Divertikülit Nedir? Divertikülit Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Divertikülit, sindirim sistemindeki bir veya daha fazla küçük kesenin iltihaplanması veya enfeksiyonu sonucu şiddetli karın ağrısı, ateş, titreme ve karında şişliğe neden olan bağırsak hastalığıdır. Divertikülit tedavisi hastanın yaşına, ek hastalıklarına, hastalığın yaygınlığına göre farklılık gösterebilmektedir.  Divertikülit belirtileri hafifse evde tedavi ve divertikülit diyeti uygulanabilmektedir ancak bağırsaklarda apse, fistül, obstrüksiyon (tıkanıklık), bağırsak duvarında delinme gibi durumlarda cerrahi tedavi tercih edilebilmektedir. 

Divertikülit Nedir?

Divertikül, kalın bağırsak iç yüzeyinde bulunan düzensiz ve şişkin keselerdir. Kolon duvarında bulunan divertikül yapılarda iltihaplanma ya da enfeksiyon gelişmesi de tıbben divertikülit olarak adlandıırlır.

Divertikülit Sınıflaması ve Çeşitleri Nelerdir?

Genel cerrahide aşağıdaki sınıflama kullanılmaktadır.

Divertikülitte Hinchey Sınıflaması (Klasifikayonu, Classification)

• Evre 1a: Flegmon (inflamasyon)
• Evre 1b: Divertikülit + perikolik veya mezenterik apse
• Evre 2: Divertikülit + pelvik apse (apse pelviste sınırlandırılmış)
• Evre 3: Divertikülit + süpüratif peritonit (bağırsak lümeni ile ilişkisi olamayan peritonit)
• Evre 4: Divertikülit + fekal peritonit (bağırsak lümeni ile ilişkili peritonit)

Divertikülit Neden Olur?

Divertikül, genellikle kalın bağırsakta zayıf olan alanların basınç altında kalması sonucunda gelişir. Bağırsağa uygulanan bu basınç, çeşitli büyüklükteki keselerin kolon duvarından dışarı fıtıklaşmasına neden olur. Divertikülit ise divertikül duvarı basınç altında kalıp yırtıldığında, bağırsağın o kısımda iltihaplanma ve bazen enfeksiyon gelişmesi nedeniyle ortaya çıkar.  Bazı faktörler divertikülit gelişme riskini artırmaktadır. Bu faktörler;

• İleri yaş
• Obezite
• Sigara kullanımı
• Hareketsiz yaşam
• Yüksek hayvansal gıda alımı ve düşük lifle beslenme
• Steroid, opioid gibi bazı ilaçların kullanımı divertikülit gelişme riskini artırır.

Divertikülit Belirtileri Nelerdir?

Divertikülit hastalığı kendini farklı belirtilerle gösterebilmektedir. Divertikülit belirtileri genel olarak şu şekilde sıralanabilir;

• Daha çok karnın sol alt tarafında yaşanan şiddetli karın ağrısı 
• Ateş ve titreme
• Karında şişkinlik
• Kabızlık
• Mide bulantısı
• Bağırsak alışkanlıklarında belirgin değişiklikler
• Nadiren rektal bölgede ve dışkıda kanama

Bu belirtilerin bir veya bir kaçının yaşanması durumunda uzman bir doktora başvurulması gerekmektedir.

Divertikülit Nasıl Teşhis Edilir?

Divertikülit teşhisinde hastanın şikayeti ve muayenede sol alt kadranda hassasiyet saptanması, laboratuvarda kan ve dışkı testleri, görüntülemede ultrasonografi ve batın tomografisi tanı ve teşhis edici yöntemlerdir.

Divertikülit Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tedavi seçimi hastanın genel durumu, yaşı, tıbbi özgeçmişi, ek hastalıkları, hastalığın yaygınlığı ve komplikasyonları, medikal tedavilere olan toleransı ve hastanın tedavi tercihine göre yapılır.

Belirtiler hafifse, evde tedavi yeterli olabilir. Bu durumda divertikülit tedavisi için antibiyotikler reçete edilir. Çok hafif vakalarda antibiyotik gerekmeyebilir.

Bağırsakların daha kolay toparlanması ve dinlendirilmesi için birkaç gün boyunca sıvı bir diyetle beslenme önerilir. Belirtiler düzeldiğinde, diyete yavaş yavaş kademeli bir şekilde katı yiyeceklerin eklenmesi önerilebilir. Lifli beslenme önemlidir ve hastalara uzun vade de önerilir. Hastanın şikayetleri şiddetli ise ve ek hastalığı mevcutsa yatarak tedavi önerilebilir. Bu durumda damar yolundan beslenme ve antibiyotik tedavisi ile yakın takip yapılır.

Eğer bağırsaklarda apse, fistül, obstruksiyon yani tıkanma, bağırsak duvarında delinme gibi bir komplikasyon varsa veya birden fazla divertikülit atağı geçirilmiş ise hastanın durumuna göre ameliyat ile cerrahi tedavi de uygulanabilir.

Divertikülit Diyeti Nasıl Yapılır?

Her hastada farklı besinler hastalığı tetikleyebileceği için kişi hangi gıdaların şikayetlere veya atağa neden olduğunu takip ederek hastalığı kötüleştiren gıdalardan kaçınmalı ve diyetini buna göre ayarlamalıdır.

Düzenli tuvalete çıkmaya çalışmak, kabızlık ve ıkınmaktan kaçınmak, divertiküler hastalığı önlemek ve komplikasyonlarını azaltmak için diyet önemlidir.

Bu sebeple,

• Lif İçeren gıdalar tüketilmeli: Lif, dışkıya daha fazla su çekerek daha hacimli, yumuşak dışkı çıkarılmasını sağlar. Böylece bağırsaklarda daha hızlı hareket ederek daha kolay atılır.
• Su içilmesi ihmal edilmemeli Daha fazla lifli gıdalar tüketmek daha fazla su emilmesine neden olur. Bu sebeple dışkıyı yumuşak ve hareket halinde tutmak için lifli gıdalarla birlikte içilen su miktarını artırmak gerekir.
• Düzenli egzersiz yapılmalı: Düzenli fiziksel aktivite, yiyeceklerin bağırsak sisteminden geçmesine yardımcı olur. Mümkünse her gün düzenli olarak egzersiz yapmak kabızlığı önemli ölçüde engeller.

Divertikülit ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Divertikülit bitkisel tedavisi var mıdır?

Divertikülit tedavisinde bitkisel tedavi yoktur ancak lifli beslenme ve sebze tüketimi oluşumunu önlemede etkilidir

Divertikülit ameliyatı ne zaman yapılmalıdır?

Divertikülit hastalığının tedavisinde cerrahi müdahale gerektiren durumlar olabilmektedir. Genel olarak divertikülit tedavisinde cerrahi tedavi şu durumlarda yapılmaktadır.

• Bağırsakta apse, fistül, tıkanıklık, bağırsak duvarında perforasyon (delinme) gibi bir komplikasyon varsa
• Birden fazla divertikülit atağı geçirilmesi durumunda
• Kişi bağışıklık sisteminin zayıf olması durumunda cerrahi müdahale ile tedavi gerekebilmektedir.

Divertikülit ameliyatı nasıl yapılır?

Divertikül hastalığı olanlarda uygulanabilen iki ana ameliyat türü vardır:

• Birincil Bağırsak Rezeksiyonu: Bu cerrahi yöntemde bağırsağın hastalıklı bölümleri çıkarılır ve sağlıklı bölümleri yeniden birleştirir. Bu prosedür bağırsak hareketlerinin normale dönmesini sağlar. İltihap miktarına bağlı olarak açık veya endoskopik cerrahi tercih edilebilir.
• Kolostomi ile Bağırsak Rezeksiyonu: Kalın bağırsak ve rektum sağlıklı bağırsak kısımlarını yeniden birleştirmenin mümkün olmadığı kadar çok iltihap içeriyorsa, cerrah öncelikle bir kolostomi açar. Rektum, kalın bağırsak ile anüs arasında bulunan bağırsak bölümüne verilen isimdir. Kolostomi, karın duvarında bir kesi ile açıklık oluşturması ve kalın bağırsağın sağlıklı kısmına bağlanması ile yerleştirilir. Kişinin dışkısı açıklıktan bir torbaya geçerek torbada birikir. Bağırsaktaki iltihap hafiflediğinde, kolostomi kaldırılarak çevrilerek bağırsak yeniden bağlanabilir.

Divertikülit ameliyatı sonrası iyileşme sağlanır mı?

Ameliyat sonrası 1-2 hafta sonra hastalar normal yaşamına döner. İyileşme sağlanır. Yaşam şekli ve diyete dikkat etmek gerekir.

Divertikülit alkol bağlantısı var mıdır?

Alkol ile direk bir bağlantı kurulamaz ancak aktif dönemde şikayetlerin artmasına sebep olabilir

Divertikülitte antibiyotik tedavisi var mıdır?

Enfeksiyonu tedavi etmek için çeşitli antibiyotikler reçete edilir. Ancak yeni kılavuzlar çok hafif vakalarda antibiyotik gerekmeyebileceğini belirtmektedir.

Divertikülit ameliyatı sonrası beslenme nasıl olmalıdır?

Divertikülit ameliyatı sonrası da lifli beslenmeye özen gösterilmeli kabız kalınmamalı ve su alımı artırılmalıdır. Ameliyat sonrası ilk günlerde yumuşak diyet önerilir.

Divertikülit Bilgisayarlı Tomografi (BT) bulguları nedir?

Bilgisayarlı Tomografide (BT) divertikülozis görülür, kolon duvarı kalınlaşmıştır, hastalıklı divertikülün çevresindeki yağ dokuda kirlenme (heterojenite) görülür (Hinchey 1a). Divertikülitin safhaları ya da evrelerine göre yeni bulgular eklenir (Hinchey sınıflaması)

Divertikülit komplikasyonları nelerdir?

Bazı vakalarda kanama, tıkanma, perforasyon ve fistül oluşumu gibi komplikasyonların gelişmesi ile belirti verirler.

Divertikülit ameliyatının riskleri nelerdir?

Her karın ameliyatı gibi perforasyon kanama gibi riskleri vardır. Tecrübeli ellerde bu oran çok düşüktür.

Divertikülitte CRP yüksekliği olur mu?

Divertikülitte iltihap belli bir seviyeye ulaştığında CRP yüksekliği görülür. Divertikülit en sık sigmoid kolonda izlenir. Bu hastalıkla beraber gaz ishal de görülebilir. Ancak en sık karın ağrısı ile kendini belli eder. Kanser ile bir ilişki saptanmamıştır. Divertikülit ölümcül değildir ancak komplikasyonlar oluşur ve ve tanı konamazsa geç kalınırsa ölümcül olabilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.