Üşüme veya titreme, vücudun sıcaklığını ayarlamaya çalışmasının sonucudur. Örneğin soğuk ve rüzgarlı bir sokakta yürümek üşümeyi tetikler ve vücut çekirdek sıcaklığını yükseltmenin bir yolunu arar. Vücudun verdiği bu reaksiyon üşüme ve titreme şeklinde kendini gösterir. Bu üşüme genellikle ateşsiz ve kısa sürelidir. Vücut normal sıcaklığını yakaladığı anda üşüme sona erer. Üşümeye neden olan yaygın faktörler arasında ortamın soğukluğu, hipoglisemi, anemi, enfeksiyon, ateş ve bazen de panik atak gibi psikolojik süreçler yer alır. Üşümeye son vermek için kişinin vücut sıcaklığını artıracak önlemler alması gerekir.
Üşüme Nedir?
Üşüme, soğuk hava, nezle, soğuk algınlığı, ateş, yetersiz beslenme ve vitamin eksikliği, sıtma, kansızlık, dolaşım sorunları, hipotiroidizm, hipoglisemi, zatürre ve hipotermi gibi nedenlerle vücudun gösterdiği reaksiyondur.
Üşüme sırasında genellikle titreme ile birlikte dişlerin birbirine çarpması, vücudun sallanması, tüylerin diken diken olması ve kasların kasılması söz konusudur. Bu durum ateşli bir şekilde görülebileceği kişi ateşi olmadığı zamanlarda da üşüyebilir.
Vücudun üşümesine neden olan faktörlerin başında genellikle kişinin soğuk bir ortamda bulunması gelir. Sıcak bir ortama geçiş vücut sıcaklığını artırır ve üşüme sona erer ancak ortamın soğukluğu dışında da üşüme yaşanıyorsa buna hipoglisemi, anemi, virüsler, enfeksiyon, ateş ve kimi zaman da panik atak neden olabilir. Sık sık üşüme yaşanıyorsa bunun nedenleri araştırılmalı ve gerekirse doktor kontrolü yapılmalıdır.
Üşüme Neden Olur?
Üşümeye neden olan faktörler arasında ortamın soğukluğu, anemi, hipoglisemi, virüs, enfeksiyon, sıtma, ateş, hipotiroid, sağlıksız beslenme ve psikolojik bir rahatsızlık olan panik atak yer alır. Üşüme genellikle titreme şeklinde olurken hem ateşli hem de ateşsiz bir şekilde görülebilir.
Vücut sıcaklığının düşmesiyle birlikte üşümeye neden olan faktörler şöyle sıralanabilir:
Ortamın soğukluğu
Soğuk bir ortamda bulunmak vücudun sıcaklığını doğrudan etkileyeceği için vücut sıcaklığı ortalamanın altına düşer. Bu durum da üşümeyi tetikler. Sıcaklığın anormal bir şekilde düşmesi ise hipotermiye yol açabilir.
Anemi
Anemi, vücutta kırmızı kan hücrelerinin azaldığı bir hastalıktır. Kırmızı kan hücreleri ve hemoglobinin azalması da vücut sıcaklığını etkiler. Bu yüzden anemi olan kişilerin sık sık üşüdüğü görülür.
Hipoglisemi
Hipoglisemi, kan şekeri düşüklüğü olarak tanımlanır. Genellikle diyabet hastası olan kişilerde görülen hipoglisemi vücuttaki kan şekerini düşürdüğü için bazı semptomlar ortaya çıkarabilir. Bunlardan biri de üşümedir. Üşüme aynı zamanda titreme ile birlikte de ortaya çıkabilir. Bu üşüme ateşli veya ateşsiz olabilir.
Virüs ve enfeksiyon
Grip veya soğuk algınlığına neden olan virüslerin vücuda girmesi kişinin bağışıklığını düşürerek vücudunu zayıf düşürür. Buna bağlı olarak ateş, üşüme, ve titreme gibi belirtiler ortaya çıkar.
Sıtma
Enfekte sivrisinekler tarafından yayılan bir hastalık olan sıtmanın arasında üşüme de yer alır. Titreme ile birlikte görülen üşüme soğuk algınlığı veya gribin semptomları ile benzerlik gösterir.
Ateş
Vücut sıcaklığının anormal derecelerde attığı ateş vakalarından da titreme ile beraber üşümenin görülmesi de mümkün olabilir. Bu gibi durumlarda ateşin düşürülmesi gerekir.
Hipotiroid
Tiroid, vücudun sıcak kalmasına ve organların düzgün çalışmasına yardımcı olan hormonlar üretmekle görevlidir. Tiroid bezinin bu hormonları yeterli miktarda üretmediği durumlarda hipotiroid ortaya çıkar. Hipotiroid, tiroid bezinin az çalışmasıdır. Bunun belirtileri arasında da üşüme yer alır.
Böbrek taşı enfeksiyonu
Vücuttaki mineral ve tuzlar bazı durumlarda böbreğin içinde böbrek taşı adı verilen sert bir kütle oluşturmak için birbirine yapışır. Her gün yeterli su içilmezse, protein açısından zengin bir diyet yapılmazsa veya vücut kitle indeksinin (VKİ) yüksek olması anlamını taşıyan kilo problemi söz konusuysa böbreklerde taş üretimi olur. Bu böbrek taşları özellikle idrar yolunu tahriş eder veya tıkarsa titreme ile birlikte üşüme yaşanır.
İlaç tedavisi
Bazı antidepresan ve migren ilaçlarının yan etkisi olarak da üşüme ortaya çıkabilir. Bu durum geçici olabileceği gibi devam ederse de doktor kontrolünde ilaçlarla ilgili bir düzenlemeye gidilebilir.
Panik atak
Aşırı kaygı ve stresin hastalık hali olan panik atak belirtileri arasında titreme ve üşüme de yer alır. Bu da psikolojik sorunların vücudu fiziksel olarak da etkilediğinin bir göstergesidir.
Ateşsiz üşüme ve titreme neden olur?
Ateşsiz üşüme ve titreme genellikle olarak grip, soğuk algınlığı, yoğun egzersiz, ilaç etkisi, soğuk havaya maruz kalma, lyme ve sıtma gibi enfeksiyonlar, kan şekerinin düşmesi, kansızlık, vitamin eksikliği, hipoglisemi ve hipotermi gibi nedenlerle yaşanır.
Üşümeye Ne İyi Gelir?
Üşüme durumunda, soğuk ortamda bulunuluyorsa kalın giyinmek, sıcak içecekler tüketmek, demir ve b12 vitamini almak ve egzersiz yapmak üşümenin durmasına yardımcı olur. Eğer üşümeye neden olan bir sağlık sorunu varsa üşümenin geçmesi için tıbbi tedaviye ihtiyaç duyulabilir. Bunun için enfeksiyon söz konusuysa antibiyotik tedavisi, antiviral ilaçlar, ilaç düşürücüler işe yarayabilir. Kansızlık varsa demir takviyeleri de kırmızı kan hücrelerinin üretimi artırarak üşümeyi azaltabilir.
Üşümeye iyi gelebilecek yöntemler şöyledir:
- Soğuk ortamlarda kalın giyinmek
- Sıcak bir ortama geçiş yapmak
- Sıcak içecekler tüketmek
- Enfeksiyon varsa antibiyotik kullanmak
- Antiviral ilaçlar almak
- Demir takviyeleri kullanmak
Üşüme Hakkında Sık Sorulan Sorular
Vücutta ani titreme ve üşüme neden olur?
Vücuttaki ani titreme ve üşümenin temel sebebi bulunulan ortamın bir anda çok soğuması ve hipotermiye girecek kadar vücut ısısının düşmesidir. Bu ani titreme ve üşümenin devam ettiği senaryolarda farklı sağlık sorunları akla gelebilir.
İnsan neden üşür?
Kişinin üşümesine neden birçok faktör bulunur. Bunların başında kişinin içinde bulunduğu ortamın soğuk olması gelir. Kalın giyinmek, ortamın sıcaklığını yükseltmek ve sıcak içecekler tüketmek üşümenin önüne geçebilir. Bunun dışında diyabet, kansızlık, grip, enfeksiyon, hipotiroid gibi rahatsızlıklar da vücudun sık sık üşümesine yol açabilir.
Vitamin eksikliği üşümeye yol açar mı?
Özellikle C vitamini, B12, çinko ve demir eksikliği gibi durumlarda üşümeyi tetikleyen faktörlerdir.
Anoreksiya üşümeye neden olur mu?
Anoreksiya, kişinin yetersiz beslendiği bir yeme bozukluğu hastalığıdır. Bu kişilerde vücut ısısını korumak için depolanan yağ miktarı yetersiz olduğu için vücut kendini ısıtmak için yeterli yağı bulamaz. Bu da mekanizmanın çalışmamasına ve anoreksiya hastası olan kişilerin sıcak ve ılık havalarda bile üşümesine sebebiyet verir.
Kişi yaz günü üşür mü?
Yaz günü çok sıcak havalarda bile üşüyen kişilerde kansızlıktan şüphe edilir. Kansızlık olan kişilerde yaz sıcağında bile üşümekten şikayet eder. Bunun dışında hipoglisemi, hipotiroid, yetersiz beslenme ve sinir sistemi hastalıkları da yaz günü üşünmesine neden olabilir.
Stres üşümeye neden olur mu?
Stres ve kaygının vücuda bilinenden çok daha zarar vermesi söz konusudur. Stresin neden olduğu fiziksel etkilerden biri de kişinin titreme ile birlikte üşümesidir. Fiziksel etkilerin azaltılması için stres düzeyinin düşürülmesi önemlidir.
Üşüme şikayeti için hangi doktora gidilir?
Üşüme şikayeti olan kişiler öncelikle dahiliye bölümü doktorlarından randevu olabilir. Farklı bir hastalık şüphesi varsa diğer branşlara yönlendirmesi yapılabilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 31 Ekim 2024