Zika Virüsü Nedir? Zika Virüsü Belirtileri Nelerdir?

Zika Virüsü Nedir?

Zika virüsü, Aedes sivrisinekleri tarafından ve cinsel ilişki yoluyla bulaşan, ateş, döküntü, eklem ağrısı, halsizlik ve kırmızı göz gibi belirtiler ortaya çıkaran bulaşıcı bir enfeksiyondur.

Flavivirus grubuna ait bir RNA Virüsü olan Zika, sivrisinek ısırması ile geçebilen bir virütik hastalık olarak bilinir. Adını 1947 yılında Afrika’da, Uganda Zika Ormanlarında bir maymunda ilk olarak görülmesi ile almıştır. İnsanlarda görülmesi ise 1954 yılında Nijerya’da olmuştur. Afrika’dan Güney ve Orta Amerika, Karayipler, Güneydoğu Asya Meksika ve Pasifik Adalarına yayılmıştır.

Enfekte bir aedes sivrisinekleri tarafından ısırılma yoluyla ve ayrıca korunmasız cinsel ilişki yoluyla da yayıldığı kabul edilen zika virüsü, hafif ateş, deri döküntüsü, halsizlik, eklem ağrıları, baş ağrısı ve kırmızı göz gibi belirtiler meydana getirir.  Zika semptomları oldukça hafif ve bir hafta gibi kısa süreli olduğu için, birçok insan zika hastası olduğunu bile anlamayabilir. Bu da bulaşıcılığın, hastalığın yayılımının ne kadar kolay olabileceğinin göstergesidir.

Özellikle hamilelik sırasında zika virüsü enfeksiyonu bulaşırsa, bebeklerin mikrosefali ve konjenital zika sendromu olarak bilinen diğer konjenital malformasyonlarla doğmasına neden olabilir. Zika virüsü enfeksiyonu aynı zamanda erken doğum ve düşük yapma dahil olmak üzere hamileliğin diğer komplikasyonlarıyla da bağlantılıdır.

Zika virüsü yetişkinlerde ve çocuklarda Guillain-Barré sendromu, nöropati ve miyelit dahil olmak üzere nörolojik komplikasyon riskini artırır.

Zika Virüsü Belirtileri Nelerdir?

Zika virüsünün yaygın belirtileri arasında hafif ateş, deri döküntüsü, eklem ağrıları, baş ağrısı, halsizlik ve kırmızı göz olarak bilinen konjonktivit yer alır.

Semptmnlar ancak enfekte kişilerin dörtte birinde görülür. Zika virüsü belirtileri, benzerliği sebebiyle genellikle soğuk algınlığı, grip zannedilir. Ancak bazı durumlarda herhangi bir semptom görülmediği için virüs kolaylıkla yayılım alanı bulabilir.

Zika virüsü belirtileri genel olarak şunları içerir:

• Hafif ateş
• Deri döküntüsü
• Yorgunluk ve halsizlik 
• Artralji olarak bilinen eklem ağrıları
• Kırmızı göz (konjonktivit)
• Baş ağrısı
• Titreme
• Kusma 

Zika Virüsü Nasıl Bulaşır?

Zika virüsü, enfekte sivrisinekler ve korunmasız cinsel ilişki sonrası bulaşabilen enfeksiyon kaynaklı bir hastalıktır.  Virüsün dünyada farklı yerlerde görülmesinin en önemli sebepleri, insanların sık sık, kolaylıkla seyahat edebilmesi, iklim değişiklikleri ve ticaret yoluyla başka bölgelere virüsün rahatlıkla taşınabilmesidir. Bu da bu tip virüsler ile geçen hastalıkların yayılmasında oldukça etkilidir.

Zika virüsü bulaşma yolları şu şekilde listelenebilir: 

• Sivrisinek ısırması ve sokması: Ana bulaş yolu, Sarı Humma sivrisinekleri olarak da bilinen, Aedes Aegypti türü sivrisineklerdir. Yetişkin dişi sivrisineklerin beslenebilmek, yumurtlayabilmek için kana ihtiyaçları vardır. Yumurtalarını bırakmak için su kaynakları, su yüzeyi ya da nemli alanlar, topraklar ararlar. Özellikle de durgun suları tercih ederler. Su depolamaya yarayan kaplar, kovalar, variller, çeşmeler, hayvan besleme ve su kapları, kaseler, bardaklar, çiçek vazoları gibi durgun sulara yumurta bırakırlar. Zika taşıyıcısı sivrisinek tarafından ısırılmış bir kişiye virüs bulaşır. Böylece virüsün yayılımı gerçekleşir. Zika virus için kuluçka süresi 3 ile 14 gün arasındadır.
• Kan ve vücut salgısı yoluyla bulaşma: Hastalık kan, tükürük gibi çeşitli vücut sıvıları ile bulaşabilir. 
• Cinsel yolla bulaşma: Az da olsa cinsel temasla geçiş görülmüştür. Erkekler cinsel ilişki sırasında virüsü partnerlerine bulaştırabilirler. Çünkü zika spermde aylarca yaşayabilmekte ve bu zaman içerisinde partnere de bulaşabilir. 
• Zika virüs taşıyan anneden doğacak bebeğe bulaşma: Hamile bir ebeveynden fetüse geçerek bebek için ciddi sonuçlar doğurabilir. Emzirme ile geçtiğine dair henüz bir bilgi bulunmaz.
• Kan nakli yoluyla bulaşma: Hastalığa sahip bir kişinin kan vermesi yoluyla, kanı alan kişiye de virüsün bulaşması henüz doğrulanmamış olsa da, oldukça muhtemel görülür.

Zika Virüsü Nasıl Teşhis Edilir?

Hastalığın belirtileri, Dang Humması ve Chikungunya gibi sivrisinek ısırıklarına bağlı hastalıklara benzer. Zika virüsü belirtileri gösteren hasta için çeşitli kan ve idrar testi yapılarak, kanda zika enfeksiyonu aranır.

Zika Virüsü Nasıl Tedavi Edilir?

Hastalığın tedavisi için uygulanması gereken ve bilinen özel bir tedavi yöntemi yoktur. 

Zira virüsü belirtileri söz konusuysa dikkat edilmesi gerekenler şunlardır:

• Bol bol dinlenilmeli,  
• Susuz kalmamak amacıyla bol miktarda sıvı tüketilmeli, 
• Ateş ya da ağrıyı azaltmak amacıyla uzman bir hekime görünerek tavsiye edilen ilaçlar alınabilir.

Zika Virüsü Nasıl Önlenir?

Zika virüsü için henüz bir ilaç ya da aşının varlığı söz konusu değildir Bu nedenle hastalıktan korunmak, yayılımın önlenmesi bakımından oldukça önemlidir.

Zika virüsünden korunmak yapılması gerekenler şu şekildedir: 

• Riskli ülke ya da bölgelere seyahat edilecekse, genellikle klimalı ortamlarda bulunmaya, pencerelerde sineklik, yataklarda cibinlik bulundurmaya, etrafta sinekleri çekecek içi durgun su dolu kaplar bulunmasına fırsat vermemeye dikkat edilmelidir. 
• Korunmak için kolları ve bacakları kapatan uzun kollu, uzun paçalı giysiler giymeye özen gösterilmeli, vücut ısırık olup olmadığı konusunda kontrol edilmelidir.
• Ayrıca sivrisinekler ve böcekler için koruyucu spreyler, kremler kullanarak, sürekli olarak önlem almak da çok önemlidir.

Zika virüsü hangi ülkelerde görülmüştür?

Afrika’nın tropikal bölgelerinde, Güneydoğu Asya, Pasifik Adaları, Brezilya, Meksika, Porto Riko, Virgin Adaları, Orta Amerika, Kuzey ve Güney Amerika’da görülmüştür.

Tedirginlik yaratan bu salgın vakalarında büyük bir düşüş yaşanmış ancak tamamen ortadan kalkmamıştır.

Zika Virüsü Hakkında Sık Sorulan Sorular

Zika virüsü hamilelerde ne gibi sorunlara neden olur?

Zika virüsü ile enfekte anneden doğan bebeklerin yaklaşık %5'lik kısmı, görme veya işitme sorunları karşı karşıya kalabilmesinin yanı sıra daha küçük bir kafayla dünyaya gelebilir. Bunlarla birlikte serebral palsi riski de barındıran zika virüsünden korunmak isteyen hamileler veya hamilelik planı olanlar, zika virüsü riski taşıyan yerlere seyahat etmeden önce mutlaka hekiminizden detaylı bilgi almanız gerektiğini unutmamalısınız.

Zika virüsü öldürücü mü?

Semptomlar, birkaç günden bir haftaya kadar sürebilir. İnsanlar genellikle hastaneye gidecek kadar hastalanmaz ve çok nadiren ölüm görülür.

Zika virüsü aşısı var mı?

Zika için henüz onaylanmış bir aşı yoktur ancak Dünya Sağlık Örgütü, Zika aşısı ile ilgili çalışmaların devam ettiği yönünde açıklamalar yapmıştır.

Zİka enfeksiyonu sonrası bağışıklık kazanılır mı?

Hastalık bulaşmış bir kişi, büyük olasılıkla gelecekteki enfeksiyonlardan da korunacaktır. Zika enfeksiyonu geçirmiş kadının, gelecekteki hamileliklerinde herhangi bir riski taşıyacağına dair bir kanıt da bulunmaz.

Zika virüsünde en riskli bölgeler hangileridir?

Orta Amerika, Güney Amerika, Karayipler, Brezilya, Kolombiya, El Salvador, Venezüella, Meksika, Porto Riko, ABD Virgin Adaları, Afrika, Güneydoğu Asya, Pasifik Adaları, Haiti ve Dominik Cumhuriyeti virüsün görüldüğü yerler olarak bildirilir. 

Şu an hiçbir ülkede aktif olarak zika salgını yaşanmasa da bu durum virüsün ortadan kalktığı anlamına gelmez.

Zika virüsü Türkiye'de var mı?

2017 yılında, 4 yurt dışı kaynaklı vaka tespit edildiği açıklanmıştır. Bu kişilerin seyahatleri sırasında bu virüsü kapmış olduğu, döndükten sonra hastalık belirtilerinin başladığı görülmüştür. Türkiye’de yeni bir zika virüsü vakası yoktur.

Zika virüsü hayvandan bulaşır mı?

Aedes grubu sivrisinekler, zika virüsünün taşıyıcısıdır. Bu hayvanlardan virüs bulaşır.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.