Yükleniyor
Triptofan, birçok besinde doğal olarak bulunan ve serotonin, melatonin, niasin ve nikotinamid üretiminde rol oynayan temel bir aminoasittir. Vücut triptofanı kendisi üretemediği için dışardan besin veya takviye yoluyla alınması gerekir. En önemli triptofan kaynakları arasında tavuk ve balık hayvansal ürünlerle birlikte fındık veya soya gibi besinler bulunur.
Triptofan, insan vücudunda sentezlenemeyen, dışardan alınması gereken ve protein yapımında kullanılan sekiz temel aminoasitten biridir. Ruh halini, uykuyu ve iştahı düzenlediği bilinen bir nörotransmitter olan serotonin öncüsüdür. Bebeklerde büyüme için önem arz eden triptofan, protein, kas, enzim ve nörotransmitter üretimi ve bakımı için de vücudun ihtiyaç duyduğu bir aminoasittir.
Triptofan dışardan besin veya takviye yoluyla alındığında serotonin, melatonin, niasin ve nikotinamid üretimine katkı sunar. Burada öne çıkan, triptofan mutluluk ve uykuyu etkileyen hormonlara olan katkısıdır.
Triptofanın iki temel türü bulunur ve bunlar L-triptofan ve D-triptofan olarak adlandırılır. İki tür arasındaki bilinen tek fark moleküllerin yönelimidir.
Vücut kendisi üretemediği için dışardan alınması gereken triptofan besin olarak en öne çıkan kaynakları süt ve süt ürünleri, balık, et-kümes hayvanları, tahıllar, kuruyemişler ve bazı sebze meyvelerdir.
Vücut melatonin ve serotonin üretmeye yardımcı olmak için sekiz temel aminoasitten biri olan triptofanı kullanır. Ayrıca niasin ve nikotinamid üretimine katkı sağlar. Bu da uyku, ruh hali, düşünce yapısı ve kaygı seviyelerini etkiler.
Triptofanın vücut üzerindeki olumlu etkileri şöyle ifade edilebilir:
Tüm bu potansiyel faydalar, triptofanın temel aminoasitlerden biri olmasından kaynaklanır. Triptofan sağlık açısından birçok önemli süreçte rol oynar. Örneğin, azot seviyelerinin dengede kalmasına yardımcı olur. Ayrıca en temel olarak serotonin ve melatonin gibi birkaç beyin kimyasalının üretilmesine destek verir. Serotonin bilindiği üzere, ruh halini, uyku düzenini ve iştahı düzenlemeye yardımcı olan bir hormondur. Melatonin ise vücut saatinin düzenli kalmasına yardımcı olan bir hormondur ve kişinin uykulu hissetmesine yardımcı olarak uykuya daha kolay dalmasını sağlar ve aynı zamanda uyku kalitesini de artırır.
Triptofan içeren doğal besin kaynakları olarak et, tavuk, kümes hayvanları, balık, peynir ve yumurta gibi süt ürünleri, baklagillerden soya fasulyesi, tahıl ürünleri, kuruyemişler ve bazı sebze meyveler kabul edilir.
Triptofan kaynağı olan doğal besin kaynakları şöyledir:
Ancak yukarıda yer alan tüm besin kaynaklarının dozunda tüketilmesi önemlidir. Özellikle kronik hastalığı olan kişiler, triptofan ihtiyacını gidermek amaçlı bile olsa doktoruna danışmadan diyet programında değişikliğe gitmemeli, süreci doktor kontrolünde yönetmelidir.
Triptofanı besin dışında takviye olarak almak isteyen kişiler triptofan takviyelerini L-triptofan veya 5-Hidroksitriptofan (5-HTP) şeklinde alabilir. Bu takviyelerin besinlerde olduğu gibi faydaları arasında depresyona iyi gelmesi, uyku kalitesini artırması, fibromiyalji ağrılarını gidermesi yer alır.
Ancak triptofan takviyelerinin doktor kontrolünün dışında alınması önerilmez. Özellikler herhangi bir hastalığı olan olası yan etkilere yol açabilir.
Triptofan takviyeleri genellikle güvenli olarak kabul edilir ancak bazı yan etkilere rastlandığı da söz konusu olabilir.
Triptofanın potansiyel yan etkileri şu şekilde olabilir:
Yüksek dozda alınan triptofan takviyeleri, vücutta çok fazla serotonin üretimini tetiklediği için serotonin sendromuna neden olabilir. Serotonin sendromu da tehlikeli kabul edilir ve potansiyel olarak sağlık riski taşır. Serotonin sendromu zihinsel değişikliklere, ateş basmalarına, kan basıncınızda ve kalp atış hızınızda hızlı değişikliklere neden olabilir. Önerilen miktardan fazlasını almadan önce mutlaka doktora danışın.
Sekiz temel aminoasitten biri olan triptofan, vücudun kendisi üretemediği için doğal yollardan alınan bir bileşendir.
Yeterli protein tüketilmediğinde vücutta triptofan eksikliği meydana gelebilir. Triptofan eksikliği ise stres ve kaygı seviyesini artırabilir, uyku kalitesini bozabilir ve ağrı hassasiyetinin artmasına yol açabilir.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Yayınlanma Tarihi: 14 Ağustos 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
