Mevsiminde taze olarak tüketilebildiği gibi meyve suyu formunda da tüketimi yaygın olan vitamin deposu vişne ülkemizde genellikle Ege, İç Anadolu ve Karadeniz Bölgelerinde yetiştirilen bir meyvedir. Adı Bulgarca ekşi kiraz anlamına gelen ‘vişna’ kelimesinden gelen meyvenin anavatanı ise Hazar Denizi ile Kuzey Anadolu Dağları arasında kalan bölge olarak bilinir. Ekşimsi tadıyla öne çıkan vişnenin faydaları ise vücut için geniş bir yelpazede etkilerini gösterir. Meyvenin türüne göre mayhoş ya da çok ekşi tada sahip olanları bulunur. Güçlü antioksidan içeriğiyle vücut için birçok faydaları bulunan vişnenin kurusu ise kolesterol seviyelerinin düşürülmesine yardımcı olur.
Vişne Ne İşe Yarar?
Vişnenin; bağışıklık sistemi, kanser, kalp damar hastalıkları başta olmak üzere içerdiği değerli antioksidanların meme kanseri ve kolon kanserinin yayılmasını önlemede ve etkilerinin azaltılmasında yardımcı olduğu bilinmektedir.
Vişne suyunun uykusuzluk, kas kemik ağrılarının giderilmesi, ürik asit seviyesinin düşürülerek gut hastalığı kaynaklı ağrılarda azalma gösterdiğine dair gözlemsel çalışmalar bulunmaktadır.
Vişnenin Faydaları Nelerdir?
Potasyum açısından oldukça zengin olan, magnezyum, kalsiyum, fosfor, demir ve çinko açısından zengin olan vişne ve vişne sapının faydaları şöyle sıralanabilir:
Kas ağrılarını azaltabilir
Vişne suyu ve takviyeleri kas gücünü arttırdığına dair yapılan testlerde vişneyi tüketen grubun diğerlerine kıyasla %4 kadar daha az kas gücü kaybettiği keşfedildi. Yoğun fiziksel egzersizden önce ve sonrasında vişne suyu tüketmek ağrıları ve güç kaybını azaltabilir.
Uyumayı kolaylaştırır
Vişne, uyku döngüsünü düzenleyen ve genellikle uykusuzluğun tedavisinde kullanılan melatonin içerir. Vişne suyu takviyesinin melatonin düzeylerini artırıp, uyku kalitesini ve süresini iyileştirmeye yardım ettiğini gösteren araştırmalar bulunmaktadır.
Gut hastalığı belirtilerini azaltabilir
Ekşi kiraz ve kiraz sapının bir artrit türü olan gut hastalığına neden olan ürik asit seviyelerini düşürdüğü görülmüştür. Yine düzenli vişne tüketiminde gut ataklarının sıklığı ve şiddetinde azalma yarattığı ile ilgili çalışmalarda bulunmaktadır.
Nörolojik sağlığı iyileştirebilir
Oksidatif stresten kaynaklanan Alzheimer ve Parkinson gibi hastalıklarda faydalı olabileceği düşünülmektedir. Zira beyin hücreleri üzerinde koruyucu etkileri bulunan antioksidan ve diğer yararlı bileşikler açısından zengindir.
Antioksidan ve vitamin içeriği ile bağışıklık sistemini güçlendirebilir
Özellikle Zengin A ve C vitamini içeriği ve faydalı olduğu bilinen pek çok bileşik içermektedir. İçeriğinde barındırdığı antioksidanların enfeksiyonları önlediği bilinmektedir.
Kan basıncını düşürebilir
Vişne suyu tüketiminin kan basıncı düzeylerinde belli oranda düşüşe yol açabileceğini gösteren çalışmalar bulunmaktadır.
Antiinflamatuar etkiler gösterebilir
Vişne, kronik hastalıklar ile savaşmaya yardım eden ve antiinflamatuar bileşikler olan antosiyaninler içermektedir. Yapılan çalışmalarda vişne suyunun kronik hastalıklarda enflamasyon belirtilerini önemli ölçüde azalttığı gözlemlendi.
Diyabet Hastalarının Vişne Tüketmesinde Sakınca Var mıdır?
İçeriğinde bulunan doğal pigment antosiyanin vücudun insülin üretimini destekleyebilir. Bu özelliği ile şeker seviyelerinin dengede tutulmasında etkin rolü olduğu bilinmektedir. Diyabet hastaları günlük tüketimlerinde porsiyon değerini aşmadan taze olarak tüketebilirler. Ancak vişnede de diğer meyvelerde olduğu gibi meyve şekeri bulunur. Bu nedenle düzenli tüketimlerde miktar aşımına dikkat edilmesi gerekir.
Kanserin Oluşumunun ve Etkilerinin Azaltılmasındaki Rolü Nedir?
Antioksidanlar bakımından değerli bir meyve olan vişne, kuersetin ve elajik asit açısından da zengindir. Meyvenin içerdiği bileşiklerin kolon kanserini önlemede yararlı etkileri bulunduğuna dair bilimsel çalışmalar yer almaktadır. Yine kadın kanserlerinde öne çıkan meme kanserinin oluşumu ve yayılmasının önlenmesinde de vişnenin sahip olduğu bileşiklerin etki gösterdiğine dair çalışmalar da mevcuttur. İçeriğinde bulunan zengin antioksidan bileşikler hastalıklara yol açan serbest radikallerin vücuttan atılmasında etkilidir.
Vişnenin Besin Değeri Nedir?
Hasat mevsimi kısa süren vişne taze olarak tüketilebildiği gibi derin dondurucuda saklanarak da besin değeri korunabilir. Yıl boyunca kompostosu hazırlanarak tüketimi de mümkündür. Antioksidanlar bakımından zengin olan meyvede A ve C vitaminlerinin yanı sıra potasyum, magnezyum, kalsiyum, fosfor ve demir gibi mineraller yer alır. Vişnenin 100 gramının kalori değeri ise 209’dur. Lif açısından da zengin meyvenin yine aynı miktarında 1.6 gr lif bulunur. Meyvenin 100 gramında bulunan diğer besin öğeleri ise şöyle sıralanabilir: C vitamini 10 mg, potasyum 173 mg, kalsiyum 16 mg, fosfor ise 15 mg civarındadır.
Vişne ile Neler Yapılabilir?
Ekşiliği ve mayhoş tadı dolayısıyla çoğu kişi taze olarak tüketmeyi tercih etmese de çok yönlü kullanımıyla da faydalarını görebilirsiniz. Parlak ve yoğun renk pigmentleriyle öne çıkan vişnenin faydalarından taze meyvesi yanında suyu, kompostosu, kurusu, reçeli gibi farklı formlarda yararlanabilmek mümkündür.
Evde katkısız sağlıklı soğuk içecek hazırlarken mevsiminde dondurucuya konulan meyvesi kullanılabilir. Mevsiminde toplanan vişnelerden konsantre meyve suyu hazırlanabilir. Tüketileceği zaman su eklenerek sağlıklı ve lezzetli bir içecek alternatifi oluşturabilir. Dondurma, tart, turta gibi lezzetlerde de sıklıkla vişne kullanılır. Hem göze hem de damaklara hitap eden lezzet dolu turtalar için taze ya da dondurulmuş meyvelerden vişne sosu da hazırlanabilir. Şeker ilavesiz olarak hazırlanan ev yapımı vişne reçeli de faydalarıyla kahvaltı sofralarındaki yerini alır. Yemeklere ekşi aromasıyla lezzet katan meyve Osmanlı mutfağında da sıklıkla kullanmaktaydı. Et yemekleri, bamya türü sebzelerde tat vermek için tercih edilirdi.
Çekirdekli meyveler alerjik bünyelerde çeşitli olumsuz sonuçlar ortaya çıkarabilir. Bu nedenle alerjik bünyeniz varsa tüketmeden önce alerji testi yaptırabilir ya da dikkatli tüketebilirsiniz.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 3 Mayıs 2024
Yayınlanma Tarihi: 1 Ağustos 2023