Hepatit B Nedir? Hepatit B Belirtileri Nelerdir, Nasıl Bulaşır?

Hepatit B, hepatit B virüsü (HBV) ile enfekte bir kişiden alınan kan, meni veya başka bir vücut sıvısının, enfekte olmayan birinin vücuduna girmesi sonucu karaciğerin iltihaplanmasıdır. Daha çok anneden çocuğa ya da cinsel yolla bulaşan hepatit b ciddi bir sağlık sorunudur. Hepatit B eğer akut formunda meydana geldiyse kısa süreli bir etki yapar ve iltihaplanma geçicidir. Eğer kronik bir hepatit b vakası söz konusuysa virüsün meydana getirdiği enfeksiyonun 6 aydan uzun sürmesi söz konusudur. Hepatit B kan testi ile tespit edilebilirken aynı zamanda aşı ile de önlenebilen bir hastalıktır.

Hepatit B Nedir?

Hepatit B, Hepatit B(HBV) virüsünün neden olduğu bulaşıcı bir karaciğer enfeksiyonudur. Hepatit B tedavi edilmediğinde siroza veya kronik enfeksiyona yol açabilir. Hepatit aşısıyla birlikte önlenebilmesi mümkün olan bir hastalık olarak kabul edilen hepatit b hastalığının kesin bir tedavisi söz konudu değildir. Birçok enfeksiyon hastalığında olduğu gibi ateş, iştah kaybı, mide bulantısı ve kusma gibi belirtiler gösteren hepatit b, bazı durumlarda semptom göstermeden de kişinin vücudunda kendisine yayılım alanı bulur.

Hepatit B hastalığına yakalanan yetişkin bireylerin çoğu, semptomları şiddetli olsa bile tamamen iyileşir. Bebekler ve çocukların uzun süreli hepatit B enfeksiyonu geliştirme riski daha yüksektir. 6 aydan uzun süren hepatit b vakaları kronik hepatit olarak bilinirken kısa sürede iyileşenler ise akut ismini alır. 

Uzun süreli iltihaplanma ile ortaya çıkan kronik hepatit b zamanla karaciğere ciddi hasar verebilir. Bunun sonucunda da siroz ve karaciğer yetmezliği gibi hastalıklar ortaya çıkabilir. Diğer kronik karaciğer hastalıkları gibi, hepatit B enfeksiyonu da semptomlara neden olmadan bu hasarı verebilir. Birçok kişi enfekte olduğunu bile fark etmeden hepatit b hastalığına yakalanmış olabilir. Sonuç olarak Hepatit B, karaciğere saldıran ve hem akut hem de kronik olarak seyreden viral bir enfeksiyondur.

Hepatit B virüsünün yapısı

Hepatit B virüsü, “Hepadnaviridae” ailesine ait küçük bir DNA virüsüdür. Bu aileye ait virüsler ayrıca marmosetlerde, yer sincaplarında, ağaç sincaplarında, Pekin ördeklerinde ve balıkçıllarda da bulunur.

Hepatit B virüsü dış zarf ve iç çekirdekten oluşur. Virüsün dış zarfı, hepatit B yüzey antijeni veya "HBsAg" adı verilen bir yüzey proteininden oluşur. HBsAg basit bir kan testiyle tespit edilebilir ve pozitif bir test sonucu, kişinin hepatit B virüsü ile enfekte olduğunu gösterir. Virüsün iç çekirdeği, hepatit B çekirdek antijeni veya "HBcAg" olarak adlandırılan, hepatit B virüsünün DNA'sını ve viral replikasyonda kullanılan enzimleri içeren bir protein kabuğudur.

Hepatit B Türleri Nelerdir?

Hepatit B, akut ve kronik olmak üzere ikiye ayrılır. Akut enfeksiyonda geçici bir enfeksiyon söz konusudur ve etkisi kısa sürer. Ancak kronik hepatit b vakaları 6 aydan daha uzun sürer ve kontrol altına alınmazsa karaciğer hastalıkarına yol açabilir.

Hepatit B Neden Olur?

Hepatit B, insandan insana kan, yara ve sıvı yoluyla bulaşan viral bir karaciğer enfeksiyonu olmakla birlikte hepatit B virüsünün vücuda girmesi sonucu meydana gelir. Hepatit B virüsünün vücuda girmesiyle birlikte birtakım belirtiler ortaya çıkmaya başlar. Akut ve kronik bir şekilde görülen hepatit B hastalığı, uzun vadede siroz ve karaciğer yetmezliği gibi sorunların da meydana gelmesine sebebiyet verebilir.

Hepatit B'ye neden olan faktörler şöyle sıralanabilir:

• İnsandan insana kan, yara ve sıvı yoluyla
• İğne batması veya kesici alet yaralanması
• Enfekte kanla kirlenmiş iğneler ve şırıngalar
• Virüsü taşıyan kişiyle korunmasız cinsel ilişki

İnsandan insana kan, yara ve sıvı yoluyla

Hepatit B virüsü, enfekte olan kişinin kanıyla doğruda temas edildiğinde bulaşabilir. Bu bulaşma transfüzyonlar, tıbbi müdahale, diş tedavisi ya da kan bağışı işlemleri sırasında gerçekleşebilir. Bunun yanında enfekte olan kişinin kanının vücutta bir yüzeye sıçraması sonucunda da dolaylı da olsa kişiye geçebilir. Hepatit B virüsüne sahip olan kişinin kan bağışlaması ve kanın alıcıyla geçmesi durumunda da bulaşmaya neden olur.

İğne batması veya kesici alet yaralanması

Hepatit B virüsü, enfekte olan kişilerin kanı veya vücut sıvıları ile doğrudan temas edildiği durumda doğrudan deri yoluyla bulaşabilir. Bunun olması için genellikle açık yaralar veya cilt yüzeyinde küçük kesiklerin olması gerekir. Yara ya da açık kesiklerin olduğu alanlarda virüsün geçişi için uygun alanlardır.

Enfekte kanla kirlenmiş iğneler ve şırıngalar

Hepatit B virüsü, tıbbi müdahalede kullanılan iğne ve şırıngalar gibi aletlerden kan aracılığıyla bulaşabilir. Steril olmayan iğnelerle yapılan tetkikler, aşılar veya diğer tıbbi uygulamalar sonucunda hepatit B kişiden kişiye geçebilir.

Virüsü taşıyan kişiyle korunmasız cinsel ilişki

Hepatit B, virüse sahip olan kişinin korunmasız olarak cinsel ilişkiye girmesi sonucunda bulaşabilir. Virüs, genital ya da kan yoluyla geçer. Bu durum genellikle cinsel sağlık korunmasına dikkat etmeyen kişilerde yaygın bir bulaşma yoludur.

Hepatit B Belirtileri Nelerdir?

Hepatit B virüsü ile enfekte olan bir kişide ortaya çıkan yaygın belirtiler, yorgunluk, iştahta azalma, mide bulantısı, kusma, karın ve eklem ağrıları ve sarılık görülür. Hepatit B semptomları enfekte olunduktan 1 ila 4 ay sonra ortaya çıkmaya başlar ancak bazı durumlarda bu süre iki haftaya kadar düşebilir.

Hepatit B belirtileri şunlardır:

• Ateş
• Halsizlik ve tükenmişlik hissi
• Cildin ve göz akının sararması (sarılık)
• Karın ağrısı
• İdrar renginde koyulaşma
• Mide bulantısı ve kusma
• İştah kaybı
• Kas ve eklem ağrıları

Akut hepatit b vakalarında ortaya çıkan belirtiler hafif olabileceği gibi şiddetli bir şekilde de seyredebilir. Ancak kimi zaman herhangi bir semptom görülmediği de olabilir. Hepatit B belirtileri genellikle enfekte olduktan yaklaşık 1 ila 4 ay sonra ortaya çıkar ancak enfekte olduktan iki hafta sonra bile semptomlara rastlanabilir. Bazı kişilerde ve özellikle küçük çocuklarda hiçbir belirti olmayabilir.

Hepatit B Nasıl Bulaşır?

Hepatit B, HBV virüsü ile enfekte olmuş bir kişi ile cinsel ilişki, şırınga kullanımı, enfekte kan bulaşmış bir sargı bezinin açık yaraya temas etmesi gibi kanı, menisi veya başka bir vücut sıvısının enfekte olmayan birinin vücuduna girmesiyle bulaşır.

Hepatit B’nin kişiden kişiye bulaşma yolları şöyledir:

• Enfekte olan kişiyle temas
• Kan ve açık yaralar
• Meni veya vücut sıvısı
• Korunmasız cinsel birliktelik
• İğne, şırınga veya uyuşturucu maddelerin enjeksiyonlarının paylaşılması
• Doğum sırasında anneden bebeğe geçmesi
• Diş fırçayı ya da tıraş bıçağı paylaşımı
• Güvenli olmayan dövme tekniklerinin uygulanması

Virüs çoğunlukla doğum ve doğum sonrası dönemde anneden çocuğa, erken çocukluk döneminde, ayrıca enfekte bir partnerle cinsel ilişki sırasında kan veya diğer vücut sıvılarıyla temas, güvenli olmayan enjeksiyonlar veya keskin aletlere maruz kalma yoluyla bulaşır.

Hepatit B Teşhisi Nasıl Yapılır?

Doktorun fiziki muayenesi sırasında ciltte sararma veya karaciğer hasarına sebep olabilecek belirtiler aranır. Fiziki muayenenin ardından vücuttaki hepatit B virüsünün tespiti için birtakım testler istenir.

Hepatit B tanısında faydalanılan testler şunlardır:

Kan testleri: Vücuttaki hepatit B virüsünün belirtilerini tespit etmek ve virüsün akut veya kronik olup olmadığını belirlemek için yapılır. Ayrıca b asit bir kan testi, duruma karşı bağışık olup olmadığınızı da belirleyebilir.

Karaciğer ultrasonu: Geçici elastografi adı verilen özel bir ultrason, karaciğer hasarı ve tahrişinin seviyesini göstermeye yarar.

Karaciğer biyopsisi: Karaciğer hasarını kontrol etmek için test yapmak üzere karaciğerden küçük bir örnek alınır ve bu durum karaciğer biyopsisi olarak adlandırılır. Bu test sırasında, deri ve karaciğere ince bir iğne sokulur ve laboratuvar analizi için doku örneği alınır.

Ayrıca hepatit b Hepatit B yüzey antijeni ve antikoru ile birlikte Hepatit B yüzey antikoru (anti-HBs) da hepatit B hastalığının teşhisinde yararlanılan yöntemlerdendir.

Hepatit B hastalığında erken teşhisin önemi

Hepatit B hastalığı kontrol altına alınmadığında siroz, karaciğer yetmezliği ve hatta karaciğer kanserine bile yol açabilir. Bu sebeple hepatit b hastalığının erken teşhisi hastalığın iyileşmesi açısından oldukça önemlidir.

Hepatit B Aşısı ve Hepatit B Tedavisi

Yaklaşık yüzde 90 oranında koruma sağlayan hepatit B aşısı sayesinde hastalıktan korunmak ve hastalığı önlemek mümkündür. Doğumdan sonraki ilk 24 saat içinde ilk dozun yapılması önerilen hepatit B aşısı genellikle enfekte olan kişiyle temas kurulduktan 24 saat içinde de yapılır. Virüse karşı tamamen bağışıklık kazanmak içinse 6 ay içinde ikinci doz hepatit b aşısı yaptırılması önerilir.

Aşı dışında hepatit B hastalığını iyileştirmek için kesin olarak bilinen bir tedavi yöntemi yoktur. Hastalığın etkilerini azaltmak ve semptomları iyileştirmek için kullanılan antiviral ilaçlar hepatit B hastalığı tedavisinde destekleyici rol üstlenir.

Hepatit B Nasıl Önlenir?

Hepatit B'yi önlemenin en etkili yolu hepatit b aşısı olmaktır. Hepatit B aşısı hastalığa karşı korucuyuluk sağlayan antikor üretir. Ancak önemli olan hepatit aşısının tüm dozlarını yaptırmaktır. 

Hepatit B hastalığını önlemenin yolları şöyledir:

• Hepatit aşısı olmak
• Diş fırçası, tıraş bıçağı, tıbbi ekipman veya iğne gibi kanla temas edebilecek kişisel eşyaları paylaşmamak 
• Yakın zamanda virüse maruz kalmış olabileceğinizi düşünüyorsanız profilaktik tedavi adı verilen 24 saat içinde bir doz aşı ve hepatit B immün globulin almak

Hepatit B Hakkında Sık Sorulan Sorular

Hepatit B taşıyıcılığı nedir?

Erişkin hastaların yaklaşık %10'u ile çocuk hastaların yaklaşık %90'ında, kandaki virüs temizlenemez ve bunlar virüsü taşıyarak başkalarına bulaştırabilirler. Bunlara hepatit B taşıyıcısı denilir. Bunlar görünüşte tamamen sağlıklı, hiçbir şikayeti olmayan insanlardır ve kanları ile vücut sıvılarında hayatları boyunca virüsü taşırlar. Hepatit B taşıyıcı olan kişilerin bir kısmında kronik hastalık gelişip, olay siroz ve/veya karaciğerde kanser ile sonlanabilir.

Hepatit B'nin ilk belirtileri nelerdir?

Hepatit B kimi zamanda belirtisiz bir şekilde görülse de bazen de ilk belirtilerle kendini gösterir. Hepatit B'de ilk görülen belirtiler sarılık, ateş, halsizlik, idrarda koyulaşma, kil rengi dışkı, mide bulantısı ve kusmadır. 

Hepatit B’den nasıl kurtulabilirim?

Hepatit B’nin tedavisi yoktur. Hepatit B aşısı yaptırırsanız bu hastalıktan korunabilirsiniz ancak Hepatit B virüsü ile enfekte olduysanız tedavi olamazsınız, ancak belirli önlemler alarak virüsün başkalarına yayılmasını önleyebilirsiniz.

Hepatit B pozitif ne anlama gelir?

Yapılan testler sonucunda hepatit b'nin pozitif çıkması iki anlama gelir. Birincisi kişinin virüsle enfekte olduğunu gösterirken ikinci olarak ise antikorun pozitif çıkması hepatit hastalığına karşı kişinin bağışıklık kazandığı anlamını taşır.  

Hepatit B virüsü kan tahlilinde belli olur mu?

Hepatit B virüsü, kan tahlilinde yer alan Hbsag değeri ile belli olur. Sonucun pozitif çıkması kişinin enfekte olduğunu gösterir.

Hepatit B için hangi doktora gidilir?

Hepatit B hastalığı gastroenteroloji bölümü doktorlarının alanına girer.

Hepatit B'nin olası komplikasyonları nelerdir?

Kontrol altına alınmayan veya tedavi edilmeyen hepatit B vakaları uzun vadede siroz, karaciğer yetmezliği, karaciğer kanseri ve kan damarlarında iltihaplanmaya yol açabilir.

Hepatit B aşısı korur mu?

Aşı takvimine uygun aşılama sonrası antikor oluşan kişilerde hasta ömür boyu Hepatit B’den ve Delta hepatitinden korunmuş olur.

Hepatit B aşısı yan etkileri var mı?

Hepatit B aşısı genellikle güvenli bir aşı türüdür ve hastalığa karşı koruyuculuk sağlar. Ancak birçok aşıda olduğu bazı olası yan etkilere sahiptir. Bunlar aşı olan bölgede kızarıklık, şişlik, ağrı, uyuşukluk, baş ağrısı ve halsizliktir. Ancak aşı olan her kişide bu yan etkiler ortaya çıkmayabilir.

Hepatit B aşısı kaç yıl korur?

Hepatit B aşısı olan bir kişi hastalığa karşı ömür boyu koruyuculuk kazanmış olur. 

Hepatit B aşısının önemi nedir?

Hepatit B aşısının temel özelliği kişiyi ömür boyu hepatit b hastalığından korumasıdır. Vücutta hastalığa karşı antikor üretimi sağlayan hepatit b aşısının tüm dozlarıyla birlikte yaptırılması gerekir. 

Hepatit B aşısı kaç doz yapılmalı?

Hiç hepatit b aşısı olmayan kişiler tercihen enfekte olan kişiyle temas ettikten sonraki 24 saat içinde hepatit B aşısının hemen bir dozunu olmalıdır. Virüse karşı tamamen aşılanmak ve korunmak için de önümüzdeki altı ay içinde iki doz daha hepatit b aşısı olunmalıdır.

Hepatit B aşısı kimlere yapılmalı?

Hepatit B riski taşıyan şu kişilere aşı yapılması önerilir. Bu kişiler; yüksek riskli iş kollarında çalışan bireyler, cinsel partnerlerinde Hepatit B virüsüyle enfekte olmuş kişiler, cinsel olarak çok eşli kişiler, iğneleri, şırıngaları veya kanla temas edebilecek diğer enjeksiyon malzemeleri paylaşan kişiler, hepatit b virüsü bulaşmış biriyle ev içi teması olanlar, kan veya vücut sıvılarına maruz kalma riski taşıyan sağlık hizmetleri ve kamu güvenliği çalışanları, ıslahevlerinde bulunan insanlar, hepatit b oranlarının yüksek olduğu bölgelere seyahat edenler, kronik karaciğer hastalığı, siroz, karaciğer yetmezliği, böbrek hastalığı, HIV enfeksiyonu veya diyabeti olan kişiler.

Hepatit B aşısının diğer aşılarla aynı anda yapılmasının ise bilinen bir tehlikesi yoktur. Ancak daha önce Hepatit B aşısı olmuş ve alerjik reaksiyon gösteren kişiler ile birlikte aşının içerisindeki maddeye alerjisi olan bireylere hepatit b aşısı yaptırılması önerilmez. 

Hepatit B öldürür mü?

Sağlıklı taşıyıcıların yılda 1-2 kez kontrollerini yaptırması gerekir. Ayrıca ilaç kullanmak durumunda olanlar ilaçlarını keserlerse ve takiplerini aksatırlarsa ilerleyen süreçlerde bu kişilerde siroz ya da karaciğer kanseri tablosu ortaya çıkabilir. Bu da ölüme sebep olabilir.

Öpüşme ile Hepatit B bulaşır mı?

Vücut sıvıları ve cinsel birliktelik sırasında hepatit B virüsüne yakalanma riski varken özellikle öpüşme ve emzirme esnasında hepatit B virüsü kişiye bulaşmaz.

Hepatit B bulaşıcı mıdır?

Viral bir enfeksiyon olan hepatit B, hepatit b virüsüyle enfekte olan bir kişiden kan, açık yaralar, meni veya vücut sıvısı yoluyla başka bir kişiye bulaşır. Bunlarla birlikte cinsel birliktelik sırasında korunmamak, iğne, şırınga veya uyuşturucu maddelerin enjeksiyonlarını paylaşmanın yanı sıra doğum sırasında anneden bebeğe geçmesi de bulaş yolları olarak bilinir.

Hepatit B anneden bebeğe geçer mi?

Hepatit B hastalığı doğum sırasında anneden bebeğe geçebilir ve bebek virüsle enfekte olmuş bir şekilde dünyaya gelebilir. 

Hepatit B cinsel bir hastalık mıdır?

Hepatit B, cinsel yolla bulaşması söz konusu olabilen bir karaciğer hastalığıdır. Özellikle korunmasız cinsel ilişkilerde bulaşma riski fazladır. 

Hepatit B aileden geçer mi?

Hepatit B genetik bir hastalık değildir. Bulaşma yolları olan hepatit B, kan, sıvı, tükürük ve cinsel yolla bulaşarak meydana gelir.

Hepatit B’nin dünya genelindeki durumu nedir?

DSÖ tarafından 2022 yılında 254 milyon kişinin kronik hepatit B enfeksiyonuna maruz kaldığını ve her yıl 1,2 milyon yeni enfeksiyon vakasının görüldüğünü açıklamıştır. 2022 yılında Hepatit B'nin, çoğunluğu siroz ve hepatosellüler karsinomdan (birincil karaciğer kanseri) olmak üzere yaklaşık 1,1 milyon ölüme neden olduğu bildirilmiştir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.