Memorial Şişli Hastanesi - Böbrek Nakli Merkezi

Memorial Şişli Hastanesi Böbrek Nakli Merkezi; dünya standartlarında ameliyathaneleri, laboratuvarları, tecrübeli ekibi ve teknolojik donanımı ile hizmet vermektedir. Merkezde hem çocuklarda hem de yetişkinlerde canlıdan ve kadavradan organ nakilleri başarıyla gerçekleştirilmektedir.

Neden Memorial Şişli Hastanesi Böbrek Nakli Merkezi?

Memorial Şişli Hastanesi Organ Nakli Merkezi ülkemizde pek çok ilke imza atmıştır:
• 2004 Mart ayında Sağlık Bakanlığı’ndan organ (karaciğer ve böbrek) transplantasyonu ve ilgili laboratuvar servisleri için lisans alan ilk merkezdir.
• Türkiye’deki özel hastaneler arasında böbrek ve karaciğer nakilleri ilk olarak Memorial Şişli Hastanesi Organ Nakli Merkezi’nde yapılmıştır.
• Göbek deliğinden izsiz böbrek verici ameliyatı, Türkiye’de ilk kez Memorial Şişli Hastanesi’nde uygulanmıştır.
• Türkiye’de EFI Akreditasyon Belgesi’ni alan ilk immünoloji laboratuvarına sahip merkezdir.

Memorial Şişli Hastanesi Organ Nakli Merkezi uluslararası eğitim merkezi olarak hizmet vermektedir. Her yıl dünyanın önemli merkezlerinden ve Türkiye’nin önde gelen üniversitelerinden gelen cerrahlar organ naklini öğrenmek için Memorial Şişli Hastanesi Organ Nakli Merkezi’nde düzenlenen eğitim programlarına katılmaktadır

Böbrek yetmezliği nedir?
Böbrekler dolaşım sistemi için hayati organlardır. Kronik böbrek yetmezliği veya kronik böbrek hastalığı, böbreğin zaman içinde fonksiyonlarını kaybetmesi anlamına gelmektedir. Kronik böbrek yetmezliği bir anda gelişmemekle birlikte kademeli olarak yaşanmaktadır. Altta yatan nedene bağlı olarak gün geçtikçe ilerleyen fonksiyon kaybı sonucunda böbrekler tamamen çalışamaz hale gelir. Kronik böbrek yetmezliği, ölümcül bir hastalıktır.

Böbrek yetmezliği belirtileri nelerdir?
Böbrek yetmezliği, böbreklerin (veya biri alındıysa tek böbreğin) işlevini yerine getirememesi durumudur. İdrar düzenindeki farklılıklar, idrarda baskı hissi, koyu ya da çok açık renkli idrar, bitkinlik, vücutta şişlik, konsantrasyon sorunları, cilt problemleri, ağızda metalik tat, kilo kaybı, kusma, iştahsızlık, nefes yetmezliği, bedenin yan taraflarında veya bacaklarda ağrı böbrek yetmezliği belirtileri olabilmektedir.

Böbrek yetmezliği tanısı nasıl konulur?
Tam kan sayımı, kandaki kreatinin ve üre oranı, GFR sonuçları, idrarda kan veya protein varlığı, idrar hacmi ölçümü, ultrason veya farklı görüntüleme yöntemleriyle biyopsi sonucunda böbrek yetmezliği teşhisi konulabilmektedir.

Böbrek yetmezliği tedavi edilmezse ne olur?
Kronik böbrek yetmezliği erken dönemde belirlenebilirse, ilerlemesi önlenebilir veya yavaşlatılabilir. Kronik böbrek yetmezliği tedavi edilmediği takdirde böbrek fonksiyonlarının tamamen kaybedilmesi sonucunda süreç diyaliz veya böbrek nakline doğru ilerlemektedir. Bununla birlikte diyaliz, kronik böbrek yetmezliği için kesin bir tedavi seçenek ya da böbrek nakline alternatif bir yöntem değildir. Kronik böbrek yetmezliğinin en etkin tedavisi böbrek naklidir.

Kronik böbrek yetmezliğinde böbrek nakli neden önemlidir?
Kronik böbrek yetmezliğinde, sağlıklı bir kişiden ya da kadavradan alınan böbrek vücuda nakledilir. Böylece böbrek yetmezliği olan hastalar diyaliz tedavisinden kurtulmakta ve yaşam kaliteleri yüksek oranda artırabilmektedir. Böbrek nakli hastalarında 5 yıllık hasta sağ kalımı % 73,3, diyaliz hastalarında ise % 33,6’dır. Böbrek nakli bu hastaların yaşam süresini 2,5-3 kat uzatmaktadır. Dünyada ve ülkemizde böbrek nakli önündeki en büyük engel organ yetersizliğidir. ABD’de 61 binden daha fazla insan kadavra böbrek bekleme listesindedir ve bu hastaların sadece %15’i bir yıl içerisinde böbrek nakli olabilecektir. Ülkemizde ortalama böbrek bekleme süresi 4-5 yıldır. 24 binden fazla insan kadavra böbrek bekleme listesindedir ve yılda yapılan kadavradan böbrek nakillerinin sayısı 500’ü geçmemektedir. Yani bu oran %2 bile değildir. Ülkemizde böbrek bekleme süresi dünya ortalamalarının çok üzerindedir. Gelişmiş ülkelerde her 4 kronik böbrek yetmezliği hastasından biri böbrek nakli olabilirken, ülkemizde bu oran %11.7’dir. Tüm dünyada gösterilen çabalara rağmen beyin ölümü gerçekleşmiş kişilerden yapılan kadavradan nakiller belli bir sayıya ulaşabilmiştir ve bu oranı yıllar içerisinde artırmak pek mümkün olmamaktadır. Organ yetersizliğine bir çözüm olarak canlı vericili nakiller yaygın olarak yapılmakta ve yüksek başarı oranları ile öne çıkmaktadır.
Kimler böbrek verebilir?
Böbrek vericisi olmasında tıbbi ve yasal engeli olmayan, ticari bir çıkarı olmayan, 18 yaşını geçmiş herkes böbrek verebilir. Bir yakını için böbrek vericisi olacak kişilerin en önemli endişelerinden biri de operasyon sonrası kendilerinin böbrek yetmezliğine yakalanıp yakalanmayacağıdır. Yapılan çalışmalar sonucunda böyle bir durumun oluşmadığı görülmüştür. Böbrek yetmezliğinin en önde gelen sebeplerinden biri diyabettir. Dolayısıyla şeker hastalığı, böbrek nakli için engel değildir. Hastanın vücudunda Hepatit B ya da C virüsleri aktif ise, böbrek nakli için hastalar değerlendirilmektedir. Ancak bu virüsler ileri karaciğer yetersizliğine sebep olduğu için hastaların karaciğeri de kontrol edilmelidir.
Hangi akrabalar böbrek verebilir?
Böbrek nakli olması gereken hastanın,
• Birinci derece akrabaları: Annesi, babası, çocuğu
• İkinci derece akrabaları: Kardeşi, dedesi, babaanne-ananesi, torunu 
• Üçüncü derece akrabaları: Amcası-halası-dayısı-teyzesi, yeğeni (kardeş çocuğu)
• Dördüncü derece akrabaları: Üçüncü derecedekilerin çocukları.
•Ayrıca dördüncü derece akraba dışı vericisi olan hastalar nakil merkezlerince yerel etik kuruluna sunulur. Etik kurul onay verdiği takdirde, canlı vericili organ nakilleri yapılabilir.
Kimler böbrek nakli olabilir?
Ciddi kalp ve akciğer hastalığı olanlar, aktif enfeksiyonu olan kişiler, tedavi edilmemiş kanser hastalığı olanlar böbrek nakli olamaz. Sayılan rahatsızlıkların diyaliz hastalarının küçük bir kısmında bulunduğu göz önüne alınırsa; son dönem böbrek yetmezliği olan hastaların hemen hemen tamamı böbrek nakli adayıdır. Tip 1 veya 2 diyabet hastaları böbrek naklinden en fazla yararı görebilecek hasta grubudur. Bunun dışında hepatitli olmak, böbrek nakli için engel değildir. Ayrıca Hepatit B taşıyıcısı olanlar, alıcının antikor titresi 10’un üzerinde ise rahatlıkla böbrek verebilirler. Tansiyon hastaları, uç organ hasarı yoksa böbrek vericisi olabilir. Bunun yanında alıcıdaki kanser hastalığı, nakil için kesin bir engel teşkil etmez. Her hasta, tümörün tipine ve tedavi sonrası tümörden arınmış bekleme zamanına göre ayrı ayrı değerlendirilir.
Böbrek naklinde yaş önemli mi?
Alıcı yaşı, böbrek nakli için bir engel değildir. Hastaların yaşlarından çok sağlık durumları ile nakil operasyonu için uygunlukları göz önüne alınır.
Böbrek için canlı verici mi yoksa kadavra mı gerekir? 
Canlı verici varsa zaman kaybetmeden organ nakli şansının değerlendirilmesi gerekir. Bilimsel çalışmalar, iki böbreğinden birini vererek tek böbrekle hayata devam etmenin, vericiye herhangi bir zararı olmadığını göstermiştir. En iyi nakil, diyalizin en erken döneminde hatta mümkünse diyalize girmeden yapılan (preemptif) operasyon şeklidir. Hastanın bekleme listesindeyken; verem, sarılık kapma gibi böbrek naklini geciktirici veya engelleyici tehlikelerle karşılaşma hatta en önemlisi hayatını kaybetme riskli vardır.
NAKIL IÇIN UYGUN KAN GRUPLARI NELERDIR?

• AB kan grubunda olan alıcı hastalara >>> 0, A, B, AB kan grubundaki kişiler

verici olabilir.

• A kan grubunda olan alıcı hastalara >>> 0, A kan grubundaki kişiler verici olabilir.

• B kan grubunda olan alıcı hastalara >>> 0, B kan grubundaki kişiler verici olabilir.

• 0 kan grubunda olan alıcı hastalara >>> 0 kan grubundaki kişiler verici olabilir.

Böbrek naklinde doku uyumu gerekir mi?
Canlıdan böbrek naklinde, doku grubu uyumu önemini yitirmiştir. Kadavradan yapılan nakillerde ise, ülkemiz yasalarına göre alıcının kadavra ile en az iki doku uyumu (en az 6’da 2, ideal olarak bir tanesi DR olmak üzere) olması gerekir.
Kros testinin (LCM) Pozitif olursa nakil gerçekleşmez mi?
Bu testin pozitif çıkması, her şeyin bittiği ve hastanın bir daha nakil olamayacağı anlamına gelmemektedir. Uyguladığımız yeni desensitizasyon yöntemleri ile kros testini negatifleştirilip hastaya nakil yapılabilmektedir.

Canlı vericiden organ nakli süreci nasıl işliyor?
Hastaların sağlık durumu; başta nefroloji, genel cerrahi, kardiyoloji, immünoloji, radyoloji, nükleer tıp, göğüs hastalıkları, üroloji, kadın hastalıkları ve doğum, biyokimya, organ nakli koordinasyonu gibi bölümler tarafından incelenmektedir. Sonrasında ön değerlendirme yapılmaktadır. Bu değerlendirmede hastaların tüm tetkikleri analiz edilmekle birlikte böbrek naklinin gerekli olup olmadığı kararı verilmektedir. Bu karar sonrasında böbreğin bir akrabadan veya bir yakından mı alınacağı, yoksa kadavradan böbrek bulunma şansının mı deneneceği değerlendirilmektedir. Her durumda böbrek nakli hazırlığı 2 veya 3 gün içinde yapılmaktadır.

Ön aşama sonrasında operasyona hazırlık süreci başlamaktadır. Bu süre zarfında ortalama 6 değişik bölüm değerlendirmesi ve 40’ın üzerinde tahlil yapılmakta, bundan sonra hastanın hayatında çok önemli bir dönemeç olan böbrek nakli için hayati kararlar alınmaktadır.

Nakil aşamasında ise hastanın durumuna göre vericiler için ameliyat 1, alıcılar için 2 saat sürebilmektedir. Nakledilen böbrek hastanın sağ veya sol kasığına yerleştirilmekte ve tıbbi gereklilik olmadığı durumlarda eski böbreklere dokunulmamaktadır. Vericilerden laparoskopik yöntemle alınan böbrek nakledildikten sonra hastalar servisteki odalarda takip edilmektedir.

Nakil sonrası dönemde naklin başarılı olup olmadığı anlaşılmaktadır. Naklin başarısı için en önemli dönem budur. Nakil sonrası hastalar uzman hekimler tarafından düzenli olarak takip edilmektedir. Nakil başarısızlığının en büyük nedenlerinden biri, hastanın her seferinde başka hekimler tarafından takip edilmesi veya tecrübeli hocaların hastaları görmemesidir. Hastalara verilen telefon numaraları ile ekibimize günün 24 saati ulaşma imkanı sağlanmaktadır.

Preemptif böbrek nakli nedir?
Böbrek süzmesi (Glomerüler filtrasyon hızı)  20 ml/dk’nın altına inmiş olup,   henüz bir diyaliz tedavisine alınmamış olan hastalara uygulanan nakil şeklidir. Uygulamadaki nakil şekilleri arasında sonuçları en başarılı olandır.

Çapraz nakil nedir?
Yakınlarından kan grubu uyumlu vericileri olmayan hastalara uygulanan bir yöntemdir. Kan grubu uymadığı halde yakınına böbrek vermek isteyen çiftler, organ nakli merkezinde doku uyumları, yaş, esas hastalıkları gibi konular göz önüne alınarak çapraz nakle hazırlanır. Örneğin kan grubu A olan bir alıcının, kan grubu B olan yakını böbreğini kan grubu B olan başka bir hastaya verirken, ikinci hastanın kan grubu A olan vericisi de böbreğini ilk hastaya verir. Canlı vericisi olup bu vericinin kan grubu uyumu olmayan bütün hastalar merkezimizin geniş çapraz listesine başvurabilirler.

Laparoskopik donör nefrektomi yani kapalı böbrek verme ameliyatı nedir?
“Laparoskopik donör nefrektomi” yani kapalı yöntemle böbrek alma operasyonu hastalar ve vericilerine önemli konfor sağlamaktadır. Laparoskopik cerrahi ameliyatın hastanın vücuduna yapılan açık bir kesi yerine, hastanın karnına açılan küçük deliklerden yapılmasıdır. Bu deliklerden birinden cerrahın yaptığı işlemi görebilmesini sağlayan bir kamera, diğer delik veya deliklerden de operatörün cerrahiyi yapmasını sağlayan aletler sokulmaktadır. Bu teknik tüm dünyada son 10 yılda yaygınlaşmış, eskiden açık şekilde yapılan birçok cerrahi, laparoskopik yöntemle uygulanmaya başlanmıştır.

Kapalı böbrek verme ameliyatı nasıl yapılır? Avantajları nelerdir?

Laparoskopik donör nefrektomi yani kapalı yöntemle böbrek verme ameliyatı, hastanın karnına açılan 0.5-1cm’lik iki delikten yapılmakta ve ameliyat sonunda böbrek, hastanın kasık bölgesine yapılan 7cm’lik bir kesiden çıkarılmaktadır. Açık ameliyata oranla hastalar operasyon sonrası daha az ağrı çekmekte, hastanede daha kısa kalmakta, normal yaşamlarına ve işlerine daha hızlı dönmektedir. Ayrıca, açık cerrahide yapılan kesiye bağlı olarak ortaya çıkan istenmeyen yan etkiler bu operasyon ile minimuma indirilmektedir. Geçmiş dönemlerde kullanılan açık yöntemde hastalarda ameliyat sonrası görülen ameliyat yerinde fıtıklaşma, hissizlik, yara enfeksiyonu, akciğerlerde hava birikmesi gibi durumlar bu teknikte çok düşük oranlarda görülmektedir. Ameliyatların daha riskli olduğu şişman hastalar ameliyat sonrası oluşabilen yara enfeksiyonu, ağrıya bağlı olarak yetersiz soluk alıp-verme gibi yan etkilerin laparoskopik yöntemde daha az görülmesi ve hastanın daha erken ayağa kalkıp yürüyebilmesi gibi sebeplerden dolayı bu tip cerrahiden diğer hastalara göre daha fazla fayda görmektedir. Sadece vücuda açılan iki delik ve böbreği çıkarmak için yapılan küçük bir kesiden gerçekleştirilen bu operasyon kozmetik açıdan da açık cerrahiye oranla başarılı sonuçlar sağlamaktadır.
Kapalı böbrek verme ameliyatıyla kısa sürede gündelik hayata dönülebilir mi?
Kapalı böbrek nakli ameliyat akşamı yürümeye, su içmeye başlayan vericiler, ertesi sabah yemeklerini yiyebilmekte ve duş alabilmektedirler. Bu ameliyat sonrası hastalarımız ameliyatın ertesi günü evlerine gidebilmektedirler. Ameliyat sırasında vücuda “dren” denilen küçük borular yerleştirilmemektedir. Dikişler gizli ve estetik dikişler olmakta ve ameliyat sonrası bu dikişlerin alınması gerekmemektedir. Genelde hastalar operasyondan 1 hafta sonra araba kullanmaya başlamakta, 3 hafta sonra ise normal yaşamlarına ve işlerine dönebilmektedirler. Böbrek verme ameliyatının eskisi gibi korkulan bir operasyon olmaktan çıkması, tüm dünyada bu tip operasyonların yaygınlaşmasına yardımcı olmuştur. Öyle ki bu operasyondan dolayı canlı vericilerden yapılan nakillerde %30 oranında artış olmuştur. Vericinin nakil sonrası her sene bir kez nefroloji kontrolüne gitmesi ve rutin kan-idrar tetkiklerini yaptırması gerekmektedir.
Kadavradan böbrek nakli nedir?
Hayatını kaybetmiş ve sağlığında kadavrasını bağışlamış bir kişiden alınan böbreğin hasta kişiye nakledilmesine kadavradan böbrek nakli adı verilmektedir. Kadavranın tanımlanması, bakımı, aile görüşmesi ve organ alımı, acil serviste başlayıp ameliyathanede biten başarılı bir organizasyon işidir. Canlıdan organ bulma şansı olmayan hastalar, kadavra için bekleme listelerine kaydedilir. Bu arada bu hastaların tüm sağlık verileri bekleme listesine yazılır.

Kadavradan böbrek seçimi neye göre yapılır?
Kadavra bekleme listesindeki hastalara böbrek nakledilmesi işleminde, organın en uygun hastaya verilmesi hedeflenir. Bir verici çıktığında ilk dikkat edilen kriter,  hastanın o verici ile kan grubu uyumu olmasıdır. İkinci aşamada ise, kan grubu uyumlu alıcı adayları içinde en uygun doku grubuna sahip olanları belirlemektir. Bütün bunlardan sonra alıcılar doku uyumu oranları, bekleme listesindeki süreleri, hastalıkları, diyalizdeki uyumları, yaşları, PRA seviyeleri göz önünde bulundurularak (hepsine ayrı ayrı puan verilerek) seçilir. Seçimlerde asla din, dil, ırk, parasal durum göz önüne alınmaz, hiçbir baskı kabul edilemez. Seçim için davet edilen tüm hastaların sıralaması ve puanlaması Sağlık Bakanlığı bilgisayarlarında belirlenmiş bir şekilde gelmektedir. Hiçbir kimsenin müdahale edemediği ve bilgisayar tarafından yapılan bu değerlendirme son derece adaletlidir.

AMELİYATLAR SGK KAPSAMINDA GERÇEKLEŞTİRİLMEKTEDİR

Memorial Şişli Hastanesi Organ Nakil Merkezi, SGK anlaşması kapsamında hizmet vermektedir. Alıcı ve vericiye ait tüm hizmetler herhangi bir hasta farkı olmaksızın kurum ödemeli olarak SGK’ya fatura edilmektedir. Böbrek nakli olacak hastanın SGK hak sahibi olması aranan tek özelliktir. Vericinin SGK’sı olmasa dahi SGK anlaşmalı olarak nakil hizmeti verilebilmektedir

MEMORİAL ŞİŞLİ HASTANESI’NDE ORGAN NAKLI

Organ nakli ile ilişkili tüm bilim dallarının bulunduğu Memorial Şişli Hastanesi’nde disiplinler arası ekip organizasyonu sayesinde, nakil olan her hastanın

geniş kapsamlı bakım görmesi sağlanmaktadır. Nakil cerrahlarından, enfeksiyon uzmanlarına kadar deneyimli doktorlardan oluşan ekip, hastaların tedavi süreçlerinin konforlu bir şekilde ilerlemesi için titizlikle çalışmaktadır. Merkezin böbrek, karaciğer ve kemik iliği nakli yapması ve nakil bekleme listesi konusunda da avantajlı olması sayesinde nakil bekleyen hastaların da şanslarını artmaktadır. 2 Nisan 2004 yılından itibaren Böbrek nakli yapılan Memorial Şişli Hastanesi’nde bölüm 7 gün 24 saat hastalarına hizmet vermektedir.