Güneş Yanığına Ne İyi Gelir? Güneş Yanıkları Nasıl Geçer?

Güneş Yanığı Nedir?

Güneş yanığı, cildin güneşe veya diğer ultraviyole (UV) ışınlarına yoğun bir şekilde maruz kalınmasına vücudun verdiği reaksiyon ile oluşan cilt yanığı türüdür. Özellikle açık tene sahip olan bireyleri ve çocukları daha çok etkileyen güneş yanığı dokunduğu sıcak hissedilen ağrı, acı ve iltihaplı bir problemdir.

Güneş yanığına maruz kalındıktan birkaç saat sonra etkiler ortaya çıkar. Bu etkileri en aza indirmek ve güneş yanığının oluşturduğu olumsuz semptomlardan kurtulmak için evde uygulayabileceğiniz bazı yollar mevcuttur. Öncelikle güneş kremi sürerek veya ağrı kesici kullanarak etkileri azaltmanız mümkündür ancak güneş yanığının tamamen iyileşmesi günler sürebilir. Tedavi edilmediği veya önüne geçilmediği takdirde güneş yanığı cilt yaşlanması ve melanom olarak bilinen cilt kanserine yol açabilir.

Güneş Yanığı Nasıl Oluşur?

Güneş yanığı, yapay kaynaklardan ya da güneş ışığından gelen UV ışınlarına maruz kalınmasından dolayı oluşur. Bu ışınlar ciltte ağrılar ve kızarmış görüntülere sebep olur.

UVA Işınları

UVA ışınları, dünyaya ulaşan ışınlarında yüzde 95’ini oluşturmaktadır. Cildin derinlerine işler ve cilde zarar verebilir.

UVB Işınları

UVB ışınları, güneş yanığına sebep olan ışın türüdür. Aynı zamanda cilt kanserlerine neden olmada en büyük etkenlerde biridir. Bu yüzden uzmanlar UVB ışınlarından korunmak için güneş kremlerin kullanılmasını önerir.

UVC Işınları

UVC radyasyonu, ışınlar arasında en yüksek enerjili olarak bilinir. Güneşten gelen UVC ışınları ozon tabakasının engellemesinden dolayı dünyaya ulaşamaz. Bu ışına maruz kalmanın tek yolu, lazer ya da lamba kaynaklı olmaktadır.

Güneş Yanığı Risk Faktörleri

Güneş ışınlarının daha hızlı ve kolay bir şekilde ulaşabileceği bazı risk grupları mevcuttur. Bu gruplar şöyledir:

• Beyaz ten ve kızıl saçlı olanlar
• Güneş yanığı geçmişi olan kişiler
• Yoğun güneşli bir yerde yaşamak veya tatil yapmak
• Açık havada çalışanlar
• Sık sık spor yapıp açık havada yüzenler

Güneş Yanığı Neden Olur?

Güneş yanığı, cildin güneş ışığına çok yoğun maruz kalması olarak nitelendirilir. Güneşten gelen ultraviyole ışınları cilde ulaşır ve iltihaplanma meydana getirir. Bu ultraviyole ışınları UVA, UVB ve UVC olarak üç farklı ışın türü olarak ayrılır. Üç ışın türünün cilde ulaşması sonucu ciltte ağrı, sıcaklık ve kızarık bir görünüm oluşur. Güneş yanıkları ışınlar dışında solaryum benzeri yapay bir ışık kaynakları sonucu da oluşabilir. Bu yaşanan durumlar da kişilerin günlük hayatını olumsuz etkiler.

Güneş Yanığı Belirtileri Nelerdir?

Cildin maruz kaldığı güneş yanığının en yaygın ve gözle görülen belirtisi ciltte oluşan kızarıklıktır.

Güneş yanığına kızarıklık, ciltte kabarıklık, şişlik ve kaşıntı dışında eşlik edebilen belirtiler şunlardır:

• Beyaz tende iltihaplı cilt lezyonları
• Ciltte sıcaklık
• Şiddetli ağrı
• Şişme
• Kabarcıklar
• Yanık olan noktada deri soyulması

İleri derece şiddetli güneş yanığında ise şu belirtiler görülebilir:

• Ateş
• Baş ağrısı
• Tükenmişlik
• Mide bulantısı
• Halsizlik
• Baş dönmesi
• Bitkinlik
• Hızlı nefes alma
• Kas krampları
• Mide bulantısı
• Boyunda tutulma

Güneş yanığı belirtileri güneş ışınlarına maruz kalındıktan birkaç saat sonra meydana gelir. Sonraki birkaç gün içinde ise vücut kendi kendini soyarak iyileşme sürecine girer. Cildin rengindeki kırmızılık veya oluşan renk değişimi ise gün geçtikçe kaybolmaya başlar.

Güneş Yanığı Dereceleri Nelerdir?

Güneş yanıklarını, ciltte oluşturduğu hasarın şiddetine göre sınıflandırmak mümkündür. Güneş yanıklarını iki başlık altında sıralamak gerekirse:

1.(birinci) derece güneş yanığı: Cildin dış tabakasında meydana gelen güneş yanığıdır. Birkaç hafta içinde sağlıklı bir görünüme kavuşabilirsiniz.

2.(ikinci) derece güneş yanığı: Cildin iç tabakasında oluşmasıyla birlikte kabarma meydana getirir. İyileşme süresi haftalar alabilir.

Nadir durumlarda ise insanlar üçüncü derece güneş yanığına maruz kalabilir. Bu durumlarda tedavi için uzman bir hekime başvurmak gerekir.

Vücutta En Çok Nerede Güneş Yanığı Oluşur?

Vücutta güneş yanığı en çok ve yaygın olarak boyun ve omuz bölgesinde oluşur. Ardından kollar, eller ve sırt bölgesi gelir. Erkeklerin yüz ve kafa bölgesinden kadınlara oranla daha fazla olmaktadır.  

Güneş Yanığına Ne İyi Gelir?

Güneş yanıklarında cildin soğuk suyun altına tutulması ya da soğuk su ile ıslatılmış bez/havlu kullanarak ağrı geçene kadar cildi soğutmak, yanık kremi krem ya da aloa vera gibi nemlendiriciler sürmek enfeksiyon riskini önlediği ve acıyı azalttığı için güneş yanıklarında faydalıdır. Ayrıca yanık nedeniyle cildin kaybettiği suyu ve nemi dengeleyebilem kiçin bol su içimelidir. 

• Cildi serin su veya nemli bir havlu sararak soğutmak
• Aloe vera, nemlendirici losyon gibi nemlendiriciler ve kalamin losyonu sürmek
• Bol su içmek
• İbuprofen gibi ağrı kesiciler almak güneş yanıklarına iyi gelir.

Güneşten etkilenen bölgeyi soğuk kompreslerle soğutmak önemlidir, soğuk kompreste buzlu su yapmak için buz kullanılabilir fakat buz direk olarak cilde temas ettirilmemelidir.

Güneş yanığı yaralanmalarından sonra yapılabilecekler şöyledir:

Cildi serin suyla yıkama

Güneş yanıklarında günde bir kaç defa 10-15 dakika süre ile soğuk kompres uygulanmalıdır. Soğuk su ile ıslatılmış bez ya da havluyu yanık bölgesine uygulayın. Bi cildin soğumasını ve yanmadan kaynaklı acıyı hafifletmeyi sağlar. Yanıklarda soğuk kompres uygularken dikkat edilmesi gereken buz gibi çok soğuk maddelerin cilde direk temas ettirilmemesi gerektiğidir. Yine bir başka soğuk kompres yöntemi soğuk duş almaktır.

Aloa vera jeli ve nemlendiriciler sürme

Yatıştırıcı etkisi bulunan aloa veradan nemlendirici krem veya jeli cildinizin yanan bölgesine hafifçe yedirin. Aloa vera kaşıntıyı ve acıyı yatıştırmaya yardımcı olurken, serinlik etkisi yaratır ve iyileşimeyi de hızlandırabilir.

Bol su içme

Güneş kaynaklı yanıklarda vücutta dehidrasyon yani su kaybı meydana gelir. Vücudun kaybettiği suyu geri kazanması ve cilt kurumasını önlemek için bol bol su tüketilmesi gerekmektedir.

Ağrı kesici ilaç ve antibiyotikli merhemler kullanma

Yanığın neden olduğu ağrıyı dindirmek için ibuprofen veya parasetamol gibi ağrı kesiciler kullanın. Ayrıca antibiyotikli krem sürerek enfeksiyon riskini hafifletin.

Bol giysiler tercih etme

Güneş yanığı kaynaklı olarak yanan bölgeye her temas oluşan kabarcıkların patlamasına veya canın yanmasına neden olaiblir. Özellikle bol ve pamuklu giysiler giymeye özen gösterererek cildin daha rahat hava almasına izin verin.

Yanık ile oluşan kabarcıklara dokunmama

Su toplayan kabarcıklara dokunulmaması cildin daha kolay iyileşimesini sağlar. Su toplayan bu kabarcıklar müdahele ile patlatılırsa enfeksiyon riski ve daha fazla acıya neden olabilir.

Cildi güneş ışınlarından koruma

Mümkünse cildin güneş görmesini engellemek için yoğun güneşli saatlerde dışarı çıkmayın. Çıkılması gereken durumlarda cildi örten, güneşten koruyacak giysiler giymeye özen gösterin. 

Güneş Yanığından Karşı Alınabilecek Önlemler Nelerdir?

Güneş yanığını önlemek ve risklerini en aza indirgemek, alacağınız bazı önlemlerle söz konusu olabilir. Bu önlemleri şu başlıklar altından toplamak mümkündür:

• Her gün güneş koruyucu sürün.
• UV ışınlarının en yoğun olduğu 10.00 ila 16.00 saatleri arasında güneşten olabildiğince kaçının.
• Bebekleri ve küçük çocukları şapka, kol ve bacakları hafif kapatan giysilerle güneşten korumaya çalışın.
• Güneş kremine alternatif olarak şemsiye de kullanın.
• Dış mekanlarda güneş gözlüğü takmaya özen gösterin.
• Düzenli kullandığınız ilaçlarını varsa mutlaka doktorunuzla konuşun. Bazı antidepresan, antibiyotik ve diyabet ilaçları cildinizi güneşe karşı daha hassas hale getirebilir.
• Cilt kanserinden korunmak için yıllık bir şekilde dermatolog kontrollerinizi ihmal etmeyin.

Güneş Yanıkları Nasıl Geçer?

Güneş yanıkları için en etkili yöntem soğuk su tatbikidir. Yanık bölgeye soğuk su tutmak ya da soğuk bez kompresi uygulamak ağrıyı hafifletip cilt rahatlatılmalıdır. Nemlendiriciler sürerek yanık kaynaklı kaybedilen cilt nemi geri kazandırlmalı ve bol su içerek yanık kaynaklı su kaybı önlenmelidir.

Güneş Yanığına Ne İyi Gelir Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Güneş yanıklarında ne yapılmalı?

Güneş yanıklarında, ağrıyı hafifletmek için serin duş ya da soğuk, nemli bir bez koyulması, cildi yatıştırmaya yardımcı olmak için aloe vera içeren bir nemlendiriciler veya kalamin losyonu sürülmesi, şişlik ve rahatsızlığı azaltmak için aspirin veya alınması, bol su içilmesi, kabarcıklar oluştuysa bu kabarcıkların patlatılmaması cildi nemlendirmeye ve enfeksiyon oluşumunu önlemeye yardım eder.

Güneş yanığına iyi gelen kremler hangileri?

Uygulayacağınız tedaviler dışında güneş yanığına iyi gelen reçetesiz satın alabileceğiniz kremler mevcuttur. Başta aloe vera içerikli jeller, nemlendirici kremler, kortizon içerikli kremler, soğuk kompresler, jel bandajları, ve cilt nemli yanık pedleri yanık sorunlarınızın çözümünde size yardımcı olacaktır.

Güneş kremi seçerken nelere dikkat edilmelidir?

Güneş kremi alırken ve seçerken güneş yanığına sebep olan UVA ve UVB ışınlarına karşı koruyucu olmasına dikkat edin. Bunun yanında içerisinde çinko oksit ve titanyum dioksit bulunan güneş kremlerini tercih edebilirsiniz.

Yetişkinlerde ve çocuklarda güneş kremi kullanımı nasıl olmalıdır?

Çocuklarda spf50 içeren güneş kremi kullanımına dikkat edilmelidir. Özellikle yüz, omuz ve sırt bölgesinde bu kremin kullanılması gerekir. Cildi hassas olan ve güneşe karşı hassasiyeti bulunan kişiler de açıkta bulunan bölgelerine 2 saatte bir güneş kremi sürmeleri gerekir.

Yüzdeki güneş yanığına ne iyi gelir?

Yüzdeki güneş yanıkları için bol su içmek, soğuk kompres uygulamak ve çeşitli nemlendirici kremler sürmek faydalı olacaktır.

Bebeklerde güneş yanığına ne iyi gelir?

Özellikle yenidoğan bebekleri ve çocukları güneş ışınlarından mümkün olduğunca korumak gerekir. Güneşten koruyan alanlarda vakit geçirilmeli ve koruyucu kıyafetler giydirilmelidir. Ayrıca doktor kontrolünde bebek ve çocuğunuzun cildinize uygun güneş kremleri de sürebilirsiniz.

Güneş cilt kanseri yapar mı?

Tedavi edilmediği veya önüne geçilmediği takdirde güneş yanığı cilt yaşlanması ve melanom olarak bilinen cilt kanserine yol açabilir.

Güneş yanığı acısı ne zaman geçer?

Güneş yanığının acısı kişiye göre değişse de 2-5 gün içerisinde azalarak geçer. Bu durum bazı kişilerde bir haftaya da sarkabilir.

Güneş yanığına yoğurt sürmek iyi gelir mi?

Güneş yanığına yoğurt sürmek iyi gelmemektedir. Yoğurt enfeksiyona olan eğilimi artırarak güneş yanığında hasara neden olabilir.

Kırmızı yanık izi nasıl geçer?

Güneş yanığı nedeniyle oluşan kırmızı yanığa karşı E vitaminleri kremler kullanılabilir. Bunların yanında vitamin içeren kremler tercih edilebilir.

Güneş yanıkları ne zaman geçer?

Güneş yanığında genellikle ciltte kızarma, ağrı ve kaşıntı ortaya çıkar. Cilt kendi kendine birkaç gün içerisinde pul pul döküntüler vermeye başlar ve soyulur. Buna takibende genellikle 7 gün içinde tamamen iyileşir.

Güneş yanığı için ne yapılmalı?

Güneş yanığında soğuk duş almak yanıktan oluşan acıyı azaltır. Cildi nemli tutmak için aloe vera jeli veya hafif bir nemlendirici sürülmesi de cildin daha hızlı iyileşmesine yardım eder. Yanık kaynaklı sıvı kaybını önlemek ve cildi nemli tutmak içinde bol miktarda su içilmelidir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.