Mikrobiyoloji Laboratuvarı (Memorial Şişli Hastanesi Merkez Laboratuvarı )

Mikrobiyoloji Laboratuvarı, enfeksiyon hastalıklarının tanı, tedavi ve takibi ile çeşitli durumlarda kanıt niteliğinde bilgilerin elde edilmesi amacıyla çeşitli testlerin yapıldığı ve raporlandığı birimdir. Bu testlerde hastalara ait; kan, idrar, dışkı, balgam ve daha pek çok vücut örneklerinde çalışılmaktadır. Klinik Mikrobiyoloji Laboratuvarı, klinisyenlerin işlerini en iyi şekilde yapmasına hizmet eden, stratejik öneme sahip bir bölümdür. Laboratuvardan elde edilen sonuçların doğru yorumlanması ve doğru kullanılması hastalıkların tanı ve tedavisi için çok önemlidir.

Mikrobiyoloji laboratuvarında tüm testler, en son teknolojiye sahip sistemler kullanılarak, deneyimli teknik kadro tarafından ve uzman hekimler kontrolünde gerçekleştirilmektedir. Memorial Sağlık Grubu bünyesinde yer alan Mikrobiyoloji Laboratuvarı da uluslararası bir akreditasyon kurumu olan JCI tarafından akredite olan, hasta güvenliğine en üst düzeyde önem veren bir merkezdir. 

Klinik Mikrobiyoloji Laboratuvarı’nda pek çok enfeksiyon hastalığının tanısı, tedavinin takibi ve diğer bazı amaçlarla çeşitli testler yapılmaktadır. Bunlardan bir kısmı direkt tanı testleri olup, bu testlerde amaç enfeksiyona sebep olan mikroorganizmanın kendisinin veya bir bölümünün tespit edilmesi amaçlanmaktadır.

Bu grupta yer alan testler şunlardır:

Kültür Testi: Hasta örneklerinden, bakteriler, mantarlar ve bazı parazitler laboratuvar ortamında üretilebilmekte ve bu yolla oluşturdukları hastalığın tanısı konulmaktadır. Örnek olarak; kan kültürü, idrar kültürü, boğaz kültürü, dışkı kültürü, mantar kültürü vs. sayılabilmektedir.

Antijen Tespiti: Enfeksiyon etkenlerini üretmek her zaman mümkün olmayabilir veya zaman alıcı olabilir. Böyle durumlarda da o etkene ait bir vücut bölümünün hasta örneğinde bulunup bulunmadığı araştırılabilmektedir. Bu testler aynı zamanda kültür için gereken süreden daha kısa zaman alırlar. Bu grup testlere örnek ise boğaz sürüntüsünde çalışılan, başta A grubu beta hemolitik streptokok antijeni (halk arasında beta testi olarak bilinir) ve diğer vücut örneklerinde çalışılan pek çok testler sayılabilmektedir.

Mantar Araştırması: Kültür yöntemlerine göre çok daha kısa zamanda sonuçlandığı için, mantar enfeksiyonlarının tanısında sıkça başvurulan direkt tanı testlerinden birisidir. Mantar hastalığı olan tırnak, saç veya deri gibi bölgelerden alınan örneklerin mikroskop altında incelenmesi ve mantarların görülmesine dayanmaktadır.

Parazit Aranması: Parazitlerin az bir kısmı laboratuvar ortamında üretilebilmekte daha çok kısmının üretilmesi münkün olmamakta veya zahmetli olmaktadır. Bu sebepten çeşitli hastaların vücut örneklerinde hem daha kolay hem de daha hızlı olarak mikroskopik inceleme ile parazitlerin varlığı anlaşılabilmektedir.

PCR (Polimerize Chain Reaction) Testi: PCR, polimerize zincir reaksiyonu (PZR) olarak da adlandırılmaktadır. Pek çok değişik amaçla kullanılabilen bir test olmakla birlikte Klinik Mikrobiyoloji Laboratuvarı’nda çeşitli hasta vücut örneklerinde, enfeksiyon etkenlerinin varlığını göstermek amacıyla direkt tanı testi olarak da kullanılmaktadır. Özellikle kültür yöntemiyle üretilmesi imkânsız veya zor olan; Hepatit virüsleri, AIDS hastalığının etkeni olan HIV gibi pek çok diğer virüsün, tüberküloz basili ve diğer hastalık etkenlerinin tespit edilmesi başta olmak üzere çeşitli sebeplerle diğer hastalık etkenlerinin tespitinde de etkin olarak kullanılan bir test yöntemidir. PCR yöntemi çok hassas bir yöntem olup incelenen numunede çok az miktarda bile enfeksiyon etkeni varsa onu gösterebilmektedir. Bu özelliği çok tercih edilmesinin sebeplerinden birisidir.

Son dönemde Covid 19 pandemisi sürecinde hem tanı ve hem de tarama amaçlı olarak bu yöntem laboratuvarımızda, sürecin başından beri çok etkin biçimde kullanılmaktadır.

Ayrıca PCR yöntemiyle enfeksiyon etkeninin varlığından başka tedavide kullanılacak ilaçlara direnç olup olmadığı da araştırılabilmektedir.

İndirekt Tanı Testleri: Bu grupta yer alan testler, etken mikroorganizmanın kendisini veya bir bölümünü tespit etmeyi amaçlayan direkt tanı testlerinden farklıdır. Bu testler enfeksiyona yol açan mikroorganizmaların tetiklediği mekanizmalar sonucunda ortaya çıkan bazı sonuçları tespit etmeyi amaçlamaktadır. Bunların başında bağışıklık sisteminin tepkisinin bir sonucu olarak ortaya çıkan antikorlar yer alır. Enfeksiyonlar sonucunda vücutta meydana gelen antikorları göstermeye ve miktarlarını ölçmeye yarayan çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Bunların en çok bilineni ve en yaygın kullanılanı ELISA (Enzim Linked Immuno Sorbent Assay) yöntemidir. Bunun değişik modifikasyonları da bulunmakta ve kulanılmaktadır. Yine laboratuvarımızda, ELISA yönteminin çok duyarlı bir modifikasyonu olan CMIA (Chemilumineccent microparticle immunoassay) yöntemi ile de Covid 19 antikor testleri çalışılmaktadır.

Ayrıca Klinik Mikrobiyoloji Laboratuvarı’nda çok başvurulan testlerden bir tanesi de mikroorganizmaların ilaçlara dirençli olup olmadıklarını anlamaya yarayan duyarlılık testleridir. Bakterilere karşı yapılana Antibiyotik Duyarlılık testi ya da Antibiyogram, manrtarlara karşı yapılana ise Antifungal Duyarlılk Testi adı verilmektedir. Buna ilaveten tüberküloz basiline karşı ve çeşitli virüslere karşı kullanılan ilaçlar için de duyarlılk testleri mevcuttur.