Klinik Nütrisyon

Klinik Nütrisyon birimi, hastanede yatış gerekliliği olan hastalar için temel bir ihtiyaç olarak ortaya çıkmıştır. Besinlerle vücut sağlığı arasındaki ilişkiyi inceleyen bu bilim dalı, farklı uzmanlık alanlarını tek çatı altında birleştirerek, beslenme desteğine ihtiyacı olan hastalara özel takip, tedavi ve beslenme programları uygulamaktadır.

Kanser hastalıkları, böbrek yetmezliği, kronik iltihabi ve romatizmal hastalıklar, solunum yetersizliğine yol açan kas hastalıkları, demans ve Alzheimer gibi nörolojik sorunları olan hastaların; yemek yiyememe, kilo kaybı ve buna bağlı oluşan ek sağlık problemleri de bulunmaktadır. Klinik Nütrisyon bu hastalara, hastanede yatışları sırasında ve tüm tedavi süreci boyunda özel beslenme desteği sağlamaktadır. Hastalara doğru beslenme stratejileri belirlenmekte ve doğru besinler ile bu stratejiler yönetilmektedir.   

Memorial Bahçelievler Hastanesi Klinik Nütrisyon Bölümü’nde bu konuda uzman bir ekip kontrolünde, hastalıklara özel beslenme planlamaları yapılarak hastaların sağlıklı ve konforlu bir yaşam sürmeleri hedeflenmektedir.

Klinik Nütrisyon, malnütrisyonla ilgilenmektedir. Malnütrisyon, yetersiz beslenme veya hastalıklara bağlı beslenme bozukluğu nedeniyle vücutta görülen değişikliklerin tamamı olarak adlandırılır. Yani fiziksel ve mental fonksiyonların gerilemesi nedeniyle hastalıkların iyileşememesi ve seyrinin kötüleşmesine yol açan vücut kompartımanındaki değişimlerdir. Beslenmenin içerik veya miktar açısından yetersiz olmasına bağlı, sağlanan enerjinin ve besin öğelerinin vücut gereksinimlerini karşılayamaması durumu olan malnütrisyon, pek çok önemli hastalık sonrası gelişebilir. Bu durumda hastaya klinik nütrisyon desteği gerekli olur.

Hastanede yatan hastalar bazında malnütrisyon görülme sıklığı, hastalıklarının durumuna göre %30 ila %60 oranında farklılık göstermektedir. Gıda alımının yetersizliğinden kaynaklanan bu durum “inflamasyon” denilen iltihabi süreçlerdir. Bu durum özellikle cerrahi süreçteki hastalarda görülmektedir ve hastanın ameliyat öncesi dönemde malnütrisyon varlığının tespiti oldukça önemlidir. Kilo kaybı sürecinde olan gastrointestinal cerrahi ve baş-boyun cerrahisi geçirecek hastaların kronik durum değerlendirmesi yapılarak, günlük enerji ihtiyaçları belirlenmektedir. Bunun sonrasında da hastaya özel beslenme düzeni oluşturulmakta ve nütrisyonel besin desteği sağlanmaktadır. Hasta gerekli besin takviyelerinin ardından cerrahi işleme alınmaktadır. Klinik nütrisyon desteği gerektiren hastalıkların en önemlileri, %37 oranında kanser ve %25 oranında da diyabettir. Diyabetik hastalarda malnütrisyon oranı %49.8 ve bunun ciddi boyutta olanı ise %17.3’tür.

Hastanede yatma zorunluluğu bulunan hastaların bu dönemdeki süreçlerini, iyileşmelerine katkıda bulunacak şekilde ve kaliteli geçirmeleri için oluşturulan Klinik Nütrisyon biriminde; genel cerrahi, yoğun bakım ve iç hastalıkları bölümleri ağırlıklı hasta takipleri yapılarak beslenme programı belirlenmektedir. Hastalar gerekli beslenme desteğini aldıklarında, hastanede yatış süreleri ve enfeksiyon riskleri de azalmakta, cerrahi sonrası süreci de konforlu bir şekilde geçirmeleri mümkün olmaktadır.

Kronik hastalıkları bulunan kişilerin malnütrisyon sorunu, beslenme problemleri ve enerji açlığı bulunmaktadır. Bu hastaların operasyon öncesi detaylı kontrolden geçirilmesi ve bu doğrultuda tespit edilen eksikliklerin yerine konulması gerekir. Yatan hastalar için malnütrisyon tespiti için nütrisyonel takip formundan yararlanılmaktadır. Klinik nütrisyon hemşiresi skala ile besin destek gerekliliğini belirlemekte ve malnütrisyon görülen hastalara ayrıntılı sorgulama yapılmaktadır. Hastanın boy ve kilo kontrolünün yanı sıra ek hastalıklarının olup olmadığı da göz önüne alınmakta ve malnütrisyon durumunu yansıtacak kan testlerinin sonuçlarına göre günlük enerji ihtiyaçları belirlenmektedir. Yüksek ateş, kronik böbrek yetmezliği, diyabet, kanser varlığı ve ağızdan ne kadar nefes alındığı gibi kriterler göz önüne alınarak bir bütün olarak değerlendirilip, hastanın günlük enerji ihtiyacı ortaya konulur. Günlük ihtiyaca göre günlük alınan enerji miktarı arasındaki açık destek ile giderilir. Genellikle ağızdan destek tedavileri uygulanır ve bu da diyet düzenlemesi ile gerçekleştirilir. İştah problemleri olan bu hastalarda bulantı ve kusma gibi durumların kontrolü de sağlanarak “enteral ürün” denilen ağızdan besin desteği verilir. Yatan hastaların malnütrisyon sorunu ne kadar düzeltilir ve desteklerse, hastanede yatış süresi ve enfeksiyon riski de o kadar azalmaktadır. Bu destek tedavilerinin bir grup hastada da yaşam süresine katkı sağladığı bilinmektedir.

Klinik Nütrisyon birimi yalnızca serviste yatan hastalar için değil, aynı zamanda ayaktan hasta polikliniği için de önemli bir birimdir. Hastaneden taburcu olan ancak kronik hastalıkları bulunan kişilerin genel olarak değerlendirilmesi ve takipleri ile hastalıkların yönetiminde klinik nütrisyon desteği artık önemli bir gerekliliktir. Ayaktan tedavi sürecinde en büyük başlığı onkoloji hastaları oluşturmaktadır. Bu hastalarda malnütrisyon oranları %60-70’leri bulmaktadır. Onkolojik tedavi görmüş kişilerin kemoterapi öncesi ve sonrasındaki malnütrisyon yönetimlerinin doğru bir şekilde yapılması gerekmektedir. Hastaların kemoterapi öncesinde beslenme sorunlarının giderilmesi,  süreci rahat geçirmeleri ve yan etkilerden en az zarar görmeleri bakımından önemlidir. Bu anlamda da iç hastalıkları birimi onkoloji ile entegre bir şekilde çalışmaktadır. Bunların yanında yine ilgili branşlar ile koordineli olacak şekilde inflamatuar bağırsak hastalıkları, karaciğer hastalıkları ve özellikle siroz, baş boyun kanserleri, hematolojik hastalıklar ve kan kanserlerinde klinik nütrisyon planlaması yapılmaktadır.