Kan Gazı Nedir? Kan Gazı Yükselirse Ne Olur?

Kan gazı, kanda bulunan oksijen ve karbondioksit seviyesidir. Kan gazı testi ile kanda ne kadar oksijen ve karbondioksit bulunduğu ve kanın asidik seviyesi (Ph) tespit edilir. Bu ölçüm ile kişinin dolaşım sisteminin nasıl çalıştığı ortaya çıkarılır. Bunun yanında akciğer sağlığının da kontrolü sağlanmış olur. Bazı hastalıklar nedeniyle kişinin kan gazı değerlerinde farklılıklar görülebilir. Böyle bir durumda kişiye kan gazı tedavisi uygulanır. Kan gazı yüksekliği ve düşüklüğü dengelenmesi amaçlanır.

Kan Gazı Nedir?

Kan gazı, kanda yer alan oksijen ve karbondioksit miktarı ifade eder. Kanda yer alan bu gazların miktarının ortaya çıkarılması kan gazı testi ile gerçekleşir. Kandaki gazların asit oranı ve gaz miktarı farklı hastalıklar nedeniyle değişiklik gösterir. Bu asidik denge genellikle pH olarak ifade edilir. Böbrek, kalp ya da karaciğer yetmezliği olduğu durumda asit seviyeleri yükselerek kan gazı yüksekliği görülebilir. Kan gazları aynı zamanda diğer vücut organlarının işlevleri hakkında da önemli bilgiler sağlayan bir değerdir.

Kan Gazı Testi Nedir?

Kan gazı testi, kanda yer alan oksijen ve karbondioksit miktarını ölçmek için uygulanan testtir. Aynı zamanda kanın pH’nın ve asidik değerinin ortaya çıkmasını sağlar. Kan gazı testi, genellikle kan gazı analizi veya arteriyel kan gazı (ABG) testi olarak bilinir.

Vücuttaki kan ciğerlerden geçtiği sırada oksijenin kana ve karbondioksitin ise kandan akciğerlere akması gerçekleşir. Kan gazı testi sayesinde akciğerlerin oksijeni kana aktarma değeri ve kandaki karbondioksiti ne kadar iyi dışarıya atabildiği belirlenir.

Kan gazı testinde ortaya çıkan değerlerle şu hastalıklar ortaya çıkarılabilir:

• Diyabet
• Böbrek yetmezliği
• Kalp yetmezliği
• İç kanama
• Kimyasal zehirlenme

Bu problemlerden herhangi birinin belirtilerini görüldüğü durumda uzman doktor kan gazı testi isteyebilir. Test sırasında bir arterden az miktarda kan alınır ve ölçüm yapılır.

Kan Gazı Yorumlama Nasıl Olur?

Kan gazı testinin sonuçlarını yorumlama uzman doktorun yardımıyla ve bilgisi doğrultusunda gerçekleşir. Kan gazı testi sonucunda çeşitli hastalıkların teşhisi ve akciğer sağlığı problemleri ortaya çıkarılır. Kan gazı testi yorumlaması için öncelikle belirtilen değerlerin karşılığını ve anlamını bilmek gerekir.

Arteriyel kan pH değeri

Kan gazı testi ile kandaki hidrojen iyonlarının miktarını gösteren arteriyel kan pH değeri görülür. Eğer değer 7,0'ın altında ise pH'a asidik, 7,0'ın üzerinde ise bazik veya alkalin adı verilir. Kan gazı düşüklüğü görüldüğü durumda kanın asidik olduğu ve daha yüksek karbondioksit seviyelerine sahip olduğunu gösterilir. Kan gazı yüksekliği durumunda ise kanın daha bazik ve daha yüksek bikarbonat seviyesine sahip olduğunu söylenebilir.

Bikarbonat

Bikarbonat, kanın pH'ının çok asidik ya da bazik olmasını önlemeye yardımcı olan bir kimyasal olarak bilinir.

Oksijen basıncı

Kanda yer alan oksijen basıncı miktarını belirten değerdir. Oksijenin akciğerlerden kana ne kadar iyi akabileceğini belirler.

Karbondioksit basıncı

Karbondioksit basıncı, kanın vücuttan ne kadar iyi akabileceğini belirleyen değerdir.

Oksijen doygunluğu

Kırmızı kan hücrelerinde hemoglobin tarafından taşınan oksijen miktarının değeridir.

Kan gazı normal değerleri şu şekildedir:

• Arteriyel kan pH'ı: 7,38 ila 7,42
• Bikarbonat: litre başına 22 ila 28 mm
• Oksijen basıncı: 75 ila 100 mm Hg
• Karbondioksit basıncı: 38 ila 42 mm Hg
• Oksijen doygunluğu: yüzde 94 ila 100

Normal değerler, venöz ya da kılcal damardan alındıysa geliyorsa farklı bir referans aralığına sahip olabilir.

Kan Gazı Testi Neden Yapılır?

Kan gazı testi, vücuttaki oksijen ve karbondioksit seviyelerinin kesin bir ölçümünü sağlayarak hastalıkların ortaya çıkması için yapılır. Uzman doktor akciğerlerin ve böbreklerin ne kadar iyi çalıştığını görmek için kan gazı testi uygulaması yapılmasını isteyebilir. Bu test genellikle akut hastalıkların tedavisini belirlemek için sıklıkla kullanılan bir testtir. Oksijen, karbondioksit veya pH dengesizliği belirtileri gösteren kişilere kan gazı testi uygulanabilir. Bu durumların belirtileri arasında nefes darlığı, bilinç bulanıklığı, mide bulantısı yer alır. Bunun yanında uzman doktor, akciğer, böbrek hastalığı ve metabolik hastalıklardan şüphelendiği durumda kan gazı testi yaptırılmasını isteyebilir.

Kan Gazı Yükselirse Ne Olur?

Kan gazı testi sonucunda kandaki pH değeri 7,0'ın üzerinde olduğunda kan gazı yüksekliği görülür. Kan gazı yükselirse, kandaki oksijen düzeyinin düşer ve vücutta karbondioksit birikimesine neden olur. Nefes darlığı, solunum yetmezliği, akciğer sağlığı problemleri ve dolaşım bozuklukları gibi ciddi sağlık sorunlarının belirtileri ortaya çıkabilir. Bunun yanında halsizlik, baş dönmesi, mide bulantısı, hızlı kalp atışı gibi durumlar kan gazı yüksekliği belirtileridir.

Kan Gazı Hakkında Sık Sorulan Sorular

Kan gazı nasıl alınır?

Kan gazı alımı uzman doktor ya da hemşire tarafından yapılır. Genellikle kişi yatar pozisyonda bilekten ya da koldaki arterden kan alınır. Kan örneği laboratuvarda analiz edilir ve gaz seviyeleri ortaya çıkarılır.

Kan gazı neden alınır?

Kan gazı testi, kişinin akciğer fonksiyonlarının kontrolü ya da dolaşım sistemi çalışması hakkında bilgi edinmek için yapılır.

Kan gazı po2 düşüklüğü nedir?

Kandaki oksijen basıncını ifade eden po2 düşük olduğu durumda kanda yer alan oksijenin olması gerekenden düşük olduğunu ifade eder. Bu durum genellikle vücudun diğer dokularına yeterli miktarda oksijen gitmemesinden kaynaklanır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.