Miyom Nedir? Miyom Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Miyom, rahim içinde veya çevresinde gelişebilen pürüzsüz, kanserli olmayan iyi huylu tümörlerdir.  Uterusun düz kas duvarından gelişen miyomlar tek olabileceği gibi genellikle kümeler halinde ortaya çıkabilirler. Adet düzensizliği, kanama, karın büyümesi ve cinsel ilişki sırasında ağrılar miyom varlığını işaret edebilir. Miyom tedavisinde miyom embolizasyonu ön plana çıksa da, güncel olarak histerektomi ve miyomektomi de seçenekler arasındadır.

Miyom (Myom) Nedir?

Miyom, kadınların özellikle doğurganlık dönemlerinde, rahimdeki düz kaslarda meydana gelen ve selim adı verilen kansersiz iyi huylu tümörlerdir. Myoma uteri veya myom olarak da adlandırılan miyomlar, rahim duvarının kas ve bağ dokusunda oluşan tümörlerdir. Miyomların boyutları, insan gözüyle zor görülebilecek boyutlardan rahmin yapısını bozabilecek büyüklüklere kadar değişebiilir. Aynı zamanda rahim miyomları tek olabileceği gibi birden fazla da görülebilir.

Miyomun altında yatan neden bilimsel olarak bir kesinliğe kavuşmasa da, hormonal değişimler, genetik, obezite ve ergenliğin erken başlaması miyoma neden olan faktörler arasında yer alır. Bazı durumlarda kişide herhangi bir belirti ortaya çıkarmayan miyom, yaygın olarak adet döneminin uzaması, şiddetli adet kanamaları ve pelvik ağrıyla kendisini gösterir. Ek olarak cinsel ilişki sırasında ağrı ve karın büyümesi de yaşanabilir.

Miyom Neden Olur?

Miyomlar, rahmin kas tabakasındaki anormal büyümeler sonucu meydana gelir. Ancak bu büyümeler ve tümörler genelikle kansersiz ve iyi huyludur. Rahimde ortaya çıkan bu iyi huylu tümörlere östrojen hormonu, genetik, obezite, ergenliği erken başlaması ve yoğun kırmızı et tüketimi yol açabilir. 

Rahimde miyom oluşumuna yol açan faktörler şunlardır:

• Hormonal değişimler
• Genetik faktör
• Yaş
• Obezite
• Ergenliğin erken başlaması
• Yoğun kırmızı et tüketimi
• Hücre dışı matrisler
• Alkol ve kafein kullanımı

Hormonal değişimler

Kandaki yüksek düzeyde östrojen ve progesteron hormonları rahimdeki miyom oluşumunu tetikleyen faktörlerin başında gelir. Menopoz sonrası ilgili hormonlarda azalma meydana geleceği için miyomlar da küçülmeye başlar.

Genetik faktör

Ailede miyom hikayesi olan kişilerde miyom oluşumu riski artar. Bu da miyoma neden olan faktörler arasında genetiği önemli bir yerde tutar.

Yaş

Miyomlar, genellikle 30-40 yaş aralığında olan kadınlarda daha yaygın olarak görülür. Yaş ilerledikçe menopoza bağlı olarak da azalır.

Obezite

Aşırı kiloya bağlı ortaya çıkan obezite, aynı zamanda vücut kitle indeksi, bel çevresi, kalça çevresi, bel-boy oranı, vücut yağ kütlesi ve vücut yağ yüzdesinin artması anlamına gelir. Tüm bu faktörler rahimdeki miyomu tetikler.

Ergenliğin erken başlaması

Kişi ilk adetini 11 yaşından önce görmeye başladıysa ileride rahminde miyom oluşma riski yükselir.

Yoğun kırmızı et tüketimi

Yapılan klinik araştırmalara göre yoğun kırmızı et tüketiminin miyom oluşumuyla arasında bir bağlantı olduğunu ortaya koymuştur. Bu sebeple miyom oluşma riskine karşın kırmızı et tüketimini sınırlandırmanız gerekir.

Hücre dışı matrisler

Hücrelerarası madde olarak da adlandırılan ECM, rahimde birtakım değişimler meydana getirerek miyoma sebep olabilir.

Alkol ve kafein kullanımı

Yüksek oranda alkol ve kafein tüketiminin de miyom oluşumuna yol açabileceği değerlendirilir.

Miyom Belirtileri Nelerdir?

Ergenlik öncesi dönemde miyom görülmemesi ve menopoz döneminde küçülme göstermesi; miyomların oluşumunda östrojen hormonunun etkisi olduğu düşüncesini desteklemektedir. Miyomun yeri ve kişide yaratacağı şikayetler de farklılık gösterebilir. Sık idrara çıkma, kabızlık, bel ve kasık ağrısı, cinsel ilişki sırasında ağrı, uzun süren ağrılı adet kanamaları ve buna bağlı olarak kansızlık miyomların neden olabileceği başlıca şikayetlerdir. Diğer yandan, miyom rahmin içerisine doğru büyüyorsa, kanama ve gebe kalamama gibi ciddi sonuçlar doğurabilir.

Miyom belirtileri genel olarak şu şekilde sıralanabilir;

• Uzun süren şiddetli ve ağrılı adet kanamaları 
• Adet düzensizliği
• Adet kanamasına bağlı kansızlık
• Pelvik ağrı
• Cinsel ilişki sırasında ağrı
• Bel ve kasık ağrıları
• Karın büyümesi
• Sık idrara çıkma
• Kronik vajinal akıntı
• Kabızlık

Miyom belirtileri hormon seviyelerinin düşmesinden dolayı genellikle menopoza girdikten sonra sabitlenir veya kaybolur.

Miyom Nasıl Teşhis Edilir?

Miyomlar genellikle kadınların rutin olarak yaptırdığı jinekolojik muayenelerde tespit edilir. Muayeneye ek olarak ultrasonografi ve MR yöntemi de miyom tanısında kullanılan görüntüleme yöntemlerindendir.

• Ultrasonografi: Miyomlar ultrasonografi görüntüleme yöntemiyle rahatlıkla saptanabilir. Ayrıca görüntüleme yöntemi ile miyomların sayıları ve rahim içindeki yerleşimleri de belirlenebilir.
• Manyetik Rezonans (MR): Manyetik Rezonans görüntüleme yöntemi ile miyomların sayısı, yerleşimi ve tipleri belirlenebilir. Manyetik Rezonans aynı zamanda miyomların büyümesine bağlı dejenerasyon denilen değişikliklerin de gösterilmesinde yüksek doğruluk oranların sahiptir. MR miyom içerisindeki kistik alanları da gösterebildiği için embolizasyon işleminden sonra miyomun ne kadar küçülebileceğine dair bir öngörüde bulunulabilir. MR myomların teshisinde ultrasonografiye üstündür.

Miyom kimlerde görülür?

Miyom, 30-40 yaş aralığındaki kadınlarda, genetik, obezite, yaş, ergenliğin erken başlaması ve kırmızı et tüketimine bağlı olarak yaygın bir şekilde görülür. Kadınların doğurgan olduğu yaşlarda miyom tanısı konmuşsa menopoza girildiğinde miyomların küçüldüğü bilinir.

Miyom Tedavisi Nasıl Yapılır?

Miyomların cerrahi yolla alınması histerektomi veya miyomektomi ameliyatlarıyla yapılmaktadır. Miyom embolizasyonu ameliyatsız miyom tedavisi olarak bilinmektedir. Genellikle hastanede yatış gerektirmeyen miyom embolizasyonu tedavisinde miyomlara giden kan akışı durdurularak küçülmesi sağlanır.

Ameliyatsız Miyom Tedavisi Nasıl Yapılır?

Miyom embolizasyonu işleminden 8 saat önce yeme ve içme kesilmelidir. Kontrast boya, iyod, ilaç, lokal veya genel anesteziye alerjisi olan hastaların bunu doktoruna söylemesi önemlidir. Aynı şekilde hastaların kullandıkları ilaçlarla ilgili doktoru bilgilendirmesi gerekir.

Miyom embolizasyon işlemi (ameliyatsız miyom tedavisi) genel olarak şu şekilde yapılır;

• Miyom embolizasyonu, girişimsel radyologlar tarafından anjiografi cihazında lokal anestezi altında gerçekleştirilir.
• İşlemden önce hastanın yatışı yapılır ve işlem öncesi bazı ilaçlar verilir, idrar sondası takılır.
• Hasta işlemin yapılacağı anjiyo masasına sırt üstü yatırılır.
• Miyom embolizasyonu sırasında kalp atış hızı, kan basıncı, nefes alıp vermenizi ve kan oksijen seviyeleri sürekli izlenmektedir.
• Ağrı kesici ve rahatlatıcı ilaçlar verildikten sonra kasık bölgesi antiseptik bir solüsyonla temizlenir.
• Anjiografi yöntemi kullanılarak kasıktan girilecek tarafa lokal anestezi yapılarak o bölge uyuşturulur.
• Anjiyografi yöntemiyle kasık atardamarına girilir. Kasık atardamarına çok ince bir katater yerleştirilerek rahmi besleyen atardamarlara ilerletilir.
• Kateterden kontrast madde enjekte edilerek bloke edilecek arterin bulunması sağlanır.
• Daha sonra rahim ve miyom damarlarını tıkamak için kateterden çok küçük tanecikler verilir.
• Miyomu besleyen damarların tıkalı olduğundan emin olmak için görüntüleme işlemleri yapıldıktan sonra kasıktaki kateter dışarı çıkartılır.
• Kanamayı engellemek için, kasık atardamarına 15 dakika kadar elle basılır ve bandaj uygulanır.
• İşlemden sonra hasta 1 gece takip edilir.

Hangi Hastalara Miyom Embolizasyonu (Ameliyatsız Miyom Tedavisi) Uygulanır?

Miyom tedavisinde uygulanması önerilen bazı hasta grupları söz konusudur. Ameliyatsız miyom tedavisinin uygulanabileceği gruplar şöyle açıklanabilir:

• Miyomların hormon ilaçlarıyla, açık veya kapalı cerrahi yöntemlerle tedavileri mümkündür. Bununla birlikte ameliyatsız miyom tedavisi yani miyom embolizasyonu miyom tedavisi için güvenli ve etkili bir tedavi olarak kabul edilmektedir.
• Miyom embolizasyonu genellikle semptomatik miyomlarda ve histerektomi gibi ameliyatlardan kaçınmak isteyen hastalara tavsiye edilir. 
• Dev ya da çok sayıda miyom varlığında miyomları tek tek çıkarmak rahimin kaybedilmesine neden olabilmektedir. Bu gibi durumlarda miyom embolizasyonu denilen yöntemle rahim korunarak tedavi mümkündür.
• Çok sayıda miyomu olan ve rahmini korumak isteyen hastalarda miyom embolizasyonu öncelikli tedavi yöntemidir.
• İlk miyomektomi sonrası nüks olan hastalara myom embolizasyon tedavisi uygulanabilir. Miyomektomiden sonra histerektomiye dönme ihtimalinin yüksek olduğu durumlarda myom embolizasyon tedavisi tercih edilebilmektedir.
• Adenomyozis denilen uzun ve ağrılı adetlere yol açan rahatsızlıkta da embolizasyon yöntemi kullanılabilmektedir.

Miyom Hakkında Sık Sorulan Sorular

Miyom ne demek?

Miyom, rahimdeki düz kaslarda meydana gelen iyi huylu tümörlerdir.

Rahimde miyom belirtileri nelerdir?

Rahimde meydana gelen miyom oluşumunda ortaya çıkan başlıca belirtiler uzun süren şiddetli ve ağrılı adet kanamaları, adet düzensizliği, pelvik ağrı, cinsel ilişki sırasında ağrı, bel-kasık ağrıları, kanamalara bağlı kansızlık ve karın büyümesidir. Ayrıca kronik vajinal akıntı ve kabızlık da miyom belirtileri arasında yer alır.

Çoğu miyom herhangi bir belirtiye neden olmadığı için tesadüfen rutin sağlık kontrollerinde belirlenebilmektedir. Asemptomatik miyom olarak adlandırılan bu miyomların yanı sıra bazı miyomlar farklı belirtilerle kendini belli edebilmektedir.

Rahimde miyom patlaması belirtileri nelerdir?

Rahimdeki miyomların parçalanıp patladığı zamanlarda bazı belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtilerin arasında karında keskin bir ağrı, kanamalar, hafif ateş yer alabilir. Beyaz kan hücresi sayısında geçici bir yükselme de yaşanabilir.

Miyom embolizasyonu kaç saat sürer?

Miyom embolizasyonu işlem yapılacak miyom sayısı ve lokasyonuna göre farklılık gösterebilmektedir. Ancak miyom embolizasyonu genel olarak 1-2 saat sürmektedir.

Miyom embolizasyonundan sonra hastanede ne kadar kalınır?

Hastalar genellikle 1 gün hastanede kalmaktadır. İşlemden sonraki gün hastalar normal sosyal yaşantılarına dönebilmektedir.

Miyom embolizasyonunun avantajları nelerdir?

Miyom embolizasyonun, myom tedavisinde kullanılan miyomektomi ve histerektomi ameliyatlarına göre avantaları şu şekilde sıralanabilir;

• Miyom embolizasyonu anestezi uygulanmadan kasık uyuşturularak yapılmaktadır.
• Ameliyata gerek kalmadan miyom tedavisi sağlanmaktadır.
• Özellikle çok fazla miyom varlığında rahimin alınmasına gerek kalmamaktadır. Rahim bütünlüğü bozulmadığı için gebe kalma şansı devam etmektedir .
• Kan kaybı olmadığı için kan aktarımı gerekmemektedir.
• Myom embolizasyonu işleminde her hangi bir kesi olmadığı için yara izi oluşmamaktadır.
• Hastanede kalış ve normal yaşama dönüş süresi diğer tedavi seçeneklerine göre daha kısadır.
• Histerektomiden farklı olarak rahim ve yumurtalıklar alınmaz, böylece doğurganlığın korunması amaçlanırken histerektominin yarattığı problemler de yaşanmaz.
• Miyomektomiden farklı olarak da sadece ameliyatla çıkarılan miyom değil, rahimdeki tüm miyomlar tedavi edilebilir.

Miyom embolizasyonu riskleri nelerdir?

Miyom embolizasyonu güvenli bir işlemdir. Ancak her işlemde olduğu gibi miyom embolizasyon uygulamasının riskleri de bulunmaktadır.

Myom embolizasyon riskleri genel olarak şu şekilde sıralanabilir;

• Anormal kanama (kanama)
• Rahim dokusunda kansızlık
• Rahim yaralanması
• Kasıktaki uterus veya ponksiyon bölgesinin enfeksiyonu
• Kasıktaki ponksiyon yerinde cilt altında kan toplanması (hematom)
• Kullanılan arterin yaralanması
• Kan pıhtıları
• Kısırlık
• Adet dönemlerinin kaybı
• Pelvik ağrı ve kramp
• Mide bulantısı ve kusma
• Düşük dereceli ateş
• Vajinal akıntı
• İnce saplı (subseröz) myomlar nadir olarak embolizasyon sonrası kopup karın boşluğu içine düşebilir. Ağrı ya da enfeksiyon nedeni olan bu miyomların laparoskopi ile çıkarılması gerekebilir.

Miyom embolizasyonu sonrası çocuk sahibi olunabilir mi?

Miyom embolizasyonu sonrası çocuk sahibi olunabilir. Ancak myom embolizasyonu ve çocuk sahibi olunmasıyla ilgili birçok bilimsel çalışma yapılmaktadır. Myomektomi ve myom embolizasyonu sonrası doğurganlık oranları birbirine yakındır. Çocuk sahibi olmak isteyen tekli myomlarda myomektomi öne çıkmaktadır.

Miyom embolizasyon işleminden sonra nelere dikkat edilmelidir?

Myom embolizasyonu tedavisinden sonra kasık bölgesindeki işlem yerinin temiz ve kuru tutulması önemlidir .Miyom embolizasyon tedavisinin uygulandığı bölgede karın ve pelvik kaslarda ağrı yaşanabilmektedir. Ağrılar özellikle uzun süre ayakta kaldıktan sonra yaşanabilir. Bazı ağrı kesiciler kanama riskini artırabileceği için doktorun tavsiye edeceği ağrı kesiciler kullanılmalıdır. Ağır egzersizlerden belli bir süre uzak durulmalı, kabızlık yaşamamak için beslenme düzenine lifli gıdalar eklenmeli, miyom embolizasyon işleminden sonra aşağıda belirtilerden biri veya birkaçı da yaşanırsa doktora başvurulmalıdır;

• Ateş veya titreme
• İşlem bölgesinde kızarıklık, şişme veya kanama veya diğer sıvı akıntıları
• İşlem bölesinde artan ağrı
• Karın ağrısı, kramp veya şişlik
• Artan vajinal kanama

Miyom embolizasyon (ameliyatsız miyom tedavisi) normal rahim dokusuna zarar verir mi?

Miyomu besleyen atardamar çapları ile normal rahim dokusunu besleyen çaplar eşit değildir. Miyom dokusu damardan zengindir bu nedenle miyomu besleyen ve miyom içindeki damar çapları daha geniş olabilmektedir. Normal rahim dokusunu besleyen ve rahim dokusu içindeki damar çapları 150-300 mikron arasında değişirken myom dokusunu besleyen atardamar çapları 350-500 mikron düzeylerindedir.  Bu çaplar dikkate alınarak miyom embolizasyonunda kullanılan  en küçük partikül çapı 500 mikron olup başlangıçta 500-700 mikron partikül tercih edilmektedir. Bu boyuttaki partikül myom dokusu içerisinde birikirken normal rahim dokusuna ulaşamamaktadır.

Miyom ağrısı nereye vurur?

Rahimde yer alan miyom, büyümüşse ve rahimden dışarı doğru sarkmış durumdaysa kasıkta şiddetli ağrıya ve bel ağrısına neden olur.

Miyom kanaması kaç gün sürer?

Miyom kanama süresi kişiye göre değişiklik gösterebilir. Rahmin iç tabakasında görülen miyomlarda kanama süresi daha uzundur. Bu durum kadınlarda adet kanaması bitmeden 10-20 gün aralığında sürebilmektedir.

Miyom hamile kalmaya engel midir?

Miyom, rahimde gelişen iyi huylu kitleler olduğundan hamileliğe engel olmaz. Doğum esnasında anne adayını zorlayacak bir durum yaşanmamaktadır.

Miyom tehlikeli bir hastalık mı?

Miyom, rahimde gelişerek tehlike teşkil etmeyen ve kanser olmayan tümör hücreleri olduğu için rahim kanseri gelişimine neden olmaz.

Miyom tedavi edilmezse ne olur?

Miyom tedavi edilmediğinde ilerleyerek kısırlığa neden olabilir. Bunun yanında kasık ağrısı, yoğun kanama, adet sancısı, sık idrara çıkma, erken doğum ya da şişlik görülebilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.