Safra yolu kanseri nedir?

Safra yolunun en sık görülen hastalıklarından biri safra kesesi taşları diğeri de tümörleridir. Safra yolu kanseri, sindirim sisteminde gelişebilen kanserler arasında 5’inci sıklıkta görülmektedir. Vücut safra kesesi işlevini yerine getirmediğinde de yaşamını sürdürebildiği için, genellikle safra kesesi kanseri çok ilerlediğinde belirtileri fark edilebilir. Daha çok 60 yaş ve üzeri kişilerde rastlanan safra kesesi kanseri, önlem alınmazsa çok hızlı ilerleyebilir. Bu nedenle safra kesesinde erken teşhis tüm diğer kanserlerde olduğu gibi çok önemlidir. Memorial Antalya Hastanesi Genel Cerrahi Bölümü’nden Op. Dr. Türkay Belen, safra yolu kanseri ve tedavisi hakkında bilgi verdi.

Safra yolu kanseri nedir?

Safra yolları kanseri (Kolanjiyokarsinom), safra yolu duvar hücrelerinden oluşan sıklığı az olan bir tümördür. Safra yollarının her yerinden gelişmekle beraber %60 sağ ve sol ana safra yollarının birleşme noktası olan bifurkasyondan kaynaklanır.

Safra yolu kanseri neden olur?

Safra yolu kanserinin en sık nedeni primer sklerozan kolanjit, koledok (ortak kanal) kisti, Hepatit B-C, ülseratif kolit, hepatolityazis (karaciğer taşı), ileri yaş, obezite, bilienterik anastomozlar ve eski kaynaklarda kronik tifo taşıyıcılığı nedenler arasında sayılmaktadır.

Safra yolu kanseri nasıl belirti verir?

Safra yolu kanserinde ağrısız sarılık ilk tespit edilen belirtilerdendir. Bunu deri altında bilirubin birikmesine bağlı olarak kaşıntı takip eder. Geç dönem hastalarda kaşeksiye kadar giden kilo kaybı olur. Belirtilere ateş eşlik edebilir.

Safra yolu kanserine nasıl tanı konur?

Safra kesesi kanserini erken evrede teşhis etmek çok önemlidir. Safra yolu kanseri incelemesinde ilk olarak karaciğer safra yolu ultrasonu yaptırılır. Safra yolarında genişleme gözlenirse, bilgisayarlı tomografi veya manyetik rezonans ile kesitsel görüntülemeler tanıda yardımcı olur. Safra yollarında kitle gözlenmeden safra yollarının ani sonlandığı saptanabilir. ERCP (endoskopik retrogrand kolonjio pankreatografi ) ile biyopsi veya sürüntü alınabilir. Özellikle distal yerleşimli kanserlerde EUS ile değerlendime de faydalıdır. Klinik olarak sarılık, kaşıntı ve kilo kaybı olan hastanın tümör markerlarından CA19-9 un 100 U/ml olması da tanıyı destekler. Tanı yöntemleri; hastanın sağlık durumu, yaşı, hastalık belirtileri ve önceki test sonuçlarına göre belirlenir.

Safra yolu kanserinin tedavisi nasıl yapılır?

Safra yolları kanseri tanısı konulduğunda hastaların yarısından fazlasının ameliyat şansı kalmamış olmaktadır. Sinsi hastalık olduğu için geç belirti verir. Ameliyat olabilecek olan hastaların kanserlerinin bulunduğu seviye ameliyat tipini belirlemektedir. Proksimaldekiler için hepatektomi yapmak gerekirken distal kanserler için genellikle whipple ameliyatı yapılır.

Safra yolu kanseri tedavisi, tümörün cerrahi yöntemlerle çıkartılmasına dayanmaktadır. Büyük çaplı bir ameliyattan oluşan tedavi esnasında karaciğerin bir kısmını almak da gerekebilir. Safra kesesi kanserlerinin tanısı genellikle ileri evrede konulduğu için çoğunlukla hastaların ameliyat şansı bulunmamaktadır. Ancak erken teşhis edilen kanser, safra kesesi kanseri tedavisinin başarıyla gerçekleşmesini sağlar. Ameliyat edilemeyecek derecede ileri evre hastalığı olanlarda sarılık ve ağrıyı dindirecek bazı endoskopik işlemler, ağrı tedavisi, perkütan drenaj (radyolojik girişim) yapılabilir.

Safra yolu kanseri hakkında sık sorulan sorular 

Safra yolu tıkanırsa ne olur?

Safra yolu tıkanmasına bağlı olarak öncelikle sarılık gelişir. Karaciğer içindeki safra yollarında genişleme olur. Safra yollarındaki basınç ve bakteri yoğunluğunun artması ile safra yolu iltihabı (kolanjit) gelişir. Billier sepsis olarak değerlendirilen bu durum ölümcül olabilir.

Safra yolu kanser evreleri nelerdir?

Safra yolu kanseri 3 evreye ayrılır.

• Safra yolu kanserinin birinci evresinde kanser safra yolları içindedir. Cerrahiye en iyi yanıt veren gruptur.
• İkinci evrede kanser safra kesesini, karaciğeri, pankreası veya portal ven & hepatik arterin bir kısmını invaze etmiştir.
• Üçüncü evrede yakın organları, dördüncü evrede uzak organlara kanser metastazı vardır.

Safra yolu kanser çeşitleri nelerdir?

Safra yolu kanserleri bulundukları yerlere göre çeşitlendirilir. İntrahepatik, Hiler ve distal olarak çeşitleri vardır. En sık %60 hiler görülür. Hiler bölge safra yolu kanserleri özel olarak Bizmuth sınıflaması yapılır.

Tip I: Kanser ortak hepatik kanalda ve bifurkasyona uzak.

Tip II: Kanser ortak hepatik kanalda ve bifurkasyonu invaze etmiş.

Tip III: Kanser ortak hepatik kanalda ve bifurkasyonla birlikte sağ veya sol hepatik kanalı da tutmuş.

Tip IV: Bifurkasyonuda içine alan kanser hem sağ hem de sol kanalla beraber bu kanallara açılan segmentleri de tutmuş.

Safra yoluna stent takılır mı?

Sarılık değerlerini düşürmek için safra yoluna stent takılır. Stentleme sebebi benign bir darlık veya kanser olabilir. Safra yolu kanseri nedeniyle ameliyat edilecek olan hastalarda, hastada kalacak karaciğer segmentinin olduğu tarafa stent takılır.

Safra yolu kanseri ameliyatından sonra hasta nelere dikkat etmelidir?

Ameliyat sonrasındaki kemoterapilerini (kimyasal tedavi) düzenli almalı ve doktorları ile yakın takipte olmalıdırlar. Kontrol görüntüleme ve tetkiklerini aksatmamalıdırlar.

Safra kesesi taşı kanser yapar mı?

Safra kesesi kanseri olan hastaların %90’ın üzerindeki oranda safra kesesi taşı varlığı, yapılan çalışmalarla ispatlanmıştır. Ancak bu durum, kanserin safra kesesi taşından etkilenerek ortaya çıkabileceği görüşünü ortaya çıkarmış olsa da “Safra kesesi taşı kanser yapar” gibi bir görüş kesinlik kazanmış değildir. Sadece safra kesesi taşı ile kanserin sıkı birlikteliği, yıllardır kuşku yaratmaktadır. Safra kesesi taşının neden olduğu hastalıklar arasında kanser en son sırada gelmektedir. Safra kesesi taşı kanserden önce enfeksiyon, safra yollarında tıkanma, sarılık ve pankreas iltihabına yol açar.

Safra yollarında daralma neden olur?

Safra yollarındaki daralma genellikle safra yollarında taş olmasından kaynaklanır. Bunun yanında geçirilmiş işlemlerden de ( ameliyatlar – stentleme) kaynaklanabilir.

Safra kesesinde polip tehlikeli midir?

Safra kesesinde boyutu 10 mm’den büyük ve sayısı birden fazla olan poliplerden kanser gelişme riski vardır. Kolesistektomi (Laparoskopik veya açık) yöntemi ile safra kesesinin alınması uygundur. Boyutu 10 mm’den küçük tek polipler 6 aylık ultrason kontrolü ile takip edilir.

Safra kesesinin alınması vücutta ne gibi eksikliklere neden olur?

Safra kesesinin alınmasının vücutta negatif bir etkisi yoktur. Safra, karaciğerden üretilir. Safra kesesi ameliyatı sonrasında hastada safra eksikliği olmaz.

Safra taşları kansere neden olur mu?

Kronik inflamasyon nedeniyle kansere sebep olabilmektedir. Safra kesesi kanseri nedeniyle ameliyat edilen hastaların %90’nında safra kesesinde taşta gözlenmiştir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.