Bel ağrıları sıklıka kas veya bağ zorlanması, beli zorlayan ağır kaldırma, ani hareketler gibi fiziksel aktiviteler, çok fazla egzersiz ve rahatsız duruş, oturuş ve yatış pozisyonları nedeni ile yaşanır. Çoğu bel ağrısı kısa sürelidir. Soğuk ve sıcak kompresleri, esneme egzersizleri, hafif yürüyüşler, özellikle otururken bel yastığı kullanımı ve kötü duruş pozisyonlarından kaçınmak kasları güçlendirirerek rahatlatır ve baskıyı azaltarak bel ağrısına iyi gelir. Daha şiddetli bel ağrılarında ise bir doktora görünülmelidir.
Bel Ağrısı Nedir?
Tıp dilinde lumbago olarak adlandırılan bel ağrısı, kişinin bel bölgesinde çeşitli sebeplere bağlı olarak yaşadığı her türlü ağrı tipini tanımlamak için kullanılır. İnsanların büyük bir bölümünü etkileyen bel ağrısı; daha çok yaralanmalar sonucu oluşup doğal yöntemlerle iyileşebilirken bazı durumlarda tıbbi tedavi gerektirebilir.
Bel ağrılarında kısa süreli yatak istirahati, soğuk kompres veya buz torbası kullanmak, ısıtma yastığı ya da sıcak su torbası uygulamak, yürüyüş ve yoga gibi hafif egzersizler yapmak, duruş, oturuş ve yatış pozisyonunu doğru konumlamak, bilhassa otururken bel destekleği kullanmak bel ağrısına iyi gelmektedir.
Geçmeyen bel ağrıları ağrının sebebine bağlı olarak beyin ve sinir cerrahisi (nöroşirürji), fizik ve tedavi ya da ortopedi uzmanlık alanına girebildiğinden hastanelerin ilgili tıbbi birimlerinden randevu alınarak bir sağlık uzmanına görünülmelidir.
Bel Ağrısı Türleri Nelerdir?
Yaşanan bel ağrılarının uzman doktorlar tarafından kategorize edilmesi söz konusudur. Bel ağrısı türlerini şu şekilde sınıflandırabiliriz:
- Sol tarafta yaşanan ağrı
- Sağ tarafta yaşanan ağrı
- Orta bel ağrısı
- Üst bel ağrısı
- Alt bel ağrısı
Bel Ağrısı Neden Olur?
Bel ağrısının nedeni belin zorlanmasına neden olan ağır kaldırma, ani hareketlerde bulunma, bel fıtığı, siyatik, sinirlerde ya da omurilikte yırtılma, sıkışma veya tahriş, bel romatizması ve osteoporoz gibi kemik, omurga ya da eklem sorunlarıdır.
Bel ağrısının nedenleri şu şekilde listelenebilir:
- Bel fıtığı
- Ağırlık kaldırma gibi beli zorlayan hareketler
- Beli etkileyen ani hareketler
- Kasların zayıflamasına neden olan egzersiz eksikliği
- Kemik ve eklem problemleri
- Sırttaki kas veya tendonlarda yaralanma
- Siyatik
- Skolyoz
- Kireçlenme
- Aşırı kilo
Bel fıtığı
Ağrıların çoğu mekanik kaynaklıdır ve bu durum da omurgayı oluşturan yapıların aşırı kullanımı, zorlanması ya da deformasyonu sonucu oluşmaktadır. Ayakta durmayı ve oturmayı zorlaştıran, hareketleri kısıtlayan bel ağrıları, genellikle bel fıtığını düşündürmektedir. Uzun süre ağır kaldırarak çalışma, zorlanma, stres, doğum gibi sebeplerden kaynaklanan şiddetli hasar sonucu beldeki diskin dış kısmının yırtılması ve sinirlerin sıkışması sonucu bel fıtığı oluşur. Bel fıtığı da bel ve bacak ağrısını beraberinde getirir.
Artrit
Bel ve kalça eklemlerini etkileyebilen iltihabi artrit tiplerinden olan spondiloartropatiler, kişide bel ağrısı meydana getirebilir.
Beli zorlayan hareketler
Bel zorlanması, bel ağrısını en sık görülen nedenlerinden biridir. Özellikle ağır işlerde çalışan ve yoğun spor yapan kişilerde görülen bu zorlanma sonucu doku ve bağlar zarar görür. Bu zararın neticesinde bel ağrısı yaşanır.
Stres kırığı ve bel kayması
Bel kayması ve stres kırığı da hafif veya şiddetli bel ağrısına neden olabilir.
Kemik ve eklem problemleri
Bel ağrısının yaşanmasına neden olan kemik ve eklem problemleri doğumda meydana gelen sorunlar, tahriş, aşınma, iltihap ve yaralanmadan kaynaklanabilir.
Travma
Bel bölgesinde meydana gelen travmatik yaralanmalar, bel bölgesindeki disklerin zarar görmesi sonucu bel ağrısı oluşturur.
Kemik erimesi (Osteoporoz)
Bel ağrısının nedenlerinden biri de kemik erimesidir. Osteoporoz sonucu vücuttaki kemikler zayıflar ve daha kırılgan hale gelir. Bu durum da ani gelişen bel ağrılarını meydana getirebilir.
Sinir tahrişi
Bel bölgesinin omurgasındaki sinirlerin tahriş olması sonucu bel ağrısı yaşanması olasıdır.
Tümörler
İyi veya kötü huylu tümörler de bel ağrısına sebebiyet verebilir. Sinir ve omurilik de meydana gelebileceği gibi başka organlarda oluşan tümörler de (prostat, meme vb.) metastaz yaparak bel bölgesine sıçrayabilir. Bu durum da bel ağrısına yaşanmasını tetikleyebilir.
Şeker hastalığı
Diyabet hastalarında sinir yıpranmasına bağlı olarak oluşan nöropatilerin bel ağrısını tetiklediği görülmüştür.
Aşırı kilo
Çok fazla kilolu olan kişilerin oluşturduğu ağır yük bel kaslarına zarar verir ve bel ağrısına neden olur.
Hareketsiz yaşam
Egzersiz yapılmaması ve hareketsiz yaşam, kasları harekete geçirmediği için bel ağrısının nedenleri arasında yer alır.
Apandisit
Apandisitin patlaması, mide ve kasıklarda ağrı oluşturabileceği gibi bel bölgesinde ağrı yaşanmasına sebebiyet verebilir.
Safra kesesi iltihabı
Safra kesesinde meydana gelen iltihaplar bel bölgesini de etkiler. Bu durum bel ağrısı yaşanmasına sebep olur.
İdrar yolu enfeksiyonu
İdrar yolu enfeksiyonu yaşayan kişilerde böbrek enfeksiyonu yaşanması olasıdır. Daha şiddetli enfeksiyon durumlarında ise bel ağrısı yaşanabilir.
Gebelik
Hamilelik sürecinde vücutta oluşan komplikasyonlar ve hormon değişiklikleriyle birlikte bel ağrıları yaşanması da muhtemeldir.
Yaşanan her bel ağrısı sıralanan sebeplere sahip olunduğu anlamına gelmez. Şiddetli bel ağrısı durumlarında uzman bir hekime danışıp bel ağrısının teşhisi konulmalı ve tedavi süreci planlanmalıdır.
Bel Ağrısına Ne İyi Gelir?
Beli yormayacak 30 dakikalık tempolu yürüyüş ve esneme egzersizleri, omurga hizasında duruş pozisyonunu korumak, bel yastığı kullanmak, günde 3 kez 15'er dakikalık soğuk kompres yapmak, 15 dakikalık sıcak banyo veya sıcak su torbası koymak bel ağrısına iyi gelen çözümlerdir.
- Beli yormadan yürüme ve bisiklet sürme gibi egzersizler yapmak
- Duruş, oturma ve uyku pozisyonunu değiştirmek
- Bele soğuk ve/veya sıcak su torbası ile kompres uygulamak
- Kas gevşetici kremler kullanmak
- İyi ve sağlıklı beslenmek
- Kiloyu sağlıklı düzeyde tutmak
- Yüksek topuklu gibi beli zorlayan ayakkabı kullanımını bırakmak
- Stres ve kaygıdan uzak durmak
Beli yormadan hafif egzersizler yapmak
Bel ağrısına rağmen günlük olarak yürüyüş veya yüzme, gerilme hareketleri gibi hafif şekilde egzersiz yapmak kas yapısını olumlu yönde etkiler ve gergin kasları gevşetir. Bu da doğal bir çözüm olan endorfin salgılanmasını sağlar, bel ağrısı semptomlarını hafifletir.
Soğuk ve sıcak kompres uygulamak
Bir havluya sarılı buz torbasını belin ağrıyan bölgesine uygulayarak şikayetlerinizi en aza indirebilirsiniz. Ayrıca soğuk kompres ani ve şiddetli bel ağrılarına da iyi gelir.
Duruş pozisyonunu değiştirmek
Vücut yapısının sağlıklı olması için doğru bir duruş sergilemek önemlidir. Özellikle oturur pozisyonda çok fazla vakit geçirip öne eğik veya kambur oturuyorsanız dik bir pozisyonda olmaya özen gösterin. Özetle çalışma alanı omurga sağlığı açısından ergonomik olarak kurgulanmalıdır.
Kas gevşetici krem ve merhemler kullanmak
Kas gevşetici krem ve merhemler kas spazmına iyi geldiği için rahatlama sağlarlar, ağrı üzerinde olumlu etki yaparlar.
Kiloyu vücut kitle indeksine uygun düzeyde tutmak
Bel ağrısının nedenlerinden biri de aşırı kilo durumudur. Öncelikle boy kilo endeksini sağlıklı seviyeye getirecek şekilde kilo verilebilirse bu bel ağrısı şikayetlerini dindirebilir.
Topuklu ayakkabı gibi beli zorlayan ayakkabıları kullanmamak
Bel sağlığını korumak ve ağrıları engellemek için yüksek topuklu ya da dengesiz yürümeye neden olan ayakkabı kullanımlarından kaçınılması gerekir.
Stres ve kaygıdan uzaklaşmak
Günümüz dünyasında hastalıkların altında yatan en önemli sebeplerden biri olarak görülen stres de bel ağrısına sebep olarak durumlardandır. Stres ve kaygıdan mümkün olduğunca uzak durmak, daha sağlıklı bir hayatın anahtarıdır.
Sigara gibi tütün ürünlerini bırakmak
Vücudun her bölgesini olumsuz etkileyen sigara kullanımının da bel ağrısına sebep olduğu gözlenmiştir. Vakit kaybetmeden sigara ve tütün ürünlerini bırakmanız gerekir.
Hint yağı sürmek
Hindistan cevizi yağında olduğu gibi hint yağını da ısıtıp masaj yaparak bel ağrısı şikayetlerinden kurtulabilirsiniz.
Hindistan cevizi yağından yararlanmak
İçerisindeki kimyasal bileşenler sayesinde hindistan cevizi yağının, bel ağrısına iyi geldiği saptanmıştır. Yaklaşık iki yemek kaşığının ısıtılıp ağrıyan bölgeye masaj yapması önerilir.
Bel Ağrısı Tedavisi Nasıldır?
Bel ağrısının şiddetine bağlı olarak teşhisi sonrası uygulanacak tedavi yöntemi doktor tarafından belirlenir. Bel ağrısı tedavisi için izlenecek yollar şu şekilde olabilir:
- Ağrı kesici ilaçlar
- Kas gevşeticiler
- Topikal ağrı kesiciler (Krem, merhem) (ne iyi gelirin altına al)
- Antidepresanlar
- Fizik tedavi
Bu tedavilerin işe yaramadığı veya daha şiddetli bel ağrısı vakalarında cerrahi bir operasyon da gerekebilir. Kortizon enjeksiyonları, radyofrekans ablasyonu ve deri altına implante edilen cihazlara başvurulacağı gibi özellikle bel fıtığı gibi durumların neden olduğu bel ağrısı sorunlarında ameliyat söz konusu olabilir.
Bel Ağrısı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Ani bel ağrısı neden olur?
Aşırı kilo, hareketsiz yaşam, sigara tüketimi, ağır kaldırma ve sporcu yaralanmalarıyla birlikte uzun süre aynı pozisyonda oturmak da ani bel ağrısı geliştirebilir.
Bel ağrısı ne zaman tehlikeli?
Doğal yöntemler uygulanarak iyileşen bel ağrıları 2-3 gün şiddetli bir şekilde sürüyorsa doktora danışmanız tavsiye edilir.
Bel ağrısına hangi bölüm bakar?
Bel ağrısı için beyin ve sinir cerrahisi (nöroşirürji) bölümü doktorlarından randevu alabilirsiniz. Ayrıca fizik tedavi ve ortopedi bölümü doktorlarına da bel ağrısı şikayetleri için başvurulabilir.
Bel ağrısı nasıl geçer?
Kasları hareket ettirmek için egzersiz yapmak, bel ağrısına neden olan duruş pozisyonlarından kaçınmak, soğuk kompres uygulamak, masaj yapmak ve yüksek topuklu ayakkabı kullanmaktan kaçınmak bel ağrısıni geçirmek için uygulanabilecek yöntemler arasındadır.
Bel ağrısında oturmak mı uzanmak mı iyi gelir?
Bel ağrısı yaşandığında ağrıyı azaltmak için uzanmak daha iyi bir tercihtir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 20 Kasım 2024
Yayınlanma Tarihi: 2 Haziran 2023