Tüp Bebek Başarı Şansını Etkileyen Faktörler

Daha önce başarısız tüp bebek tedavisi geçirmiş çiftlerde, başarı şansını arttıracak yeni uygulamalar nelerdir?

Daha önce başarısızlıkla sonuçlanan tüp bebek uygulamalarında çift tekrar tedaviye alınırken detaylı olarak incelenir ve hangi nedenlerle gebe kalamadığı araştırılır. Tüp bebek yöntemi ile bir kez gebe kalamamış olan çiftlerde çok endişelenmiyoruz. Ancak iki kez veya daha fazla uygulamada iyi embriyolar verilmesine rağmen gebelik elde edilemiyorsa çifti detaylı incelemeler yapmak üzere değerlendirmeye alıyoruz

”Öncelikle kadına ait nedenleri araştırıyoruz”

Kadınlarda rahim içi yapışıklıklar, rahim içinde miyom veya polip gibi embriyonun tutunmasını engelleyebilen anormallikler var mı, bunları ortaya koymaya çalışıyoruz. Bu amaçla ultrasonografi eşliğinde rahim içine sıvı vererek rahim boşluğunun normal olup olmadığını kontrol ediyoruz. Basit ve hasta için ağrısız bir yöntem olan SIS tekniğini sıklıkla kullanıyoruz. Ayrıca rahim filmi (HSG) de bu tür bozuklukları görmek için sıklıkla başvurulan bir yöntemdir. Ancak HSG yönteminin ağrılı olması ve enfeksiyon gibi riskleri nedeniyle Histeroskopik inceleme günümüzde daha çok tercih edilmektedir. Histeroskopi rahim içine yerleştirilen ufak bir kamera sistemi ile rahim boşluğunu detaylı olarak inceleme şansı veren kolay bir yöntemdir. Aynı zamanda rahim içindeki bozuklukları düzeltme kolaylığı getirmektedir. Histeroskopi tüp bebekte başarısız olmuş vakalarda rahime ait faktörleri görmek için çok sık kullandığımız bir yöntemdir. Ancak bu konuda tecrübeli cerrahlar tarafından yapılmalıdır.

Ayrıca yumurtalıklarda yer alan bir endometriozis (çikolata kisti), rahimde yer alan bir miyom veya hidrosalpenks (tüplerin geçirilmiş iltihap sonrası içleri sıvı dolu genişlemiş görünümü) gibi başarı şansını azaltan diğer problemlerin laparoskopik cerrahi yönteminin uygulanması ile ortadan kaldırılması başarı şansını arttırmaktadır.

Embriyoların tutunmasını engelleyen bir diğer neden de kadının tüplerinde tıkanmaya bağlı olarak sıvı birikmesidir. Ultrasonografi ile tanımlanabilen ve hidrosalpenks adı verilen bu durumda rahim filmi çekilerek veya laparoskopi yapılarak hidrosalpenksin boyutlarını daha net olarak ortaya koymak ve sorunu düzeltmek mümkündür. Tüplerde biriken sıvı rahim içine akarak embriyoların tutunmasını engellemekte veya gebelik oluştuğunda erken düşüklere yol açmaktadır. Bu durumda tüplerin laparoskopi ile çıkarılması veya rahimle birleştiği noktadan bağlanması başarı şansını belirgin olarak arttırmaktadır. Tüplerde sıvı toplanması kadında tüp bebek şansını azaltan en önemli ve en sık görülen nedenlerden birisidir.

”Hormonal Bozukluklar da Embriyo Gelişimini ve Rahimde Tutunmayı Engeller”

Tiroid bezi hastalıkları, beyinde hipofizden salgılanan süt hormonu (prolaktin) artışı önemlidir. Kanda bakılan hormon seviyeleri ile bu bozukluklar tanımlanabilir ve tedavi ile düzeltilebilir. Polikistik over hastalığı ve yol açabildiği insülin hormonu artışı gebe kalmayı zorlaştırdığı gibi düşüklere de yol açabilmektedir. Bu amaçla insülin direncini azaltan şeker hastalığı ilaçları verilerek gebelik şansı arttırılabilir.

Bağışıklık ve pıhtılaşma sistemine ait doğuştan veya sonradan gelişebilen sorunların olup olmadığı ileri kan tetkikleri yapılarak araştırılmalı ve gerektiğinde uygun ilaçların kullanılması ile tedavileri sağlanmalıdır.

“Spermleri 6000 Kat Büyüterek İnceliyoruz”

Erkeklerde detaylı sperm analizi büyük önem taşır. Sperm sayısında belirgin bir azalma, spermlerde hareket azlığı veya şekil bozukluğu varsa Y kromozomu mikrodelesyon testi, sperm FISH testi gibi genetik testler yapılmalıdır. Bu testlerde problem saptanırsa yeni bir tüp bebek tedavisinde Preimplantasyon Genetik Tanı tekniklerinden yararlanmak gerekir

Ayrıca şiddetli erkek kısırlığı problemi olan çiftlerde de tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı sıklıkla karşımıza çıkan problemlerden birisidir. Burada kullanılan kötü kalitedeki spermler embriyoların ileri gelişimini, kötü yönde tutunma şansını azaltmaktadır. Tedavi öncesi bu vakalarda spermlerin detaylı incelenmesi ve var olan şiddetli şekil bozukluklarının tanımlanması çok önemlidir. Son yıllarda bu amaçla geliştirilmiş özel mikroskop büyütme sistemlerini kullanıyoruz. IMSI adı verilen bu yöntemde büyük büyütmeli objektifler ve özel optik sistemler aracılığı ile spermleri 200 kat yerine 6000 kez büyüterek inceliyoruz. Böylece sperm baş bölgesindeki genetik yapıyı içeren çekirdeğe ait anormallikleri tanımlayabiliyoruz. Bu bölgedeki anormallikler döllenmede barısızlık, embriyo gelişiminin yavaşlaması veya duraksaması gibi durumlara yol açarak başarıyı azaltıyor. IMSI sistemi bu bozuklukları taşımayan spermlerin seçimini sağlıyor, bu durum gebelik şansını arttırıyor. Ancak tekniğin kullanılabilmesi için eğitimli biyologlar ve pahalı özel sistemler gerekiyor, aynı zamanda daha uzun süren işlemler yapmamız gerekiyor.

Blastosist Transferi

Tekrarlayan başarısız tüp bebek olgularında kullandığımız bir başka yöntem ise embriyoları beşinci, altıncı güne kadar büyütüp, böylece tutunma şansı daha yüksek olanları belirleyerek bunları transfer etmektir. Blastosist dediğimiz bu evreye ulaşabilen embriyoların tutunma kabiliyeti daha yüksektir, ayrıca daha az embriyo verilerek çoğul gebeliklerin önüne geçebilmektedir. Sadece 1 veya 2 embriyo verilerek hem daha yüksek gebelik elde edilmekte hem de üçüz gebelik riski ortadan kaldırılabilmektedir. Bir başka avantaj ise yavaş gelişen, kötü embriyolar 5. güne kadar kendilerini belli ettiklerinden otomatik olarak elenmektedir. Yani ikinci ve üçüncü günde iyi görünen embriyoların bir kısmı 5., 6. güne ulaşamamaktadır. Erken transfer yapıldığında (2. veya 3. gün) iyi olduğu düşünülerek hastaya transfer edilmek üzere seçilen bazı embriyolar blastosist dönemine gidildiğinde kendiliğinden devre dışı kalabilmektedir. Bu nedenle blastosist transferi başarısız çiftler için alternatif bir yöntemdir.

Daha iyi embriyo geliştirmek için başka ne gibi yöntemler kullanılabilir?

Biz başarısız tüp bebek uygulamaları olan çiftlerde yukarıdaki tüm araştırmalar normal bulunduğunda rahim içinden doku örneği alıyor ve bu örneği laboratuar ortamında kültüre edip çoğaltarak embriyoları bu kültür ortamında geliştiriyoruz. Endometrial ko-kültür olarak adlandırılan bu teknik ile adetin 21. günü rahim içinden alınan ufak bir doku örneği laboratuar koşullarında üretilerek yapay bir rahim içi dokusu oluşturuluyor ve embriyolar bu doku içinde büyütülüyor. Embriyo gelişimi için gerekli olan büyüme faktörleri, proteinler ve besleyici maddeler yönünden zengin olan rahim içi doku kültürü bu sayede embriyo gelişimini destekliyor, ayrıca ortamda oluşan antioksidanlar embriyo için zararlı olabilecek artıkları uzaklaştırıyor. Bu teknik daha önce başarısız sonuçlanmış tüp bebek vakalarında yapay kültür ortamlarına bir alternatif olarak kullanılmaktadır.