Yükleniyor
Tıbbi şekilde somniloquy olarak ifade edilen uykuda konuşmak, kişinin farkında olmadan uykusunda kısık veya yüksek sesle konuşmasıdır. Uykuda konuşma eylemi özellikle ergenlik döneminde yaygın bir şekilde ortaya çıkar ancak her yaş grubunu da etkileyen bir durumdur. Uyku bozukluğu olarak da tanımlanabilen uykuda konuşma eyleminin kesin nedeni tam olarak bilinmese de genellikle stres ve ruhsal sağlık sorunlarının tetikleyici faktör olduğu değerlendirilir.
Uykuda konuşmak (somniloquy), kişinin farkında olmadan uykusunda konuştuğu bir uyku bozukluğudur. Uykuda yapılan bu konuşma kısık veya yüksek sesli olabileceği gibi diyalog tarzı konuşmaların yanı sıra anlamsız ifadeleri de içerebilir. Ancak genellikle zararsızdır ve kısa sürelidir.
Neredeyse her insan hayatlarının bir bölümünde uykusunda konuşma eylemini gerçekleştirir. Bu durum kişinin yaşadıklarından veya risk faktörlerinden bağımsız gerçekleşir. Özellikle ergenlik döneminde görülen bu süreç her yaş grubunda da ortaya çıkabilir.
Sebep içermeyen uykuda konuşma eyleminin altında bazı faktörler de yatıyor olabilir. Bu nedenlerin arasında stres, ruhsal bozukluklar, uyku bozukluğu, yorgunluk, kullanılan ilaçların etkisi ve madde bağımlılığı yer alır. Bu gibi nedenler kişinin uykuda konuşmasına yol açabilir.
Özellikle stresten olabildiğince uzak durmak, yatmadan önce elektronik cihazlarla vedalaşmak, ilaç kullanımını kontrol etmek ve uyku kalitesini artırmak uykuda konuşmanın önüne geçebilir ve hem kişiyi hem de varsa kişinin partnerini rahatlatır.
Uykuda konuşmak kendi içinde üç farklı türe ayrılır. Bunlar yaşanan sorunun ciddiyetine bağlı olarak değişkenlik gösterir.
Uykuda konuşmanın en yaygın olarak görülen türü basit somniloquy şeklinde ifade edilir. Kişi genellikle uykusunda homurdanmalı sesler çıkarır, inler ya da kısa ve anlamsız bir iki kelime söyler. Bu durum yaygın olarak görülse de genellikle geçici ve endişe yaratacak bir sorun değildir.
Daha nadir bir tür olan karmaşık somniloquy ise kişinin daha uzun ve tutarlı konuşmalarından meydana gelir. Bu türü yaşayan kişi uykusunda biriyle sohbet ediyormuş gibi diyaloglar kurar veya anlamsız konuşmalar içine girer. Bu durum varsa kişinin partneri veya evde yaşayan kişiler tarafından rahatlıkla fark edilebilir.
Oldukça nadir olan logore türünde ise anormal bir konuşma akışı söz konusudur. Kişi, birkaç dakika boyunca hızlı ve tutarsız biçimde konuşabilir. Logore, ciddi ruhsal problemlerden olan bipolar bozukluk ya da şizofreni gibi bir durumun belirtisi olarak ortaya çıkabilir.
Uykuda konuşmanın başlıca nedenleri arasında stres, depresyon, ruhsal bozukluklar, uyku bozukluğu, kullanılan ilaçların etkisi, yorgunluk, madde bağımlılığı ve genetik faktör yer alır.
Uykuda konuşmayı tetikleyen nedenleri şöyle sıralamak mümkündür:
Uykuda konuşmanın altında yatan başlıca nedenlerin başında stres gelir. Stres vücudun her bölgesini etkilediği gibi uykuyu da doğrudan etkiler. Uyku kalitesinin düşmesi başta olmak üzere stresin uykuda konuşma eylemini de tetiklediği değerlendirilir.
Depresyon, yoğun stres altında olan ve bunu kontrol edemeyen kişilerde ortaya çıkan psikolojik bir hastalıktır. Depresyonun etkilerinden biri de uykudur. Uykuda konuşan kişilerin depresyona sahip olduğu veya depresyona yatkın kişiler olduğu değerlendirilir.
Stres, depresyon, TSSB, panik atak gibi ruhsal bozukluklara sahip olan kişilerde uykuda konuşma ortaya çıkabilir.
İnsomnia veya hipersomnia gibi uyku bozuklukları yaşayan kişilerde uyurken konuşma sorunları görülebilir. Bu hastalıkların etkisinin azaltılması uykuda konuşmanın da önüne geçebilir.
Düzenli olarak kullanılan ilaçların zamanla uykuda konuşmak gibi bir soruna yol açtığı gözlemleniyorsa bu ilaçların kullanımı konusunda tekrar bir değerlendirme gerekebilir.
Aşırı yorgunluk, halsizlik, bitkinlik ve tükenmişlik hissi de uykuda konuşmayı beraberinde getirebilir. Bu kişilerin yorgunluk sorunu olmadığında uykuda konuşmalarının azaldığı görülür.
Yasaklı madde kullanımına bağlı vücudun anormal bir şekilde değişmesi ve buna reaksiyon vermesi söz konusudur. Bunun etkilerinden biri de kişinin uykusunda konuşması olabilir.
Çok yaygın olmasa da kişinin ailesinde uykuda konuşmak sorunu yaşayan ebeveynler varsa bu durum çocuğa da geçebilir ancak bu noktada kesin bilgiler söz konusu değildir.
Uykuda konuşmayı teşhis eden herhangi özel bir test yoktur. Teşhis genellikle kişinin yaşadığı şikayetler üzerinden yapılır. Bu durum kişinin aynı evde paylaştığı diğer insanlar tarafından fark edilebildiği gibi kişi uykusunda konuştuğunu kendisi de fark edebilir.
Uykuda konuşmak sorununa neden olabilecek sağlık sorunlarının belirlenip onların tedavi edilmesi için de kişiye polisomnografi adı verilen uyku testi de yapılabilir.
Uykuda konuşmanın geçmesi için kişinin öncelikle stresten mümkün olduğunca uzak durmak gerekir. Çünkü stres, uykuda konuşma durumunun en yaygın nedenlerinden biridir. Bunun dışında psikolojik hastalıklar söz konusuysa bunların tedavisi ve kontrolü de uykuda konuşmanın önüne geçebilir. Ancak uykuda konuşma durumu genellikle kısa süreli olup kendiliğinden geçebilir. Uzun süren vakalarda kişinin destek alması gerekebilir.
Uykuda konuşmanın geçmesi için yapılması gerekenler şöyle sıralanabilir:
Uykuda konuşmak genellikle tehlikeli bir durum değildir ve kendiliğinden geçer ancak uykuda konuşma uyku sorunlarına yol açabildiği gibi altta yatan bir problemin göstergesi de olabilir. Uzun süren uykuda konuşma sorunu için doktora başvurmak gerekebilir.
Uykuda konuşmayı durdurmak için her gün aynı saatte uyumak, sessiz bir odada yatmak, uyumadan önce elektronik cihazlardan uzak durmak, gün içerisinde egzersiz yapmak ve geç saatte kafein tüketmemek uykuda konuşmak sorununun önüne geçebilir.
Eğer uzun süre devam eden uykuda konuşmak sorunu ile karşı karşıya kalırsanız psikiyatri bölümüne başvurabilirsiniz. Ancak bu durum farklı sorunların işareti ise nöroloji bölümü de birtakım incelemeler yapabilir.
Uyku apnesi, depresyon, panik atak, demans gibi hastalıklar uykuda konuşmak gibi sorunların göstergesi olabilir ancak bunlar ciddi durumlardır ve görülmesinin kesinliği yoktur.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 3 Ocak 2025
Yayınlanma Tarihi: 3 Ocak 2025
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
