Yoksunluk Sendromu Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Yoksunluk Sendromu Nedir?

Yoksunluk sendromu, vücudun bağımlılık derecesinde alıştığı maddelerden uzak kalması, o maddelerle ilişkisini aniden kesmesi ve azaltılması sonucu gösterdiği tepkidir. Verilen bu tepki ve tepkinin şiddeti, kullanılan maddenin dozu ve içeriğine bağlıdır.

Vücut, genel olarak yorgunluk, uyku hali ya da iştah kaybı gibi tepkiler verirken bu tepki alkol, yasaklı maddde ve ağrı kesicilere karşı oluşabilir.

Yoksunluk sendromu’nun ortaya çıkan yaygın belirtileri anksiyete, titreme, terleme, mide bulantısı, kusme halüsinasyondur. Ancak bu belirtiler kişinin bağımlılık seviyesine göre değişebilir.

Yoksunluk Sendromu Neden Olur?

Kişinin bağımlılık oluşturduğu maddeyi bırakmayı veya o maddeyi azaltması yoksunluk sendromu’na yol açar. Yoksunluk sendromu oluşum nedeni kişiye bağlı olarak farklılaşabilir. Genel olarak bakıldığında ise bağımlılık yapan bir bileşenin belirli bir süre boyunca vücuda ulaşması ile süreç başlar. Başlayan süreç içerisinde vücutta bazı değişikler oluşabilir. Bu değişiklikler, fizyolojik olabileceği gibi psikolojik açıdan da kişiyi etkiler. Alışma süreci gerçekleştikten sonra kişi o madde olmadan kendi hayatına dönemez. Kişi maddeye ulaşamadığında fiziksel ya da psikolojik bazı tepkiler de bulunabilir.

Yoksunluk Hissi Neden Olur?

Yoksunluk sendromunda oluşan bu his, madde kullanımı olmadığı sürece kişinin hayatına odaklanamama halidir. Odaklanamamaya bağlı olarak hayatına devam edemeyebileceği gibi tedirginlik gibi durumlar ile de karşılaşabilir.

Yoksunluk Sendromu Kimlerde Görülür?

Yoksunluk sendromu görülen kişiler belirli bir cinsiyet ya da yaş aralığı ile sınırlanamaz. Bu durum ile karşılaşan kişilerin belirli bir süre bazı maddelere bağlı kalması gerekir. Bu maddeler uyuşturucu, alkol, ağrı kesici ilaç ya da kafein olabilir. Karşılaşılan yoksunluk sendromu kişiyi iki farklı durumda etkiler. Bazı kişilerde karşılaşılan bu durum fiziksel yansımaların kaynağı olabilir.

Kişinin bedeninde yaşanan bu durum için farklı tedavi yöntemleri uygulanabileceği gibi psikolojik olarak da birey etkilenebilir. Aynı zamanda bazı kişilerde yaşanan etki sadece psikolojik sürecin değişmesine neden olabilir. Kişi maddeden yoksun kaldığında haz alamaz ve psikolojik olarak buhran içerisine sürüklenebilir. Yaşanan bu durumlar, bağımlı madde kullanan her kişide görülmeyebilir. Kişinin özellikleri, genetik faktörler, kullandığı madde ya da kullandığı süre gibi faktörlere bağlı olarak görülebilir.

Yoksunluk Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Yoksunluk sendromunun belirgin sepmtomları arasında yorgunluk, terleme, mide bulantısı, kusma, anksiyete, uykusuzluk ve halüsinasyondur. Her kişide aynı şekil ve şiddette görülmeyeceği gibi genel belirtiler söz konusudur. Bu belirtiler şu şekilde sıralanabilir:

• Kişi kendini yorgun hisseder
• Yoksunluk sendromu’nda terleme söz konusudur
• Kişide mide bulantısı ve görülebilir
• Anksiyete yaşanması olasıdır.
• Uykusuzluk problem meydana gelebilir
• Yoksunluk sendromu olan kişiler halüsinasyon görebilir
• Madde kullanımının bırakılması ile beraber hiperaktivite ile de karşılaşabilir
• Kişinin duygu durumunda ani değişimlerde yaşanabilir.
• Kas ağrıları, spazm ya da kaslarda gevşeme ve gerginlik gibi rahatsızlıklar olabilir

Belirtilerin oluşma nedeni, bağımlı olunan maddenin miktarında azalma ya da bırakmadır. Aynı zamanda her bağımlı maddenin belirtisi aynı olmayacağı gibi kullanım süresi ve miktarı da yan etkilerin şiddetini belirleyen faktörler arasında yer alır.

Yoksunluk krizi ne zaman başlar?

Yoksunluk sendromunda görülen krizler, bağımlılık halinde olan maddeye ulaşılamadığı zaman kendini gösterebilir. Vücut tarafından fizyolojik olarak eksikliğinin hissedilmesi krizin başlaması için yeterli olur. Bağımlılık psikolojik bir süreci kapsıyor ise kişinin maddeyi aklına getirmesi, haza ihtiyaç duyması ya da tekrar maddeye ulaşamayacağının tedirginliğini yaşaması krizi başlatabilir. Kriz başlaması kişiye bağlı olarak farklı özel nedenlerden de kaynaklanabilir.

Yoksunluk Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?

Yoksunluk sendromu tedavi süreci kullanılan maddeye, kullanım süresine ya da kişinin özelliklerine bağlı olarak farklılaşabilir. Genel olarak kullanılan tedavi yöntemi ise maddenin kademeli olarak azaltılmasıdır. Yapılan azaltma bir anda olmayıp yavaş yavaş ve kademeli bir şekilde gerçekleşiyor olup kişinin zorlanmadan süreci atlatmasına katkıda bulunur. Bazı durumlarda kullanılan maddenin oluşturduğu etkiyi yapan sağlıklı ilaçlarda kullanılabilir.

Tercih edilen ilaçlar bazı durumlarda yoksunluk sendromu belirtilerinin azaltılması içinde kullanılır. Yorgunluk, hiperaktivite benzeri belirtilerin etkisini azaltabilmek adına ilaçlar ile destek de olunabilir. Fiziksel olarak yürütülen süreç psikolojik olarak da desteklenir. Tedavi aşamaları arasında yer alan psikolojik destek kişinin süreç içerisinde kendini dinleyebilmesi ve yoksunluk sendromu rahatsızlığını zarar almadan atlatabilmesine yardımcı olur.

Tedavi süreci kişinin hayatında yapacağı değişiklikleri de kapsar. Yeni bir hobiye başlamak, egzersiz yapmak ya da hayatı değiştirecek yenilikleri tercih etmek, tedavi sürecine olumlu katkı sağlıyor olup süreç içerisinde kabul edilebilir. Süreç belirli kademeler ve uzmanda doktorların desteği ile yürütülür. Yürütülen her aşama yoksunluk sendromunu sona erdirmek için atılan yeni bir adım olarak kabul edilir. Atılan her adım zorlayıcı ya da karmaşık görünse de yoksunluğu duyulan maddeden uzaklaşmayı kolaylaştıran süreçlerin bir araya getirilmesi sonucunda oluşur.

Yoksunluk Krizi Hakkında Sık Sorulan Sorular

Yoksunluk sendromu ne kadar sürer?

Yoksunluk sendromu’nun ne kadar sürdüğü kişiye bağlı olarak değişebilir. Genel olarak birkaç hafta içerisinde süreç sona erebilir.

Yoksunluk enerjisi nedir?

Bağımlı olunan maddenin vücuttan uzaklaştırılması durumunda yoksunluk enerjisi ortaya çıkabilir. Bu enerji, bazı kişilerde yorgunluk diğerlerinde ise odaklanamama ve hareketlilik halini alabilir.

Yoksunluk sendromunun fiziksel etkileri nelerdir?

Yoksunluk sendromu kişide yorgunluk, uyku hali, kas ağrıları, burun akıntısı ya da tıkanıklığı gibi bazı fiziksel etkilere neden olabilir. Aynı zamanda cilt yüzeyinde oluşan tahriş, hipertansiyon ya da anksiyete de fiziksel etkiler arasında kabul edilebilir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.