Alerjik reaksiyonlar açısından yetişkinlere göre daha hassas durumda olan çocuklarda besin alerjileri sık görülüyor. Çocuklardaki besin alerjileri anne sütü alındığı ya da katı beslenmeye geçildiği dönemlerde ortaya çıkabiliyor. Yumurta alerji ise çocuklarda görülen besin alerjileri içerisinde ikinci sırada yer alıyor. Yumurta alerjisi çocuklarda astım, öksürük, solunum yetmezliği, egzama, burun tıkanıklığı, kramplar ve kusma gibi gelişim sürecini olumsuz etkileyen sağlık problemlerine de neden olabiliyor. Yumurta bileşen testi ile hastanın alerji nedenleri belirlenirken hangi proteinlerin hastayı etkilediği belirlenerek tedavi yöntemi belirlenebiliyor. Memorial Merkez Laboratuvarı Direktörü Prof. Dr. Nilgün Tekkeşin, yumurta alerjisinin nedenleri ile tanı ve tedavisinde büyük kolaylık sağlayan yumurta bileşenleri testi hakkında bilgi verdi.
Yumurta beyazı daha çok alerjik reaksiyona neden oluyor
Yumurta beyazı, 20’ den fazla farklı glikoprotein içermektedir. Ovomukoid ve ovalbumin, majör alerjenler olarak tanımlanmaktadır. Yumurta bileşeni testi, hastanın alerjisini çözerken hangi proteinlerin hastayı etkilediğini de ortaya çıkarmaktadır. Çocuklarda görülen yumurta alerjisinde yaklaşık % 70’i pişmiş yumurtayı tolera edebilmektedir. Yumurta alerjisi ile ilgili bilinmesi gerekenlerden bazıları şunlardır:
- Yumurta beyazı sarısına göre daha alerjeniktir.
- Yumurtalar içinde en fazla alerjik olan tavuk yumurtasıdır.
- Yumurta alerjisi olan vakalarda tavuk etine karşı da alerji görülebilir.
Yetişkinlik döneminde de devam edebilir
Çocukluk döneminde sık görülen besin alerjileri bazen gelişim sürecinde geçerken, bazı durumlarda yetişkinlik döneminde de devam etmektedir. Tedavi edilmediği takdirde gelişim sürecini olumsuz etkileyen yumurta alerjileri çocuklarda şu rahatsızlıklara neden olmaktadır;
- Astım
- Öksürük, solunum yetmezliği
- Egzema ve diğer döküntüler (kurdeşen)
- Burun akıntısı veya burun tıkanıklığı
- Mide-bağırsak bulguları: bulantı, kusma, kramplar
- Anaflaksi
Doğru tanı doğru tedavi sürecini başlatır
Alerji şikayeti ile getirilen hastanın tüm tanı testlerinde olduğu gibi, hem test sonuçlarına hem de hasta geçmişine dayalı olarak hikayesi alındıktan sonra hekim tarafından tanı konulmaktadır. Hastaya doğru tanı koymak için alanında uzman doktor şunları sorgulayacaktır;
- Sistemik alerjik reaksiyon riski
- Pişmiş yumurta ürünleri için potansiyel toleransı
- Ebeveyn kaygısını net cevaplarla ele değerlendirmek
Yumurta beyazı bileşenleri ovalbumin ve ovomukoid alerjiye neden oluyor
Yumurta beyazı bileşenleri içinde 20’den fazla olan glikoprotein, ovomukoid ve ovalbumin majör alerjenler olarak tanımlanmaktadır.
- OVALBÜMİN: Yumurta proteinlerinin %54’dünü oluşturan ovalbümin, yumurta akında en sık bulunan alerjen alerjendir. Isıyla hızla parçalandığı için yumurta içeren pişmiş gıdaların tüketimi alerjik yanıt oluşturmaz, pişmiş yumurta içerikli gıdaları güvenle tüketebilir. Ancak, bazı kişilerde yaşla birlikte alerjik yanıtlar ortaya çıkabilimektedir. Ovalbumin alerjisi olan anneden çocuğa anne sütü ile de geçiş gösterebilmektedir. Bu nedenle de anne sütü ile beslenme esnasında dikkat edilmelidir. Tavuk embriyo fibroblast kültüründe üretilen aşılar kızamık-kızamıkçık-kabakulak (KKK), sarı humma ve influenza aşılarında eser miktarda ovalbumin bulunmaktadır. KKK aşısına bağlı bildirilen hipersensitivite reaksiyonları nadir de olsa içeriğinde yer alan ovalbumin bundan sorumlu tutulmaktadır.
- OVOMUCOID: Total yumurta akında yer alan proteinlerin % 10’nu oluşturmaktadır. Isıya ve sindirim enzimlerine karşı oldukça dirençli olduğu için kalıcı yumurta alerjisi ile ilişkili olup genellikle hem çiğ hem de pişmiş olarak tolere edilememektedir. Yumurtaya karşı daha ciddi alerjik yanıt oluşturarak ömür boyu sürecek bir duyarlık göstermektedir. Ovomukoid proteinlere alerjisi olan hastalar, ovalbümin protein alerjisi olup olmadıklarına bakılmaksızın, herhangi bir tür yumurta içeriği tüketmemesi tavsi edilmektedir.
Yumurta bileşen testi doğru tanı konulmasını sağlıyor
Yumurta bileşen testi ile yumurta proteinleri yüksek hassasiyet ve özgüllük ile tespit edilmektedir. Tanıyı koyacak hekimlere yumurta bileşenine ait alerjik yanıtın en doğru resmini vermektedir. Deri prick testlerinin iş yükünü de ortadan kaldırarak hastaya kesin teşhis konulmasında doğru yanıtlar sunmaktadır.
- Yumurta bileşeni testinde hastadan alınan az miktarda kan kullanıldığı için yüksek riskli bir hastayı ciltte iğne uygulamaları veya yiyecek uygulama yollarıyla alerjiye neden olabilecek bir duruma maruz bırakmaya gerek kalmaz.
- Yumurta bileşeni, tüm yumurta bileşenlerinden tamamen kaçınılmasıyla veya bir hastanın pişmiş yumurta içerikli bazı ürünleri güvenle tüketip tüketemeyeceğinin ayırt edilmesine yardımcı olur.
- Yumurtaya karşı hafif duyarlılıktan şiddetli yüksek riskli anafilaksiye kadar tüm reaksiyon spektrumunu test etmek için, tüm IgE reaksiyonlarını kapsar.
- Eğer yumurtaya karşı bir tahammülsüzlük (intolerans) düşünülüyor ise, gıda intoleransı testi ile daha az şiddetli olan ancak hassas hastalarda yine de rahatsız edici semptomlar üretebilen IgG reaksiyonu ölçülmelidir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 4 Ağustos 2021
Yayınlanma Tarihi: 4 Ağustos 2021
