Pediatrik Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi

PEDİATRİK FİZİK TEDAVİ VE REHABİLİTASYON MERKEZİ

MEMORIAL BAHÇELİEVLER HASTANESİ

Memorial Bahçelievler Hastanesi Pediatrik Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi’nin temel amacı, her çocuğun hastalık veya fonksiyon bozukluğunun sonucunda kaybettiği işlevsel yeteneklerini yeniden kazandırmak ve en üst seviyeye ulaşmasına yardımcı olmaktır. Bunun için multidisipliner bir anlayış ile Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon uzmanının yanı sıra Ortopedist, Beyin ve Sinir Cerrahı, Omurga Cerrahı, Pediatrist, Pediatrik Ürolog, Uzman Fizyoterapist, Psikolog, Diyetisyen gibi ilişkili tüm uzmanlıklar bir arada sunulmaktadır.

Deneyimli uzmanlar eşliğinde, ailenin yakın desteği ve katılımı ile tıbbi sorunlar, mobilite, duyu-motor beceriler (kaba motor, ince motor) öz bakım, transfer becerileri başta olmak üzere verilen hizmetleri şu şekilde sıralanmaktadır:

• Hareket açıklığı kazanımı
• Kaba motor eğitimi
• Yürüyüş eğitimi
• İnce ve kaba motor eğitimi
• Denge ve koordinasyon eğitimi
• Splintleme
• Ambulasyonda yardım
• Günlük yemek aktiviteleri
• Öz bakım eğitimi
• Ev güvenliği
• Yardımcı cihazlar

Bir hastalık ya da fonksiyon kaybı nedeniyle “sınırlanan” kişinin mevcut kalan potansiyeli ile en üst fonksiyonel seviyeye çıkartılması olarak da tanımlanan “Rehabilitasyon”  uygulamalarına, çocukların doğumundan itibaren ihtiyaç duyulabildiği gibi doğum sonrası karşılaştıkları pek çok hastalık için de ihtiyaç duyulabilir.

Tıpkı yetişkinlerde olduğu gibi çocuk hastalar da bazı rahatsızlıklar nedeniyle fizik tedavi ve rehabilitasyon uygulamalarına gereksinim duyabilmektedir. Özellikle nörolojik ve ortopedik hastalıkların tedavi süreçlerinde öne çıkan bu uygulamalar, çocukların kaybettikleri yetilerini kazandırmada etkin olduğu çoğu çocuk hastanın daha önce hiç deneyimleyemediği elini–kolunu kullanma, yürüme, denge ve koordinasyon, konuşma, öz bakım gibi fonksiyonların doğru paternlerde öğrenilmesine yardımcı olabilmektedir.

Pediatrik rehabilitasyon alanında en sık serebral palsi (CP), meningomyelosel, brakiyal sinir yaralanması (doğum felci), tortikollis ve birtakım nörolojik hastalıkların sebep olduğu tablolarla karşılaşılmaktadır. Ancak kırık ve operasyonlardan sonra gelişen eklem problemleri, ameliyatlardan sonrası kısıtlılıklar, metabolik hastalıkların etkileri, doğumsal nöromusküler hastalıklar, nörogelişimsel ve motor gerilikler de fonksiyonel geriliğe yol açmakta ve günlük yaşama katılabilmeleri için mutlak suretle rehabilitasyona ihtiyaç göstermektedir.

Memorial Bahçelievler Hastanesi Pediatrik Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi’nde; travmalar, nörolojik problemler, eklem rahatsızlıkları, erken ve düşük ağırlıklı doğumlar, solunum problemleri, skolyoz başta olmak üzere omurga deformiteleri ve artritler gibi birçok sorunun tedavisi profesyonel uzman kadro ve teknolojik donanım sayesinde kişiye özel bütüncül bir anlayış ile gerçekleşmektedir.

Girişimsel işlemler

Özellikle spastisiteye sebep olan başta serebral palsi olmak üzere nöromusküler hastalıklarda gereken girişimsel işlemler (Botulinum toksin, fenol, alkol uygulamaları, eklem enjeksiyonları) ameliyathane koşullarında ve ultrasonografi rehberliğinde yapılmakta ve çok daha iyi sonuçlar alınmaktadır. Küçük çocuklarda özellikle küçük kasların tam olarak belirlenmesi için ultrason büyük bir avantaj sağlar. Botulinum toksinin açtığı alan üzerine rehabilitasyon bina edilir ve etki belirgin biçimde artar.

Elektroterapi

Elektroterapi, sadece erişkinlerin değil çocukların ağrı tedavisinde ve kas güçlendirilmesinde de kullanılabilmektedir. Örneğin, kronik ağrı sebebiyle takip edilen çocuklarda ilacın yanı sıra fizyoterapi uygulamaları da ilave edilir ve etkinlik belirgin şekilde artar.

Bu noktada yetişkinler ile çocukların tedavi protokolünü birbirinden ayıran en önemli özellik, çocuk hastaların özel yaklaşımlarla değerlendirmesidir.

Egzersiz uygulamaları

Fizyoterapi açısından bakıldığında, erişkinlerde kullanılan yöntemlerin çok büyük bir kısmının çocuk hastalarda uygulanabilmesine karşın uygulama şekil ve esaslarında farklılıklar mevcuttur. Bu kapsamda bireyselleştirilmiş terapötik egzersizler, yürüme, denge ve koordinasyon egzersizleri, uzaysal oryantasyon ve duyu entegrasyonu, eklemlerin doğru kullanımı,  doğru ve etkin pozisyonlamanın nasıl yapılacağı, postürün nasıl korunacağına dair aile-çocuk bilgilendirmelerini de kapsayan fizyoterapi, rehabilitasyon ve eğitim programları uygulanmaktadır. Bu egzersiz uygulamaları için gereken cihazlar ve yardımcı ekipmanlarla birlikte bire bir Fizyoterapist eşliğinde uygulanmaktadır.

Merkezimizde motor eğitim için gerekli tüm ekipmanların yanı sıra, Uzay Terapisi ile bütünleşik yürüme sistemi, duyu bütünleme, koordinasyon ve denge eğitimleri, fonksiyonel beceri ünitesi mevcuttur.

Bu tedavinin uygulanmasındaki farklılıklar, özellikle nörolojik ve uzun süreli ortopedik rehabilitasyon alacak çocuklar açısından bakıldığında ortaya çıkmaktadır. Kullanılan ekipman; çocukların özellikleri hesaba katılarak, kendi boy ve ağırlıklarına göre tasarlanır. Pediatrik rehabilitasyon üniteleri, erişkinlerin tedavi aldığı bölümlerin dışında konumlandırılır ve üniteler birbirilerinden olabildiğince uzakta konuşlandırılır. Çünkü fizik tedavi ve rehabilitasyon sürecinin; çocuklarla belirgin şekilde iletişim halinde olarak, onunla birlikte hareket edildiğine inandırılarak, ağrılarını artırmadan ve onların bu uygulamalardan ürkmemesini sağlayarak, bireysel olarak yapılmalıdır.

Tedavi süreci

Tedavinin süresi, hastalığın durumuna göre değişmektedir. Özellikle nörolojik rehabilitasyon penceresinden bakıldığında, çocuklarda bu süre erişkinlerden daha uzun sürebilir. Serebral palsili veya meningomyeloselli çocuklar bazen erişkin çağa gelene kadar rehabilitasyon tedavisi alabilmektedir. Çocuklar, yıllar sonra erişkin hasta olarak da rehabilitasyona ihtiyaç duyabilir. Ancak nörolojik problemleri olan çocukların erişkin yaşa ulaşana kadar mutlaka rehabilitasyon uygulamalarına devam etme zorunluluğu bulunmaktadır.

Öte yandan ortopedik rehabilitasyonda olduğu gibi fonksiyonel kaybın hızla giderilip çocuğun herhangi bir yardım veya destek gerekmeksizin oyuna veya okuluna iadesi temel vizyon olmalıdır.

Pediatrik Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezi’nin özellikleri

Tedavinin başarısı için en önemli unsurlardan biri çocuklarla iyi bir kooperasyon sağlanmasıdır. Merkezin mimari özellikleri, tefrişatı, çalışanlar ve görev yapan fizyoterapistler de büyük önem taşımaktadır. Eğer çocuk ile fizyoterapist iyi bir uyum yakalayabilirse, çocuklar ağabeyleri ve ablaları olarak gördükleri sağlık profesyonellerinin onların canını yakmak için değil, iyileştirmek için orada olduğunu kabul ederse rehabilitasyon başarılı sonuçlar verecektir. Aksi durumda reaksiyonel ilişkinin sonuç vermesi olası değildir. Örneğin, hayatında hiç yürümemiş olan serebral palsili bir çocuğu uygun şekilde yürütebilmek ancak iyi bir kooperasyon ve oyun temelli olabilir. Zorlayıcı, buyurgan ve bilimsel zemine yaslanmayan hiçbir uygulama ile doğru yürüme ve el fonksiyonu kazanılamaz.

Serebral palsili (SP) çocuklarda pediatrik fizik tedavi ve rehabilitasyon süreci

SP’li çocuklar detaylı bir nörogelişimsel değerlendirme ile tedaviye alınır. Doğum öncesinden, anneliğin gebeliği süresindeki bilgileri de içeren medikal öykü ile başlayan ve nörolojik ve lökomotor değerlendirme ile elde edilen verilerle rehabilitasyon içeriği ve süresi belirlenir.

SP en çok prematüre ve düşük doğum ağırlıklı bebeklerde, çoğul gebeliklerde görülmektedir. Dolayısıyla eğer düşük doğum ağırlıklı bir bebek varsa doğumdan itibaren izlemeli, riskli bebek ise tanı olabildiğince erken konularak rehabilitasyona başlanmalıdır.  Zira söz konusu bebekler serebral palsi açısından yüksek riskli grubu teşkil eder. Bu gruptaki hastaların nörolojik problemleri olup olmadığı yani tablonun serebral palsiye dönüşüp dönüşmeyeceği konusunda erken tanı uygulamaları merkezimizde başarıyla yürütülmektedir.

Pediatrik rehabilitasyon sürecinde anne-babaların bilinçlendirilmesi büyük önem taşır. Ailenin çocukları ne açılardan izleyeceği, çocuğun beslenme, davranış, fonksiyon, anormal hareketler ve uyku periyodunu takibi, ev egzersizleri gibi konularda aile eğitimi rehabilitasyonun bir parçasıdır. Bu sebeple hastanın bakım vereni ekibin doğal bir üyesi kabul edilir.