Girişimsel Nöroradyoloji

Girişimsel Nöroradyoloji, beyin, baş-boyun bölgesi, omurga ve omuriliği içeren damarsal hastalıkların teşhis ve tedavisinde yer alan radyolojinin alt uzmanlık alanıdır. Girişimsel nöro-radyoloji; damarsal hastalıkları tedavi etmek için endovasküler yaklaşımları kullanmaktadır.

Girişimsel nöroradyolojideki, 1980’den bu yana olan teknolojik gelişmeler ve bilimsel bilgideki ilerlemeler; tedavi edilebilecek vasküler lezyonların daha iyi anlaşılmasına ve tanımlanmasına olanak sağlayan endovasküler cihazların gelişmesine yol açmıştır. Endovasküler terimi damar içi anlamına gelir, hastalıkları teşhis ve tedavi etmek için kan damarlarından geçen araçları kullanır. Damarların içerisine yerleştirilen ince borulardan verilen kontrast madde ile damar içleri görüntülenir, gerekirse aynı seansta tedavi işlemleri de uygulanır. Sarmallar (koiller), sıvı tıkayıcı ilaçlar (glue, PVA, onyx), stentler, balonlar, pıhtı çıkarıcı cihazlar sıklıkla tedavi sırasında kullanılmaktadır.

Tedavi minimal invazivdir ve geleneksel cerrahiye olan ihtiyacı ortadan kaldırır. Bu, hastalar için riski azaltır, hastanede geçirilen süreyi ve iyileşme süresini kısaltır. Bu hastalıklar, yetişkin ve çocuk popülasyonda anevrizmaları, arteriyovenöz malformasyonları (AVM'ler) ve inmeyi içerir.

Memorial Sağlık Grubu Girişimsel Nöroradyoloji Bölümleri deneyimli ekipleri, modern teknolojileri ve multidisipliner yaklaşımları ile hizmet vermektedir.

Girişimsel Nöroradyolojinin kullanıldığı alanlar nelerdir?

Beyin ve spinal anjiografisi;

Beyin ve boyun damarlarının anjiyo ile gösterilmesi altın standart bir işlemdir. Kan damarına radyoopak bir kontrast madde enjekte ederek gerçekleştirilir. Kontrast madde verilmesi sırasında görüntüyü görmek ve kaydetmek için floroskopi (anjiyografi) cihazını kullanılır. İşlem uygun damarın giriş bölgesine lokal anestezi verilmesi ile başlar. Damar içine kılıf yerleştirilir. Girilmesi istenen damarlara katater yerleştirilerek o damarın anatomisi ve patolojileri görüntülenir. Özellikle damarsal baloncuk ve yumakların görüntülenmesi sağlanır, tedavi planlaması yapılır.

Anevrizma (Baloncuk) Embolizasyonu;

Anevrizma, bir kan damarı duvarının iç kas tabakasının (intima) zayıflamasından kaynaklanan bir atardamarda anormal bir fokal genişlemesidir. En çok 35-45 yaş arasında görülür. Bu genişleme uyarı vermeden incelebilir ve yırtılabilir. Yırtılma durumunda, kan akışı azaldığından veya tamamen bloke olduğundan, inme riski vardır. Ayrıca yırtılan baloncuk beyin etrafındaki zarlar arasındaki (subaracnaoid) kanamaya yol açar.  Anevrizmaların çoğunluğu 2,5cm altındadır, bunun üstündekiler dev olarak adlandırılır. Dev anevrizmaların yırtılma olasılığı daha yüksektir, tedavisi daha zordur.

Risk faktörleri: Beyin anevrizmalarının oluşumuna; hipertansiyon, sigara, genetik hatalıklar(Ehler-danlos, tuberoskleroz, FMD, Kleinfelter, alfa 1 antitirpsin eksikliği) alkol tüketimi, uyuşturucu kullanımı travma ve enfeksiyonlar neden olabilir. Aile öyküsü varlığı, kadın cinsiyette ve ileri yaşta daha sık görülür.

Tipleri: Sakküler (baloncuk) tip damarın dallanma bölgelerinde ortaya çıkan kubbe şeklinde çıkıntılardır. Dar ya da geniş boyunlu olabilir. Fuziform anevrizmalar; damarın kısa bir segmentinde genişleme şeklinde olur. Blister tip Gül dikeni şeklinde olan anevrizmalardır.

Bir beyin anevrizması yırtılmadığı sürece nadiren belirti verir. Çok büyük olanlar bası semptomları oluşturabilir. Görme kaybı, çift görme, göz üstünde ağrı, yüzde tek taraflı uyuşma basıya bağlı gelişebilir. Bir anevrizma yırtıldığında ciddi baş ağrısı (daha önce hiç yaşanmamış şiddette tariflenen bir baş ağrısı), bulantı kusma, ışığa bakamama, görülür, bilinç kaybı gelişir, nöbetler görülebilir, ayrıca inme bulgusu olan tek taraflı güçsüzlük gelişebilir. Bu bulguların en önemli özelliği ani gelişmesidir.

Tanı: beyin anevrizmaları genellikle yırtıldıktan sonra çekilen tomografi yada MR da saptanır. Anevrizma düşünülen kişilerde tanıda altın standart olan anjiyografi çekilir. Burada anevrizmanın yapısı değerlendirilir, tedavi planı yapılır. Tomografide yeni gelişmelerle birlikte anjiyoya yakın görüntüler alınmaktadır. Ayrıca anjiyoda gelişebilecek sorunlar görülmez. MR’ da, bir anevrizmanın yerini belirlemeye ve teşhis etmeye yardımcı olur.

Tedavi: Endovasküler anevrizma tedavisi serebral anevrizmalar için geçerli bir seçenektir. Artık anevrizmaların tedavisinde ilk olarak endovasküler tedavi düşünülmektedir. Kanayan ya da kanamayan anevrizmalarda tedaviler değişmektedir. Tedavi işlemi ile baloncuğunun içinin sarmallarla doldurulması,  stentler web kullanılmaktadır..

AVM Embolizasyonu

Beyinde ya da omurilikte meydana gelmiş anormal kan damarı yumaklarıdır.  AVM'lerinin nedeni net değildir. Çoğu insan onlarla doğar, ancak daha sonra yaşamda da oluşabilirler. AVM'ler, Osler-Weber-Rendu sendromu olarak da bilinen kalıtsal hemorajik telenjiektaziye (HHT) sahip bazı kişilerde görülür. HHT, beyin de dahil olmak üzere vücudun çeşitli bölgelerinde kan damarlarının oluşma şeklini etkiler.

AVM varlığında ne olur? Kalp, atardamarlar yoluyla beyin ve omuriliğe, oksijen bakımından zengin kanı gönderirler. Atardamarlar, en küçük kan damarlarına (kılcal damarlar) kadar incelerek akım hızları yavaşlar. Oksijenli kanı beyin hücrelerine bırakırlar. AVM’de yapı ise kılcal damarlardan yoksun AVM, gelen kan hızla kalbe geri döner buda beyinin oradaki beslenmesini bozar.

Beyin AVM'si olan kişilerde baş ağrısı veya nöbetler görülebilir. Bazı kişilerde ise diğer nedenle beyin taramasında ya da kanama sonrası beyin görüntülemesinde saptanmaktadır. Bir beyin AVM'si teşhis edildikten sonra beyin hasarı veya inme gibi komplikasyonları önlemek için tedavi edilmelidir. Beyin AVM kanaması riski her yıl yaklaşık %2 ila %3 arasında değişmektedir. Bazı AVM tipleri için ya da daha önce AVM rüptürü olan kişilerde kanama riski daha yüksek olabilir. Beyin kanaması; etkilenen arterlerin ve ince damarların aşırı basınca bağlı duvarlarının incelmesi yırtılmasına sebep olur. Bu kanamalar bazen beyin hasarına ve belirti veya semptomlara neden olmadıkları için tespit edilememektedir. Bu hastalarda potansiyel olarak yaşamı tehdit eden kanama atakları meydana getirir.

Tedavi; AVM’nin kanama yapıp yapmamasına, kanama riski yüksekliğine, önemli yapılarına yakınlığına ve büyüklüğüne bağlı olarak planlanmaktadır. İşlem sırasında bu damar yumaklarına girilerek tıkayıcı ilaçlar verilir.

AVF Embolizasyonu

Bir arteriyovenöz fistül (AVF), bir arter (atardamar) ve bir ven (toplardar) arasındaki anormal bir bağlantıdır. Yüksek basınçlı bir arter ile düşük basınçlı bir ven arasındaki bağlantı, genellikle hem arteri hem de veni genişleten bölgedeki kan akışını artırabilir. AVF'ler bazen doğumda bulunur (doğuştan) veya doğumdan sonra gelişir ve bazen de bir yaralanmanın (kazanılmış) sonucudur.

Yüz veya boyundaki arteriovenöz fistüller şişmeye ve anormal nabız atımına ya da üfürüme neden olur. Bebekler arasındaki aşırı durumlarda, kalbi aşırı yükleyebilir. Nadiren beyin gelişiminde ciddi sorunlara neden olurlar. Bazen semptomları doğumda görürüz, bazen de durum çocukluğun sonlarına kadar belirginleşmez. Büyük fistüller doğumda kalp yetmezliğine neden olabilir. Daha küçük olanlar başın içindeki damarlardaki basıncın artmasına neden olarak hidrosefali veya serebral ventriküllerin (beyin içinde sıvı tutan boşluklar) genişlemesine neden olur. Omurilikte gelişen fistüller; omuriliği sıkıştırarak uyuşma ve/veya güçsüzlüğe yol açabilir.

Tanı: fistül tanısı için ilk basamak MR ve MRA’dır. Şüphe varlığında BTA ya da klasik anjiyo işlemleri yapılır.

Tedavi: Endovasküler embolizasyon, bir AVF için en yaygın tedavi şeklidir. Bu işlemi genellikle besleyici artere ya da fistulize vene bir kateter yerleştirerek gerçekleştirilir. Bu kan akışını durdurmak için koiller (sarmallar), ayrılabilir balonlar, embolizasyon yapıştırıcısı, embolizasyon partikülleri, embolizasyon materyali (Onyx olarak adlandırılır) gibi damar tıkaçları çeşitli tipte cihazlar kullanılır. Arter ve ven arasındaki bağlantıyı kapattıktan sonra AVF iyileşir ve genellikle tekrar etmez. Diğer bir tedavi seçeneği de fistülü cerrahi olarak kapatmaktır.

Karotis arter stentleme: Şah damarı daralmaları inmeye neden olan ciddi bir durumdur. Şikayeti olmayan %70 üzerindeki darlıklar ve tekrarlayan inme geçiren %50’nin üstündeki darlıklar tedavi gerektirir. Özellikle cerrahi şah damarı tedavi riskleri yüksek olan, cerrahi sonrası darlığı devam eden durumlarda stent işlemleri uygulanmaktadır.  İşlemler genelde uyanık ve hafif sakinleştirici ilaçlar kullanılarak yapılır. Kasığa yapılan lokal anestezi sonrası, iğne ile atardamar delinir ve buradan yerleştirilen ince borularla(katater) karotis (şah) atardamarına ulaşılır. İşlemi yönlendirmek için floroskopi (anjiyo) kullanılır, damar içine kontrast madde verilerek görüntüler alınır. Şah damarındaki darlık, ince tellerle geçilir,  işlemler sırasında pıhtıyı engellemek için darlığın ilerisine filtre yerleştirilir. Filtre teli üzerinden balon yapılarak, darlık genişletilir. Darlığa stent konarak, balon ile stent duvara yapıştırılır. Kontroller alınarak işlem sonlandırılır. İşlem riskleri; kasıkta gelişen kanama, yalancı anevrizma ya da beyin damarında gelişen pıhtıdır.  Bunlar vakaların %5 inden az kısımda görülür.

İnme tedavisi: İnme dünyadaki yaygın ölüm ve sakatlık nedenlerinden biridir. Beynin herhangi bir kısmına kan akışının ani kesilmesi olarak adlandırılır. İnmenin endovasküler tedavisi, inme sonrası ilk 6 saat içinde damar içinde gelişen pıhtının çıkarılmasıdır (trombektomi). Kan pıhtısı çıkarılamazsa eritici ilaçlar verilir (tromboliz). Eğer damarlarda darlık varsa stent de yerleştirilebilir.

Girişimsel Nöroradyoloji fiyatları nelerdir?

Girişimsel Nöroradyoloji bölümünde uygulanan işlemlerin fiyatları, gerçekleştirilecek işleme ve işlemin yapılacağı merkeze göre değişiklikler göstermektedir. Girişimsel nöroradyoloji uygulamalarının alanında uzman doktorların yer aldığı ekipler tarafından tam donanımlı hastanelerde yapılması çok önemlidir. Fiyat bilgisi için bir sağlık kuruluşuna başvurmak doğru olacaktır.