SIBO Nedir? SIBO Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

SIBO, ince bağırsakta aşırı bakteri çoğalması ifadelerinin kısaltması olup, ince bağırsakta aşırı bakteri birikmesiyle ortaya çıkan bağırsaktaki sağlıklı sindirimi sağlayan mikroorganizmalardaki dengesizliktir. Vücutta SIBO oluşması durumunda gaz, şişkinlik, midede ağrı ve ishal ya da kabızlık gibi belirtiler görülür. Genellikle bu durum kişinin gün içerisinde yanlış beslenmesinden, bağırsak hareketlerinin yavaşlamasından ya da bağışıklık sistemi zayıflığından kaynaklanabilir. SIBO tedavi sürecinde diyet uygulaması yapmak ve gerekli durumlarda antibiyotik kullanılarak bağırsak sağlığı yeniden dengelemek önemlidir.

SIBO (İnce Bağırsaklarda Aşırı Bakteri Çoğalması) Nedir?

SIBO yani ince bağırsaklarda aşırı bakteri çoğalması, ince bağırsak içerisinde anormal miktarlarda bakteri birikmesine bağlı olarak sindirim sağlığının etkilenmesine neden olan hastalık türüdür. Normal bir vücut işleyişinde bakteriler kalın bağırsakta yoğun bir şekilde bulunarak sindirim sistemine katkıda bulunur. Bu bakteriler kalın bağırsaktan ince bağırsağa geçtiği durumda burada çoğalarak sindirim sisteminde ishal, kabızlık ve şişkinlik belirtilerine neden olur. Özellikle yemek sonrasında rahatsızlık hissi olarak kendini gösterebilir. Bunların yanında ince bağırsaklarda besin emilim sistemini bozarak vitamin ve mineral eksikliklerine yol açabilir. Eksiklikler kişide cilt problemlerine, anemi ve kilo kaybına sebebiyet verebilir.

SIBO (Small Intestinal Bacterial Overgrowth) tedavisi ise doktorun kontrollerinin ardından beslenme düzenine müdahale ile gerçekleşir. Bu diyet içerisinde bağırsaklarda fermantasyona neden olan gıdaların sınırlandırılarak sağlıklı bir beslenme süreci önerilebilir.

SIBO Belirtileri Nelerdir?

SIBO belirtileri, şişkinlik, gaz, karın ağrısı, kramplar, ishal ve kabızlık şeklinde ortaya çıkarak sindirim sistemi sağlığını ciddi şekilde etkiler. Bu durum kişinin günlük yaşam kalitesini etkiler ve beslenme düzeninde değişikliklere gitmesine neden olur.

SIBO (ince bağırsaklarda aşırı bakteri çoğalması) belirtileri şöyle sıralanabilir:

Şişkinlik ve gaz

Şişkinlik ve oluşan gaz SIBO hastalığının en yaygın belirtileri arasında yer alır. İnce bağırsak içerisinde biriken bakteriler, tüketilen gıdaları fermente ederek aşırı gaza neden olur. Bu da karın bölgesinde spazm, rahatsızlık hissi ve şişkinliği sebebiyet verir.

İshal veya kabızlık

SIBO belirtileri arasında yer alan ishal ve kabızlık, bağırsak hareketlerini etkilenmesi ve bağırsak ritmini bozulmasıyla beraber görülür. Bu durum, bağırsakların bakteri yüküne ve fermantasyon oranına göre farklılık gösterebilir.

Karın ağrısı, kramplar ve spazmlar

İnce bağırsakta biriken bakteri, karın bölgesinde gaz ve basınç oluşumuna sebep olarak karın ağrısına yol açabilir. Özellikle besin tükettikten sonra artan kramplar ve karın ağrısı SIBO hastalarında sık görülen belirtilerdendir.

Yorgunluk ve halsizlik

SIBO, sindirim sistemindeki besin ve vitamin emilimi dengesini bozarak vücutta yeterli enerji üretimine engel olabilir. Özellikle B12 vitamini eksikliği gibi durumlarda, yorgunluk, halsizlik ve enerji kaybına sebebiyet verebilir.

Kilo Kaybı ve besin eksikliği

İnce bağırsaklarda aşırı bakteri çoğalması, bağırsaklardaki besinlerin emilim kapasitesini etkileyerek kişinin yeterli beslenmesine rağmen kilo kaybı oluşmasına neden olabilir. Görülen besin eksikliği ve kilo kaybı SIBO’nun belirtisi olarak değerlendirilir.

Cilt problemleri

İnce bağırsakta bakteri çoğalmasına bağlı olarak görülen vitamin ve minerallerin emilimindeki bozukluklar, demir eksikliği anemisi, folik asit ve B12 eksikliği gibi beslenme eksiklikleri görülebilir. Bu durum nedeniyle kişinin cildinde kuruluk, dökülme ve cansızlık oluşabilir.

SIBO Neden Olur?

SIBO (ince bağırsaklarda aşırı bakteri çoğalması) hastalığının ortaya çıkış nedeni ince bağırsakta bakterilerin anormal şekilde çoğalmasıdır. Normalde bakteriler kalın bağırsakta yoğunlaştığından sindirim sisteminin sağlıklı şekilde ilerlemesine yardımcı olur. Bu bakterilerin ince bağırsağa geçmesi veya burada anormal şekilde çoğalmasıyla SIBO hastalığı gelişir.

SIBO nedenleri şöyle sıralanabilir:

Bağırsak hareketlerinin yavaş çalışması

Sağlıklı bağırsak hareketleri olduğunda besinler sindirim süresince ince bağırsaktan kalın bağırsağa taşınır. Fakat bağırsak hareketlerinin yavaşlaması ve düzensizleşmesi durumunda bakteriler ince bağırsakta birikerek SIBO hastalığına neden olabilir. Bu durum genellikle kronik hastalıklar ve sindirim sistemi hastalıklarına bağlı olarak oluşabilir.

Bağırsak tıkanıklıkları ve anormallikleri

Bağırsakta görülen bağırsak kıvrımları, yapışıklıklar veya bağırsak tıkanıklığı gibi anormallikler besinlerin sağlıklı sindirimini engelleyerek ince bağırsakta bakteri birikmesine sebebiyet verir. Bunların yanında geçirilmiş bağırsak ameliyatları veya bağırsak tıkanıklıkları da SIBO riskini artıran faktörler arasındadır.

Bağışıklık sisteminin zayıf olması

Bağışıklık sisteminin zayıf olması vücudun sindirim sistemindeki bakterilerin kontrol altında tutulmasını zorlaştıran bir durumdur. Bağışıklık sistemi baskılanmış olan bireylerde veya bağışıklık sistemi hastalıkları bulunan kişilerde SIBO gelişme olasılığı yüksektir.

İnce bağırsakta mide asidinin eksik oluşu

Bağırsaktaki bakterilerin çoğalmasını engelleyen mide asidi bir savunma mekanizması olarak çalışabilir. Ancak mide asidi eksikliği durumunda bakteriler daha kolay çoğalarak ince bağırsakta aşırı bakteriyel büyümeye sebep olabilir. Bu da ince bağırsaklarda aşırı bakteri çoğalması hastalığına neden olur.

Yanlış beslenme ve stres

Gün içerisinde yanlış beslenme düzeni geliştirmek ve stres, bağırsaktaki bakterilerin aşırı çoğalmasına neden olur. Özellikle yüksek karbonhidratlı ve işlenmiş gıdalarla beslenmek bu açıdan zararlı olarak kabul edilir ve SIBO hastalığına zemin hazırlar.

SIBO Testi Nasıl Yapılır?

SIBO (ince bağırsaklarda aşırı bakteri çoğalması) teşhisi için SIBO testinden yararlanılabilir. Bu test belirtilerin değerlendirilmesinin ardından hastalığın kesin tanısının konulması için planlanabilir. SIBO testi şu yöntemleri içerebilir:

Nefes testi

SIBO’nun en yaygın teşhis yöntemlerinden biri hidrojen ve metan nefes testi olarak bilinir. İnce bağırsakta yer alan aşırı bakteri çoğalması nedeniyle ortaya çıkan gazların ölçülmesini sağlar. Bu test öncesinden kişi 12-24 saat boyunca belirlenen besinleri tüketir ve test içerisinde nefesi ölçülür.  Yüksek miktarda hidrojen veya metan gazı tespit edildiği durumda SIBO’nun göstergesi olabilir.

İnce bağırsak sıvısı kültürü

İnce bağırsaktan alınan sıvı örneği, laboratuvar ortamında incelenerek SIBO teşhis edilebilir. Buna yönelik olarak tedavi yöntemi belirlenir.

Kan testi

Kan testleri sayesinde SIBO’nun neden olduğu B12 eksikliği, demir eksikliği anemisi ve folik asit eksikliği gibi durumlar tespit edilebilir. Tam kan sayımı sayesinde bağışıklık sistemi ve sindirim sisteminin genel durumunu da değerlendirebilir.

SIBO Tedavisi Nasıl Olur?

SIBO tedavisi, kişinin hastalığının nedeninin belirlenmesinin ardından şiddetine bağlı olarak belirlenir. Tedavi süresince birden fazla yaklaşım şekli uygulanabilir. SIBO tedavisinde uygulanan yöntemler şöyle sıralanabilir:

• İnce bağırsaktaki aşırı bakteri çoğalmasını kontrol altına almak için antibiyotik
• Sindirimi zorlaştıran ve gaz üretimine neden olan gıdalardan kaçınmayı hedefleyen Düşük FODMAP diyeti uygulanması
• Zararlı bakterilerin yerine yararlı bakterilerin çoğalmasını teşvike etmek için SIBO tedavisinde probiyotik kullanımı
• Bağırsak motilitesini artırmak, bakterilerin bağırsakta birikmesini önlemek için ilaçlar
• Ciddi bir sorun veya bağırsak tıkanıklığı olduğu durumda cerrahi müdahale

SIBO Diyeti Nedir?

SIBO yani ince bağırsaklarda aşırı bakteri çoğalmasına bağlı olarak uygulanan en önemli yöntemler arasında düşük FODMAP diyeti yer alır. Bağırsaklarda bakteri çoğalmasını kontrol altına almayı amaçlayan beslenme şeklinde sindirim sisteminin düzenlenmesi hedeflenir. Bu diyet doktor kontrolünde kişinin ihtiyacına yönelik olarak planlanır.

Düşük FODMAP diyetinde kaçınılması gereken besinler şöyle sıralanabilir:

• Laktoz, fruktoz, sorbitol gibi şeker türleri
• Buğday ve çavdar gibi tahıllar
• Elma, armut, kiraz, mango gibi meyveler
• Lahana, brokoli, soğan, sarımsak, bezelye gibi sebzeler

Düşük FODMAP diyetinde tüketilebilecek besinler şöyle sıralanır:

• Glutensiz tahıl ürünleri
• Laktosuz süt ürünleri
• Muz, yaban mersini, üzüm gibi meyveler
• Havuç, ıspanak, kabak gibi sebzeler

Düşük FODMAP diyeti ortalama olarak 4-6 hafta süreyle uygulanır. Bu süre içerisinde bağırsaklarda yer alan bakteriyel büyüme kontrol altına alınarak semptomların hafifletilmesi hedeflenir.

SIBO (İnce Bağırsaklarda Aşırı Bakteri Çoğalması) Hakkında Sık Sorulan Sorular

Çocuklarda SIBO belirtileri nelerdir?

Çocuklarda SIBO belirtileri, karın şişliği, gaz birikmesi ve rahatsızlık hissi şeklinde ortaya çıkarak karın ağrısı ve kramplar eşliğinde görülebilir. Bağırsak hareketlerinde oluşan değişiklikler, ishal ya da kabızlık şeklinde de kendini gösterebilir. Aynı zamanda bazı çocuklar mide bulantısı ve kusma yaşayabilir.

SIBO tedavi edilmediği durumda ne olur?

İnce bağırsakta bakteri çoğalması tedavi edilmediği durumda ciddi sağlık problemlerine neden olabilir. Besin eksiklikleri, ince bağırsak hasarı, kilo kaybı ya da enfeksiyon riski görülebilir. Bu nedenle belirtileri ortaya çıktığı durumda tedavi için doktora başvurmak gerekir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.