Hemanjiom (Damar Beni) Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Hemanjiom, kan damarlarının anormal büyümesi sonucu oluşan kanserli olmayan yani iyi huylu bir tümördür. Hemanjiomlar, ciltte fazladan büyüyen kan damarlarından oluşan yaygın bir damarsal doğum lekesi olarak tanımlanır. İstatistik olarak tüm yenidoğanların yaklaşık %2 ila 3'ünde gelen hemanjiomlar prematüre bebeklerde daha sık görülür. Vücudun herhangi bir yerinde oluşabilen hemanjiomlar en yaygın olarak baş ve boyun bölgesinde ortaya çıkar. 

Hemanjiom Nedir?

Damar beni olarak da bilinen hemanjiom, kan damarlarının anormal çoğalması ile oluşan iyi huylu damar tümörüdür. Hemanjiom deri üstünde, organlarda ve deri altında herhangi bir yerde meydana gelebilir. Genellikle zararsız ve vücudun bir kısmıyla sınırlı olan hemanjiom genellikle doğumda ya da daha sonra ortaya çıkar kendiliğinden geçer. Derideki hemanjiomların çoğu küçüktür ve tedavi gerektirmez. Nadir durumlarda, lokalizasyonu elverişsiz olduğunda ve hemanjiom çok büyük olduğunda, organ fonksiyonlarını etkileyebilir. Bu gibi durumlarda tedavi gereklidir.

Tüm bebeklerin %2-3'ünde hemanjiom vardır. Prematüre bebeklerde, hemanjiom oluşumu yaklaşık %10 oranında daha sık görülür. Hemanjiomlar vücudun herhangi bir yerinde oluşabilir, ancak en yaygın olarak baş ve boyun bölgesinde yerleşir. Hemanjiomlar tipik olarak doğumdan sonraki ilk birkaç gün veya hafta içinde ortaya çıkar ve karakteristik olarak üç aşamadan geçerler. Lokalizasyona, forma ve seyire bağlı olarak aktif tedavi veya bekle-gör yaklaşımı tercih edilir.

Hemanjiom Çeşitleri Nelerdir?

Vücudun çeşitli bölgelerinde farklı renklerle ortaya çıkabilen Hemanjiom’un türleri aşağıdaki gibi özetlenebilir:

• İnfantil hemanjiom

Bebeklerde görülen en yaygın vasküler lezyondur. 1 yaşından küçük çocukların yaklaşık %4,5'ini etkilemektedir. Prematüre doğan bebeklerde daha da sık görülür.

İnfantil hemanjiomlar genellikle mavimsi veya ağırlıklı olarak kırmızı renkte kabarık bir lezyon oluşturur. Doğumdan birkaç gün hatta birkaç hafta sonra bebeğin cildinde belirir.

• Yüzeysel hemanjiomlar

Ciltte, parlak kırmızı renkte, pürüzsüz görünümde ve iyi tanımlanmışlardır.

• Derin hemanjiomlar

Derinin altındadırlar ve genellikle mavimsi renkte bir "top" gibi görünürler. Genellikle yüzeysel hemanjiomdan daha sonra saptanır ve hematom ile karıştırılabilir.

Özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda hemanjiomlar (infantil hemanjiomlar), vasküler tümörlerden ve vasküler malformasyonlardan ayırt edilmelidir. Çünkü aktif tedavi ya da bekle-gör yaklaşımı kararında erken ayrım önemlidir.

• Senil Hemanjiom

30 yaşından sonra görülen hemanjiomlara ise senil hemanjiom denmektedir. Deri yüzeyine yakın damarların genişlemesinden kaynaklanır. Açık kırmızı renklerinden dolayı kiraz anjiyomu olarak da adlandırılırlar.

• Karaciğer hemanjiomu

Hemanjiomlar iç organlarda da görülebilir. İç organlarda görülen hemanjiomlardan en yaygını karaciğer hemanjiomudur. Karaciğer hemanjiomu karaciğerdeki kan damarlarında meydana gelen iyi huylu oluşumlardır. İçi kanla dolu küçük boşluklardan oluşur ve çoğunlukla çapı 3 cm'den küçük yuvarlak lezyonlar olarak görünür. Karaciğerde hemanjiom varlığını kontrol etmek amacıyla abdominal ultrasonografi yapılmalıdır. Karaciğer hemanjiyomu belirtileri sağ üst karın bölgesinde ağrı, çabuk doyma hissi ve iştah kaybı ile bulantı ve kusmadır.

Hemanjiom Neden Olur?

Bir hemanjiomun altında yatan neden ya da nedenler henüz bilinmemektedir. Varsayılan bir hormonal duruma ek olarak genetik faktörlerin de rol oynadığı görülmektedir. Plasenta dokusunun hamilelik sırasında doğmamış çocuğun kan damarına girdiği ve derideki bir kan damarına yerleştiği varsayılmaktadır. Diğer teoriler, kan damarı duvarını kaplayan hücrelerin (endotel hücreleri) genetik bir modifikasyonunu varsaymaktadır.

Hemanjiom Belirtileri Nelerdir?

Bir hemanjiom genellikle herhangi bir semptom göstermez ve genellikle birkaç yıl sonra vasküler yani damarsal anomalinin(bozukluğun) herhangi bir belirtisi kalmadan kendiliğinden kaybolur. Görülebilen bazı belirtiler ise şöyledir:

• Küçük kırmızı şişlikler
• Şişliklerin büyüdükçe bordomsu renge bürünmesi
• Görünür kan damarları
• Deri kıvrımında veya koltuk altında hassasiyet
• Etkilenen bölgede kaşınma
• Özellikle hızlı büyüyen hanjiomlarda bazen kanama, ağrı ve iltihaplanma meydana gelmesi

Hemanjiom Tanısı Nasıldır?

Deri üstündeki hemanjiomların belirlenmesi "görsel tanı" ile mümkün olup, ancak derinliğin kesin olarak tespiti görüntüleme yöntemleri yoluyla sağlanabilir. Yayılımın derinliğini değerlendirmek, vasküler malformasyonlar veya habis tümörler gibi diğer hastalıkları ekarte etmek için kullanılan daha ileri hemanjiom tanı yöntemleri ise şunlardır;

• Ultrasonografi
• Röntgen
• MR
• Bilgisayarlı Tomografi
• Biyopsi

Yüzeyel ultrasonografi, non-invaziv olması ve çocuğa radyasyon vermemesi nedeniyle en fazla tercih edilen görüntüleme yöntemidir.

Hemanjiom Tedavisi Nasıldır?

Bir hemanjiomun yeri ve boyutuna bağlı olarak bazı tedavi çeşitleri mümkündür;

• Kriyoterapi
• Lazer tedavisi
• Cerrahi tedavi
• İlaç tedavisi

İlaç tedavisinde propronalol tedavisi oral olarak kullanılır. Propronalol tedavisinin kalp atışını hafifçe yavaşlatma etkisi nedeniyle öncesinde ekokardiyografi yapılarak çocuk kardiyoloğunun onayı alınmalıdır. Propronalol tedavisinin uzun vadede kalıcı bir yan etkisi yoktur.

Yine de hemanjiomun tedavi edilmesi gerekip gerekmediği çeşitli faktörlere bağlıdır. Hemanjiomların çoğu komplike değildir.

Hızlı büyüyen hemanjiomlar veya zaten komplikasyonlarla ilişkili olan hemanjiomları önlemek için erken bir aşamada tedaviye başlanmalıdır. Özellikle göz, dudak ve burun gibi sorunlu bölgelerdeki hemanjiomlar için tedaviye ilk bir yılda başlanması durumunda yanıt çok iyi olmaktadır.

Tedaviye başlandıktan sonra hasta düzenli olarak kontrol edilir. Özellikle gövde ve ekstremitelerdeki küçük hemanjiomlar başlangıçta tedavi gerektirmez ve sadece düzenli olarak kontrol edilmelidir.

Hemanjiom Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Belirli bir süre sonra kendi kendine geçebilen hemanjiomlarda tedaviye gerek bulunmamaktadır. Ancak hemanjiomların büyümesi ve yaygınlaşması ihtimaline karşı mutlaka uzman yardımı alınarak gerekli tetkikler yapılmalı, takip ve tedavi programına bu şekilde başlanmalıdır. Hemanjiomun tedavi edilmemesi halinde hem estetik görünüm açısından istenmeyen sonuçlarla karşılaşılabilir hem de kanama gibi komplikasyonlar görülebilir.

Hemanjiom ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Hemanjiom kanserli olabilir mi?

Hayır, hemanjiyomlar iyi huylu damar büyümeleridir. Genelde büyüme evrelerinden geçer ve sonradan kendiliğinden kaybolurlar.

Hemanjiom endişelenilmesi gereken bir şey midir?

Damar benleri çoğu zaman zararsızdır, fakat bazı durumlarda damar benleri üserleşip yara oluşumuna neden olabileceği için bebeklerde ağrıya neden olabilir. 

Hemanjiom kendiliğinden geçer mi?

Evet, hemanjiomlar genelde geçicidir. Çoğu vakada 5 yaşına kadar kayboldukları gözlenmekle birlikte, bazı vakalarda ilk 10 yaşta kendiliğinden kaybolduğu söylenebilir.

Damar benleri yayılır mı?

Damar benleri genellikle yayılmazlar ve nadiren büyürler. Kendiliğinden kaybolabilselerde ebeyvenler herhangi bir risk bırakmamak için Çocuk Hematoloji Onkoloji Uzmanı ile görüşebilirler.

Hemanjiomlar genetik midir?

Damar benleri gibi vasküler olarak ortaya çıkan anormallikler genelde şans eseri ortaya çıkar. Daha nadir olarak görülen senaryolarda ailede otozomal dominant bir özellik (genin ebeveynden çocuğa geçtiği) gösterilmesi de neden olabilir. 

Hemanjiom tedavisinde ne kullanılır?

Nefes almayı veya beslenmeyi engelleyen bir hemanjiom durumu söz konusu ise ameliyat bir hemanjiomu almak için kullanılabilecek seçeneklerden biridir. Tıbbi tedaviye ihtiyaç duyuluyorsa hemangiomaların çoğu beta bloker adı verilen ilaçlarla tedavi edilir. Yine ilaç tedavisinde intralezyonel ve topikal kortikosteroidlerde kullanılabilir.