Memorial Ataşehir Hastanesi - Tüp Bebek [IVF] Merkezi

Memorial Ataşehir Hastanesi Tüp Bebek Merkezi’nde Sunulan Hizmetler

• Klasik Tüp Bebek: Laboratuvar ortamında, sperm ve yumurtaların yan yana konulup döllenme işleminin gerçekleştirilmesi
• ICSI (Mikroenjeksiyon): Erkek kaynaklı kısırlık durumunda, erkekten alınan sperm hücresinin mikroskop altında, çok ince bir iğne ile alınıp yumurtanın içine nakledilmesi
• IMSI (İntracytoplasmic Morphologically Selected Sperm İnjection): Mikroskop altında 6000 kes büyütülen spermler içinde normal olanın seçilerek mikroenjeksiyon uygulaması
• Metabolomik Profiling: yüksek tutunma potansiyeli gösteren embriyonun seçimi
• Sperm Dondurma: Testisden elde edilen spermlerin, kemoterapi ve radyoterapi öncesi veya çok az sayıda sperm çıkışının olduğu durumlarda nitrojen kullanılarak dondurulması
• Oosit (Yumurta) Dondurma: Kanser tedavisi yüzünden kemoterapi, radyoterapi almak zorunda olan veya yumurtalık rezervi çok azalmış, 16 yaşından büyük, evli veya bekar tüm kadınların yumurtalarının tükenmeden toplanarak, dondurulup saklanması
• Embriyo Dondurma: Transfer yapılan embriyoların artanları içerisinde, uygun olanların daha sonra kullanılmak üzere dondurulması
• PGT (Preimplantasyon Genetik Tanı): Genetik problemli çocuğa sahip olan ve bu sebeple çocuğunu kaybeden çiftler, sağlıklı bir bebek sahibi olabilmek için embriyoların gelişim aşamasında, hastalıklı ve sağlıklı embriyoları belirlenerek, sağlıklı olan embriyoların nakledilmesi
• Blastosist (5. Gün) Transferi: Embriyo gelişiminin 5. Gününde blastokist adını alır. Bu implantasyon ( embriyonun rahim iç duvarına tutunması) için en uygun dönemdir
• Endometrial Co-Culture (Yapay Rahim İçi Uygulaması): Başarısız ip bebek uygulamaları olan çiftlerin, adetin 21. Günü rahim içinden alınan ufak bir doku örneğinin laboratuvarımızda üretip, çoğaltarak embriyoların büyümesi için yapay rahim içi ortam oluşturulması
• IVM (Invitro Oosit Matürasyonu- İlaçsız Tüp Bebek Tedavisi): Kısa süreli ilaç kullanımı veya hiç ilaç kullanmadan toplanan olgunlaşmamış yumurtaların laboratuvarımızda olgunlaştırılması, döllenmesi ve transfer edilmesi
• IUI (Intrauterin Inseminasyon-Aşılama): Spermle yumurtanın buluşma şansını arttırmak için spermin işlemden geçirilerek hareketlendirilmesi ve bir şırınga aracılığıyla rahim içine enjekte edilerek spermin gideceği yolların kısaltılıp, rahim ağzı bariyerlerinin aşılması.
• Ovulasyon İndüksiyonu (Yumurtlama Tedavileri): Yumurta gelişimini ve çatlayıp dışarı çıkmasını sağlamak için ilaçlar verilip belli aralıklarla ultrasonografi ile izlenmesi.

İnfertilite (Kısırlık) Nedir?

Çocuk sahibi olmak isteyen çiftlerin, bir yıl düzenli cinsel ilişkide bulunmalarına ve korunmamalarına rağmen gebeliğin olamamasına “infertilite” denilmektedir. Her 100 çiftten yaklaşık 15’i bu sorunla karşı karşıya kalabilmektedir. Bir yılın sonunda çiftler değerlendirmeye alınarak muayeneleri yapılır ve gerekli tetkikler istenir. Kadın yaşı 35 ve üzerinde ise veya öykü ve muayenesinde infertiliteye yol açacak herhangi bir bulgu varsa araştırmaları başlatmak için bir yıl beklenmemektedir.

İnfertilitenin Nedenleri

Kadına Ait Nedenler

• Yumurtlama problemleri: Yumurta sayı ve kalite azlığı, yumurtlama olmaması
• Rahime ait nedenler: Rahim yokluğu, rahim içinde perde oluşu, çift rahim, miyom denen urlar, rahim ağzı iltihapları
• Tüplere ait nedenler: Tüplerin olmaması, tıkalı olması, yapışıklığı, içlerinin sıvı dolması, ameliyatlarla hasarlanması
• Diğer nedenler: Endometriozis, bağışıklık problemleri, psikolojik ve cinsel sorunlar

Erkeğe Ait Nedenler

• Sperm üretimine ait nedenler: Enfeksiyonlar, varikosel, inmemiş tesis, ilaç kullanımı, alkol, sigara, yüksek ısıda çalışma, travma, psikolojik ve cinsel problemler, genetik bozukluklar
• Sperm taşınmasına ait nedenler: Cerrahi operasyonlar, doğuştan gelişmemiş kanallar, enfeksiyon, şeker hastalığı, prostat

Nedeni Bilinmeyenler

İnfertil çiftlerin %10-15 inin gebe kalamama sebebi saptanamamaktadır.

İnfertilite Nedenlerini Açıklayan Testler

İstenen Tetkikler (Kadın)

• Kan testleri: Kan gurubu, tam kan sayımı, hormon testleri (adetin ilk üç günü içinde FSH; LH; E2 ve adet gününden bağımsız serbest T4, TSH, PRL), mevcut enfeksiyonların veya bağışıklığın önceden tanınabilmesi için testler (HBsAg, HCV, HIV, Rubella IGG VE IGM).Gerekli görülürse yumurtalık rezervini gösteren AMH, İnhibin de istenmektedir. Ayrıca bazı durumlarda genetik testler, sistemik hastalıklara ait testler de istenebilmektedir.
• Ultrasonografi: Yumurtalık rezervi, tüplerin ve rahmin durumunu değerlendirmek için vajinal yolla yapılan sonografik görüntüleme tekniğinden faydalanılır.
• Sono-histerografi (SIS): Vajinal ultrasonografi sırasında rahim içindeki endometrium denen bebeğin yerleşeceği yatakta şüphelenilen kitle varlığından emin olmak için plastik bir borudan sıvı verilerek rahim duvarlarını ayırıp görüntüyü netleştirerek tanı konur.
• Tüp ve rahim filmi (HSG): Rahim içi boşluğunu ve tüpleri değerlendirilmek için rahim içine ilaçlı bir sıvı verilerek çekilen radyolojik bir görüntüleme yöntemidir.
• Histeroskopi: HSG veya SIS de saptanan patolojinin kesin tanısı ve aynı seansta tedavisi için uygulanan bu yöntemde vajinal yolla rahim içine ışıklı bir cihazla girilerek kamera yoluyla işlem tamamlanır.
• Laparoskopi: Genel anestezi altında gerekli görülen vakalarda göbek içinden yaklaşık 1 cm’lik kesiyle batına girilerek yine video kamera sistemiyle rahim dışını, yumurtalıkları, tüpleri ve çevre dokuları görerek var olan sorunun teşhis ve aynı seansta çözümünü sağlar. Robotik cerrahi de son yıllarda merkezimizde başarıyla uygulanmaktadır.

İstenen Tetkikler (Erkek)

• Kan testleri: Kan gurubu, sarılık testleri(HBS Ag, HIV, HCV), gerektiğinde(sperm sayısı 5 milyonun altındaysa) genetik test, testis yetmezliği tanısı için hormon testleri(FSH, LH, PRL, TSH, Total testosteron)
• Semen kültürü: Enfeksiyon varlığında
• Sperm DNA fragmantasyon testi: Sperm hücrelerindeki DNA hasar miktarını ölçerek, fertilite potansiyelini belirler.
• HBA testi: Spermin hyalüronik asit bağlama yüzdesini ölçerek sağlıklı sperm oranı hakkında bilgi verir.

İnfertilitede Tedavi Yöntemleri

İnfertilite tedavisinde başarıyı arttıran en önemli unsur; kişiye özgü en doğru tedaviyi belirlemek ve uygulamaktır. Bu da hekimlik mesleğini sanat haline getirir ve farkı ortaya koyar. Merkezimize başvuran çiftler ayrıntılı olarak incelenip, teşhis konulduktan sonra basitten komplike yönteme doğru tedavi basamaklar sırayla uygulanır. Bu da zaman, para ve moral kaybını engelleyerek en kısa zamanda en doğru yöntemle sonuca ulaşmayı sağlar.

Aşılama (IUI) Intrauterin Inseminasyon

Sebebi bilinmeyen infertilitede, sperm sayı ve\veya hareket azlığında, immunulojik infertilitede, rahim ağzı ile ilgili mukus problemlerinde, endometrioziste uygulanan bir işlemdir. Sperm sayısı ve hareketi çok az olan olgulardaki tüplerin her ikisinin de tıkalı olduğu durumlarda uygulanamamaktadır.

Düşük doz ilaçlarla yumurtalıklar uyarılır. İçinde yumurtaların bulunduğu bu foliküller ultrasonografik olarak takip edilir. Folikül belli bir boyuta gelince yumurtanın çatlayıp atılması için iğne yapılır. 36 saat sonra çift çağırılarak IUI uygulanır.

Hızlı hareket eden normal şekilli spermler, verilen sperm örneğinden seçilerek vajinanın asidik ortamından uzaklaştırılıp, yumurtaya yakın rahim içine plastik bir kanül (kateter) yardımıyla yumurtaya ulaşması sağlanır.

Bu yöntemin tüp bebek tedavisine göre avantajları; daha ekonomik olması, düşük doz ilaç kullanılması, daha az invaziv (girişimsel) işlem içermesi, anestezi gerektirmemesi, daha kısa sürede tamamlanmasıdır. Üç denemeden sonra başarı sağlanmazsa tüp bebek tedavisine geçilmektedir.

Tüp Bebek (IVF- ICSI)

Tüp bebek tedavisi ile ilk bebek 1978 yılında sağlıkla doğmuştur. IVF ( in vitro fertilizasyon), laboratuvar ortamında spermin yumurtanın yanına bırakılarak, döllendikten sonra anne adayına nakledilmesiyle gerçekleşir. ICSI (Mikroenjeksiyon)yönteminde ise; sperm yumurtanın içine mikroskop altında enjekte edilerek döllenme sağlanır.

Tüp Bebek Tedavisi Kimlere Uygulanabilir?

• Aşılama tedavisine yanıt vermeyen, tüpleri enfeksiyon ya da endometriozis gibi sebeplerle tıkanan veya dış gebelik sebebiyle alınmış olan, yumurtlama problemi (polikistikover) ilaçla tedavi edildiği halde gebe kalamayan, yumurtalık kisti veya endometrioma gibi sebeplerle yumurtalık rezervini azaltan ameliyatlar geçiren, ileri yaşla beraber yumurta sayısı ve kalitesi azalan, 35 yaşını geçen ve korunmadığı halde gebe kalamayan kadınlar,
• Genç yaşa rağmen yumurta rezervi azalmış veya tükenmekte olan kadınlar,
• Spermiogramda hiç sperm bulunmayan ya da en az bir ay ara ile 2 kez yapılan spermiogramda sperm sayısının 5 milyon/ml ‘den az, ileri hareketli sperm sayısı sıfır veya çok düşük, spermde ciddi şekil bozukluğu olan, testis tümörü sebebiyle ameliyat geçiren, kanser tedavisi için radyoterapi, kemoterapi almış erkeklerin eşlerine,
• Çiftin ilişkiye girmesini engelleyen vajinismus (kadında), erken boşalma (erkekte) ile ilgili problem yaşayan çiftlere,
• Günümüz teknolojisi ile kadın ve erkekte yapılan tüm tetkiklerde hiçbir sorun saptanmamış çiftlere,
• Genetik problemleri sebebiyle sağlıklı bir gebelik isteyen çiftlere bu yöntem uygulanabilmektedir.

Tüp Bebek Tedavi Aşamaları

1- Problemin Ortaya Konulması Ve Tedavi Planının Çizilmesi

İlk olarak gebe kalamama nedenleri ortaya konulur. Tüp bebek tedavisi öncesinde yapılması gereken testler hakkında aileye bilgi verilir. Tedavi başarısını azaltacak faktörler ortadan kaldırılmaya çalışılır. Tedavi öncesi başarı şansının artması düşünülen bazı ilaçlar ve yaşam biçimi aileye önerilir. Tedavinin başarı ihtimalleri onam formları aileye imzalatılır.

2- Yumurtalıkların Uyarılması

Adetin birinci ve ikinci günü kişiye özel doz ve uygun ilaç kombinasyonu, ultrasonografi ve aynı gün bakılan hormon değerlerine göre belirlenir. Cilt altına uygulanacak iğnenin yapılış şekli, anne adaylarına konunun uzmanı hemşirelerce öğretilir. İğnelerin bir kısmı sabah, bir kısmı akşam uygulanmakta, kullanım saatleri çok katı olmayıp bir- iki saatlik oynamalar dikkate alınmamaktadır. Bazen iğnelere adetin 21. günü başlanmakta ya da doğum kontrol hapları kullanılmaktadır. Bazen de yumurtlamayı uyarıcı iğnelere ağız yoluyla alınan ilaçlar da eklenmektedir. Yumurta gelişimini izlemek için anne adayı belli aralıklarla kontrole çağrılmaktadır. Baba adayının kontrollere katılması gerekli değildir. Kontroller sabah saatlerinde yapılır. Bu süreç ortalama 9 gün sürer.

IVM (In vitro maturasyon, ilaçsız tüp bebek ) kısa süreli ilaç kullanımı veya ilaç hiç ilaç kullanılmaksızın toplanan olgunlaşmamış yumurtaların, laboratuvar ortamında özel sıvılar içinde olgunlaştırılıp, dondurularak saklanması veya mikroenjeksiyonla döllenmesi esasına dayanır. Bu yöntem polikistik over gibi çok fazla sayıda folikülü olup tedavi sırasında OHSS (overyen hiper stimulasyon sendromu ) denen, anne adayının sağlığını riske atacak durumları engellemek için kullanılmaya başlanmıştır. Ayrıca, kanser tedavisi görecek olan kişilerin tedavi için yeterli süresi olmadığından biran önce yumurtaları toplayıp, radyoterapi ve kemoterapiden kurtarıp fertiliteyi korumak için kullanır.

3- Yumurtaların Toplanması

9 günlük yumurtalıkların uyarım sürecinin ardından foliküller yeterli sayıda ve büyüklüğe erişince, yumurtaları olgunlaştırıcı son bir iğne olan HGC hormonu yapılır (pregnyl veya ovitrelle). Bu iğnenin yapılış saatinden 36 saat sonra yumurtaların toplanması planlanır. Bu iğnenin belirlenen saatte yapılmasına/yaptırılmasına özen gösterilmelidir. Yaptırma saatinden esneklik bulunmamaktadır. Yumurtaların toplanması için anne adayı aç gelmelidir (4 saat bir şey içmeden ve 6 saat bir şey yemeden).

Yumurta toplama günü;

• TESE ya da mikro-TESE gibi cerrahi işlemler ile sperm elde edilecek ise baba adayının aç olması gereklidir.

• Baba adayında hiç sperm yoksa (azospermi) ameliyathanede TESE, TESA, MESA, PESA gibi cerrahi teknikler uygulanarak sperm elde edilmeye çalışılır. PESA veya TESA sperm kanalları tıkalı olanlarda testis dokusuna ince bir iğne ile girilip aspirasyon yapılarak sperm aranması işlemidir. MİCRO-TESE ise en ileri teknolojidir. Testisler küçük bir iğne ile açılarak mikroskop altında incelenerek sperm aranır.

• Spermin şekli bozukluğu, hücre içi ve şekil yapısında da mevcutsa, spermler mikroskop altında 6000 kez büyütülerek döllenme yeteneği en yüksek spermin seçilmesi IMSI (ıntra cytoplasmic morphologically selected sperm injection) denen bu metodla sağlanır.

IMSI

• Şiddetli sperm problemlerinde,
• Tekrarlayan tüp bebek başarısızlıklarında,
• Nedeni açıklanamayan infertilite durumlarında uygulanmaktadır.

Hangi Koşullarda Spermler Dondurularak Saklanır?

• Cerrahi yöntemlerle (TESA, MİC TESE) sperm elde edilmesi halinde,
• Kemoterapi ve radyoterapi gibi gonad hücrelerine zarar veren tedaviler öncesinde,
• Testislerin alınması gibi ameliyatlar öncesinde,
• Çok az sayıda sperm olması (kriptozoospermi) durumunda spermler dondurularak saklanabilmektedir.

Baba adayına bu cerrahi işlemler yapılmayacak ise aç olmasına gerek yoktur. Yumurta toplama günü baba adayından meni örneği alınarak dölleme işlemi için sperm hücresi elde edilecektir. Bu amaçla baba adayının kaç günlük cinsel perhize ihtiyacı olacağı bilgisi tüp bebek ekibi tarafından aileye bildirilecektir.

Yumurta toplama işlemi ameliyathanede genel anestezi altında (anne adayının uyutulması) ya da sedasyon (sakinleştirici ilaçlar yardımıyla bilincin kaybolmadığı uyuşukluk hali) ile birlikte işlem bölgesine uygulanan lokal anestezi altında yapılabilmektedir. Aile hangi yöntemin uygulanacağı konusunda işlemi yapacak hekim ile birlikte değerlendirme yapıp karar verebilir. Yumurta toplama işlemi 15 dakika sürmektedir. İşlemi takiben aile 2 saat dinlendikten sonra taburcu edilir. Taburcu edilmeden önce tüp bebek hemşireleri anne adayına bu aşamadan sonra kullanacağı ilaçlar hakkında bilgi ve eğitim veririler.

4- Dölleme Aşaması

Yumurtalar toplandıktan sonra 6 saat içerisinde eşin sperm hücreleri ile döllenirler. Sperm hücrelerinin durumuna göre ya klasik inseminasyon ya da mikroenjeksiyon ile dölleme işlemi gerçekleştirilir.  Son yıllarda yapısal olarak en düzgün ve sağlıklı sperm hücrelerini seçmek için, IMSI olarak tanımlanan ve sperm hücrelerini 6000 kez büyüterek seçen dölleme tekniği geliştirilmiştir.

5- Embriyoların Laboratuvar Ortamında Gelişimleri

Dölleme işleminden bir gün sonra yumurtalar kontrol edilir. Döllenip döllenmediklerine bakılır. Bu aşamada laboratuvar ekibi aileyi arayarak kaç yumurtanın döllendiğini ve transferin hangi gün gerçekleştirileceği bilgisini verirler. EMBRİYOSKOP denen embriyo takip sistem ile döllenmeden, embriyo transferine kadar geçen süre içerisinde döllenmiş embriyoların gelişimi dakika dakika izlenerek, en iyi gelişen embriyo transfer için seçilir.

6- Embriyo Transferi

Embriyo transferi; döllenmiş yumurta sayısını dikkate alarak ve gelişen embriyoların kalitesini değerlendirerek, yumurta toplama işleminden sonraki 2., 3., 4., 5. ya da 6. günlerde gerçekleştirilir. Her çift için başarı şansının yüksek olabileceği bir embriyo transfer günü vardır. Bazı aileler için 2. gün ya da 3. gün gebelik şansı açısından daha uygun iken, diğer bazı çiftler için en yüksek başarıyı 5. gün transferi sağlayabilir. Embriyo transferi öncesi hekim aileye kaç tane embriyo nakledileceği ve nakledilecek embriyoların kalitesi hakkında bilgi verir. Embriyo transferi için aç olmaya gerek yoktur. Embriyo transferi için ailenin çağrıldığı gün aile hastanede 3–4 saat zaman geçirecektir. O gün içerisinde transferin mutlak suretle yapılması gereken belirli bir zaman dilimi bulunmamaktadır. Merkezin yoğunluğuna göre transfer uygun bir sürede gerçekleştirilir. Transfer öncesinde anne adayının bir miktar idrarının olması yeterlidir. Transfer ultrasonografik gözlem altında yapılır ve normal bir jinekolojik muayeneden farklı değildir. Bir kateter yardımıyla seçilen embriyolar rahim içerisine bırakılırlar. İşlem ağrısız ve rahat bir uygulamadır.

Transferden sonra anne adayı yürütülerek yatağına alınır ve burada 1–2 saatlik dinlenme sonrası taburcu edilir. Yürümenin, öksürmenin, arabaya ya da uçağa binmenin, tuvalette ıkınmanın, gülmenin, ağır bir nesne kaldırmanın, merdiven çıkmanın bebeklerin tutunması üzerine herhangi olumsuz bir etkisi yoktur.  O nedenle aile dilerse şehir içindeki ya da dışındaki evlerine aynı gün içerisinde seyahat edebilirler.

Aileye taburcu olmadan önce kullanılacak ilaçlar açısından tekrar bilgilendirme verilir. Bu aşamadan sonra gebeliğin tutunması ve devamı için vajinal yoldan kullanılacak jeller ya da kapsüller, ağızdan alınacak ilaçlar ve bazen gerektiği durumlarda enjekte edilecek iğneler reçete edilir ve kullanımları anlatılır.

Taburcu olurken hastaneden ayrılmadan önce merkez görevlilerinden mutlaka yapılan tedavinin tıbbi özetini, mümkünse transfer edilen embriyoların resimlerini, kullanacağınız ilaçların kullanım şemalarını ve merkezin irtibat telefonlarını alınız.

7- Embriyo Dondurma

Bazı tedavi denemelerinde transfer edilmek üzere seçilen embriyoların dışında, geride az ya da çok sayıda embriyo kalabilmektedir. Bu geride kalan embriyolar eğer uygun kalite ve morfolojik özelliklere sahip iseler, dondurulup saklanarak ileride tekrar bir gebelik şansı için kullanılabilirler. Geride kalan her embriyo dondurmak için uygun olmayabilir. Ayrıca bir tedavi denemesinde embriyo dondurulamıyor olunması, o tedavi denemesi için herhangi bir olumsuzluğun göstergesi de değildir. Türkiye’deki yönetmeliklere göre embriyolar, dondurulduktan sonra 5 yıl saklanabilmektedir ve kullanılmadıkları süre içerisinde, her yıl embriyoların saklanmasının devamına onay vermek için aile merkeze ulaşarak imza vermek durumundadır.

Embriyolar ileriki yıllarda çözündüklerinde % 80 canlı kalma şansına sahiptirler. Çözündükten sonraki kalitelerine göre de, bazen taze bir embriyonun tutunma şansına eşit olabilecek kadar yüksek gebelik şansı sağlayabilirler. Dondurulup çözündükten sonra transfer edilen embriyolar ile elde edilen gebeliklerden doğan bebeklerin sağlıklarında normal yoldan doğan bebeklerin sağlıklarına göre bir fark bulunmamaktadır. Yani bu bebek sağlığı açısından güvenli bir uygulamadır.

8- Gebelik Testi

Embriyo transferinden 12 gün sonra kanda bHCG adı verilen gebelik testine bakılır. Bu bekleme döneminde ortaya çıkabilecek karın şişkinliği, nefes darlığı, şiddetli kasık ağrısı, bulantı – kusma, ateş, vajinal kanama gibi problemlerde tedavi görülen merkez aranmalı ve bilgi alınmalıdır. Bu dönemde oluşabilecek hafif şiddetteki ağrılar için doktorunuzun önereceği ağrı kesicileri kullanabilirsiniz.

“Burada yazılanlar standart bir tüp bebek uygulamasının temel basamaklarını anlatmaktadır. Farklı hizmetler ve uygulamalar hakkında daha detaylı bilgi almak isterseniz, merkez hekim ve hemşirelerine danışmanız uygun olacaktır.”