin ani bir şekilde ortaya çıktığı durumlarda doğru bir teşhis için daha fazla teste ihtiyaç duyulabilir. Bu testlerden bazıları şunlardır:

• Elektromiyografi testi: Bu test, kaslardaki elektriksel faaliyetleri ölçmeye yarar. Yani kasların sinir uyarılarına olan tepkilerini ölçer. Bu test, yapmak için kas kasılırken ve gevşerken kasın aktivitesini ölçebilmek için ya deriye sonda takılır ya da kasın içine bir iğne yerleştirilir.
• Sinir iletim çalışması: Aslında elektromiyografi testine benzer bir yöntemdir ve bazen ikisi bir arada kullanılır. Sinir iletim çalışması ile vücuttaki sinir kaybı ölçülür. Sinirin olduğu deriye düz elektrotlar yerleştirilir ve düşük yoğunlukta bir akım uygulanır.
• Laboratuvar ortamında yapılan testler: Bazı durumlarda, ayak yanması teşhisi için kan testleri, idrar analizi veya omurilik sıvısı testleri gerekebilir. Yapılan kan testleri ile vitamin, şeker ve hormon düzeylerine bakılır. İdrar analizi ile böbrek hastalığı olup olmadığı araştırılır. Omurga ve beyin bölgesindeki sıvı da omurilik sıvısı testi ile incelenir.
• Sinir biyopsisi: Sinir kaybı olup olmadığını araştırmak için bir sinir dokusunun parçası çıkarılarak detaylı incelenir.

Ayak Yanmasının Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Hissedilen ayaklarda yanma hafif de olsa tedavi için bir uzmandan yardım alınmalıdır. Ayak yanması tedavilerinin çoğu, vücuttaki sinir hasarını önlemeyi amaçlar. Özellikle nöropatiden kaynaklı ayak yanmasının tedavisinde amaç, devam eden sinir hasarını durdurmaktır.

Diyabete bağlı olarak çıkan yanan ayak hastalığında öncelikle kan şekeri seviyesini normal düzeyde tutmak hedeflenir. Bunun için de hastaya genellikle diyet programı uygulanır ve ek olarak ilaç tedavisine başlanır. Hastada B vitaminleri yeterli düzeyde değil ise, eksikliğin düzeyine göre ağızdan veya enjeksiyon yoluyla vitamin takviyesi yapılır. Eğer ayak yanma hissi alkol kullanımından kaynaklanıyor ise, alkol tüketimine son vermek devam eden sinir hasarını önler.

Ayaklarda yanma kronik böbrek hastalığına bağlı olarak ortaya çıkmış ise, semptomlarına neden olan toksinleri yok etmek için diyalize ihtiyaç duyulabilir. Tiroit hormonlarının yeteri kadar çalışmamasının sebep olduğu yanan ayak tedavisinde oral yoldan tiroit hormonu yüklenir. Bazı kişilerin ayak yanmasına dayalı ortaya çıkan ağrıları ve şikâyetleri azaltmak için bazı ağrı kesiciler kullanılabilir. Ayak mantarının yol açtığı yanan ayakların tedavisi için, mantar önleyici ilaçlar kullanılarak mantar enfeksiyonu iyileştirilebilir.

Bu tedavi yöntemlerine ek olarak hastaların yaşam tarzlarında yapacakları değişiklikler de şikâyetlerin azalmasına yardımcı olur. Mesela bu değişiklikler; haftada iki ya da üç gün belirli bir tempoda yürüyüş yapmak, bir uzman eşliğinde dengeli bir beslenme programı uygulamak, mümkün olduğunca alkol ve tütün ürünlerinden uzak durmak olabilir.

Ayak Yanmasına Ne İyi Gelir?

Ayak altı yanmasına karşı en etkili yöntemlerden ayakları buzlu su içinde bekletmek ve kan akışını ve dolaşımını iyileştirmeye yardımcı olmak için ayağınıza masaj yapmaktır. Ayrıca zencefil, balık yağı ve zerdeçal gibi takviyelerde antiinflamatuar özellikleri nedeniyle ayak yanmasını önleyebilir.

Ayak yanmasına iyi gelen yöntemler şöyle sıralanır:

• Bol su tüketin
• Doğru ayakkabı seçimi yapın
• Ayaklarınızı sık sık havalandırın
• Vitamin değerlerinizi kontrol ettirin
• Kronik sağlık problemlerinizi takip edin

Bol su tüketin

Öncelikle gün içinde yeteri miktarda su tüketilmelidir. Yeteri kadar su içilmesi ayak yanmasına neden olan unsurların ortaya çıkmasını engelleyebilir.

Doğru ayakkabı seçimi yapın

Ayak yapısına uygun ve kaliteli malzemeden üretilmiş ve alçak topuklu ayakkabılar tercih edilmelidir. Aynı ayakkabının iki günden fazla üst üste giyilmemesi de fayda sağlar.

Ayaklarınızı sık sık havalandırın

Evde veya işyerinde ayaklar uzun süre havasız kalmamalıdır. Mümkün ise ayaklar sık sık havalandırılmalıdır. Ayrıca ayakların terlemesine neden olan sporla uğraşan kişilerin çoraplarını sık sık değiştirmesi gerekir.

Vitamin değerlerinizi kontrol ettirin

Vücuttaki B vitamini ve kan seviyeleri düzenli olarak kontrol ettirilmelidir. B12 değerlerinize baktırmanızda fayda var. Çünkü düşük vitamin ve kan değerleri ayak yanmasına sebep olabilir.

Kronik sağlık problemlerinizi takip edin

Böbrekler ile ilgili bir sorun olup olmadığına detaylı bir şekilde belirli aralıklarla bakılmalıdır. Diyabet hastalığı olanlar da şeker seviyesini düzenli olarak ölçtürmelidir.

Uzman bir hekime danışmayla birlikte rahatsızlığı hisseden kişilerin yapması gereken durumladır. Bu tarz yöntemler tedaviye destek olabildiği gibi, rahatsızlığın ortaya çıkmasına da engel olur.

Gece Ayak Yanmasına Ne İyi Gelir?

Gece ayak yanması durumunu düzeltmek için buzlu su konulması tercih edilebilir. Buzlu su tedavisi ayak yanmasına karşı uygulanabilecek en etkili rahatlama yöntemlerinden biridir. Böylelikle gece ayak yanması kısa sürede giderilebilir.

Ayak Altı Yanması Nasıl Geçer?

Ayak altı yanmasını geçirebilmek için altta yatan nedenini öğrenmek gerekir. Fakat ayak altı yanmasını geçirebilecek yöntemler şöyle sıralanabilir:

• Ayakları soğuk suya sokmak veya bir buz torbası kullanmak, yanma hissini hafifletir
• Ayakları temiz ve kuru tutmak, mantar enfeksiyonları gibi sorunları önleyerek ayak yanmasını geçirir
• Ayağı sıkmayan, rahat ve iyi hava alan ayakkabılar giymek önemlidir. Ortopedik tabanlıklar destek sağlayarak ayak altı yanmasının önüne geçer
• Ayakları sıcak suya sokarak, Epsom tuzu eklemek, ayak altı yanmasının geçmesini sağlar. Periferik nöropati gibi bazı hastalıklarda sıcak su önerilmeyebilir, bu nedenle uzman doktora danışmak önemlidir
• B12 vitamini eksikliği, ayak yanmasına neden olabilir. Ayak altı yanmasını geçirmek için vitamin takviyesi alınabilir.
• Ayaklardaki kan dolaşımını artırmak ve sinirleri güçlendirmek için fizik tedavi ve egzersizler ayak altı yanmasını geçirebilir.

Ayak Yanması Hakkında Sık Sorulan Sorular

Geceleri yatarken neden ayaklarım yanıyor?

Geceleri ayak yanmasının nedeni nöropati, uzun süreler ayakta kalma, yetersiz beslenme sonucu vitamin eksikliği, ilaç kullanımı ve diyabet hastalığıdır.

Ayak altı yanması hangi hastalığın belirtisidir?

Ayak altı yanması, çeşitli sağlık problemlerinin belirtisi olarak görülebilir. Bu sağlık problemleri arasında tirod hastalıkları, mantar enfeksiyonları, diyabet, periferik nöropati yer alır.

Kadınlarda gece ayak yanması neden olur?

Kadınlarda gece ayak yanması vitamin eksikliği, yanlış ayakkabı seçimi ya da çeşitli sağlık sorunları nedeniyle görülebilir.

Hamilelikte ayak yanması neden olur?

Hamilelikte ayak yanması özellikle vücuttaki hormonal değişikliklerden kaynaklanabilir. Bebeğin büyümesiyle beraber vücut ağırlığın artarak ayakları rahatsız etmesi ve dolaşım sorunları hamilelikte ayak yanmasına sebebiyet verir.  

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.