Afazi Nedir? Afazi Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Afazi, felç veya kafa travması sonrası aniden ortaya çıkan, beynin dil ifadesini ve anlamayı kontrol eden bölgesindeki hasar sonucu oluşan bir dil bozukluğudur. Bunların yanı sıra büyüyen bir beyin tümörü veya hastalığından dolayı yavaş yavaş da gelişme özelliği gösteren afazi hastalığı, kişinin konuşarak kendisini ifade etme yeteneğini engeller. Özellikle yaşlı bireylerde felç sonucu meydana gelen afazi aslında felç veya beyin tümörü gibi hastalıkların bir belirtisi olarak karşımıza çıkar. Yaygın görülen afazi semptomları kısa, eksik cümlelerle konuşmak, mantıksız cümleler kurmak ve konuşulanları anlamamakla birlikte sık sık tekrar etmektir. Afazinin tedavi seçeneklerinin başında ise konuşma terapisi gelir.

Afazi Nedir?

Afazi hastalığı daha çok kan pıhtısı atma, beyin hasarı veya damar patlaması gibi felce neden olan durumların neden olduğu, beynin konuşma bölümünün hasar gördüğü bir hastalıktır. Hem kadın hem de erkekleri etkileyen bir hastalık olan afazi, özellikle yaşlı bireylerde felç yaşanması sonucunda meydana gelir.

Dil bozukluğu olarak da ifade edilebilen afazi, okuma, yazma, konuşma ve başkalarının konuşmasını anlama şeklini etkiler ve kişinin bu konudaki yeteneğini engeller. Bu durum kulakların, ağzın veya vücudun konuşmak ve dinlemek için kullanılan uzuvlarının işlev bozukluğundan değil, beyindeki problemden kaynaklanır.

Yaygın görülen afazi belirtileri arasında mantıksız ve anlamsız cümleler kurmak, kısa cümlelerle konuşmak ve bununla birlikte konuşulanları anlamamak yer alır. Afazi hastalığının en çok uygulanan tedavisi ise konuşma terapisidir.

Afazi Neden Olur?

Afazinin en yaygın nedeni felçten (beyindeki bir kan damarının tıkanması veya yırtılması) kaynaklanan beyin hasarı olarak değerlendirilir. Beyindeki kan kaybı, beyin hücrelerinin ölümüne ve dili kontrol eden beyin bölgelerinde hasara yol açar. Bunun sonucunda meydana gelen hasarla birlikte konuşma, kendini ifade etme ve konuşulanları anlama gibi yeteneklerde bozulma yaşanır.

Bunların yanı sıra alzheimer, demans, beyin tümörü, beyin anevrizması, epilepsi ve genelde geçici olarak migren de afazi hastalığını oluşturan sebeplerdendir.

Afazi nedenleri şöyledir:

• Felç
• Beyin kanaması
• Alzheimer
• Demans
• Beyin tümörü
• Beyin anevrizması
• Beyin ameliyatları
• Serebral hipoksi
• Epilepsi
• Migren (geçici olarak)
• Toksinler ve zehirlenmeler
• İnme veya geçici ataklar

Afazi Türleri Nelerdir?

Dili kontrol eden beyin bölgelerinde hasar meydana gelmesi sonucu oluşan afazi hastalığı, kendi içinde türlere ayrılır.

Afazi türleri şu şekilde sınıflandırılır:

Wernicke afazi: Wernicke afazide kişi ne konuşmak istediğini bilir ancak bunu doğru kelimelerle ifade edemez.

Broca afazi: Broca afazisi olan kişiler fikirlerini iletmek için kelimeleri bir araya getirmekte zorlanır. Bu tür afazisi olanlar konuşurken veya yazarken tam cümleler oluşturmada zorluk çekerler.

Anomik afazi: Anomik afazi hastalığı olan bireyler, tek tek kelimeleri hatırlamakta ve söylemekte güçlük çeker. Bu kişiler açıkça konuşabilir ve anlaşılır cümleler kurabilir ancak insanlar, yerler veya nesneler için kullanılan ortak kelimeleri unutur ve bu kelimelerin ifadesinde zorlanır.

Küresel afazi: En ciddi afazi türü olarak kabul edilen küresel afazide kişiler fiziksel konuşma sorunuyla mücadele ederler. Bunun en şiddetli biçimine sahip kişiler yalnızca küçük veya izole sesler çıkarabildiği gibi bazen de hiç ses çıkarmayabilir. Ayrıca kelimeleri veya basit cümleleri sürekli tekrarlarlar.

İlerlemiş afazi: İlerlemiş afazi en başta hafif olarak seyreder ancak zamanla daha şiddetli hale gelir. İlerleyen afazisi olan kişiler hala başkalarını anlayabilir ama yaşlandıkça konuşma ve yazma durumları kötüye doğru gider.

Afazi Belirtileri Nelerdir?

Kısa veya eksik cümleler kurmak, mantıksız söylemlerde bulunmak, kelime bulmakta güçlük çekmek ve konuşulanları anlamamak afazi hastalığının yaygın belirtileri arasında gösterilir.

Genel olarak afazi hastası olan kişilerde şu belirtiler görülür:

• Kısa, kesik ve eksik cümlelerle konuşmak
• Mantıksız söylemlerde bulunmak
• Kelime bulmakta güçlük çekmek
• Konuşulanları anlamamak
• Konuşulanları tekrar etmek
• Okuduklarını anlama problemi yaşamak
• Konsantrasyon ve hafıza problemi

Kısa, kesik ve eksik cümlelerle konuşmak

Afazi, beynin dil bölümünü kontrol eden bölgede hasar sonucu meydana geldiği için günlük konuşmadaki akıcılık kaybolur. Kişi kısa, kesik ve eksik cümleler kurmaya başlar.

 Mantıksız söylemlerde bulunmak

Beynin dil bölümünü bozan ve konuşmadaki işlevselliği azaltan afazi hastalığı, kişinin konuşurken mantıksız söylemlerde bulunmasına neden olur.

Kelime bulmakta güçlük çekmek

Afazi hastası olan kişiler konuşurken doğru ve düzgün kelimeleri bulmakta sorun yaşarlar ve bu da konuşmalarının aksamasıyla birlikte anlamsızlaşmasına sebebiyet verir.

Konuşulanları anlamamak

Beynin dil bölümünü etkileyen afazi, konuşma güçlüğünün yanı sıra bir kişinin karşısında konuşan kişiyi anlamaması sorununu da ortaya çıkarır.

Konuşulanları tekrar etmek

Afazi hastalığı, konuşulanları anlama konusunda da kişinin yeteneğini elinden aldığı için bireyler bir ortamda söylenen cümleleri sürekli tekrar etme ihtiyacı hisseder.

Afazi Nasıl Teşhis Edilir?

Afazi hastalığı teşhisinde doktor öncelikle hastanın semptomlarını inceleyerek afazinin türünü belirlemeye çalışır. Muayene dışında afazinin asıl tanısı için birtakım görüntüleme testlerine başvurulur.

Afazi teşhisinde başvurulan görüntüleme testleri şunlardır:

• BT taraması
• Elektroensefalogram (EEG)
• Manyetik rezonans görüntüleme (MRI)
• Genetik test
• Elektromiyogram
• Röntgenler

Afazi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Afaziyi ortadan kaldıran doğrudan bir tedavi söz konusu değildir. Afazi tedavisi için öncelikle afaziye neden olan durumların tedavi edilmesi gerekir. Felç, beyin tümörü, beyin kanaması sonucu beynin etkilenen bölgesine kan akışının hızlı bir şekilde yeniden sağlanması bazen afazinin kalıcı hasarını sınırlayabilir veya önleyebilir.

Afazinin özellikle konuşma ve anlama fonksiyonlarını yeniden kazandıracak etkili tedavisi dil ve konuşma terapisidir. Şiddetli felçlerde olduğu gibi uzun süreli veya kalıcı beyin hasarına sahip kişiler için konuşma terapisi bazen kişinin dil becerilerini geliştirmesine yardımcı olabilir. Bu terapi seçenekleri aynı zamanda kişinin başkalarını anlama becerisine de katkı sunar.

Afazi Hakkında Sık Sorulan Sorular

Afazi ne demek?

Afazi, beynin dili kontrol eden bölümlerinde hasar bırakan, felç ve beyin travması gibi durumların sebep olduğu bir hastalıktır.

Afazi geçici midir?

Afazi, hastalığın türüne bağlı olarak kimi bireylerde geçici olabilirken kimisinde ise kalıcı olarak konuşma ve anlama yeteneğini etkiler. Daha ileri seviyelerde görülen afazilerde dil ve konuşma terapileriyle semptomların hafifletilmesi amaçlanır.

Afaziye ne iyi gelir?

Afazinin semptomlarının hafifletilmesi ve kişinin dil bozukluklarının iyileştirilmesi için dil ve konuşma terapisi yöntemi uygulanır.

Afazi tedavi edilmezse ne olur?

Afazi hastalığı tedavi edilmediği takdirde beyindeki dili kontrol eden bölgedeki dokuların kalıcı kaybına neden olarak konuşma bozukluklarının ilerlemesine yol açar.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.