Yükleniyor
Tripofobi, delikli nesne korkusudur. Delik ve korku anlamına gelen kelimelerden türeyen tripofobi, sünger, bal peteği ve sabun köpüğü gibi yan yana gelmiş delikler, kabarcıklar ve tümsekler bulunan nesnelerden aşırı korku, stres ve tiksinti hissi duyulmasını ifade eder. Daha basit bir tabirle beynin delik kümelerini tehlikeyle ilişkilendirmesi tripofobinin nedenidir.
Delikli el fobisi olarak da bilinen tripofobi, sünger, bal peteği, çilek ve sabun köpüğü gibi nesnelerin üzerindeki tekrarlayan biçimde kümelenmiş deliklere karşı duyulan aşırı korkuyu ifade eder. Sünger ve bal peteği gibi nesnelerin üzerindeki bu tekrarlayan delikler ve desenler zararsız oldukları halde tripofobisi olan kişilerde korku,hoşnutsuzluk ve tiksinme yaratır.
Rahatsızlık uyandıran deliklere görsel olarak maruz kalmayı içerdiği gibi bu delikler insan vücudunda olduğunda şiddeti daha da artmaktadır. Bal petekleri ve nilüfer çiçeğinin baş kısmına ait görseller tripofobiyi tetikleyen uyaranların başında gelir. Ayrıca; mercanlar, nar, genişlemiş cilt gözenekleri ve ponza taşları da tripofobik reaksiyonlara neden olabilir.
Benekli zehirli hayvanlar, yaralar gibi durumlara gösterilen tiksinme davranışı insanları hastalık ve mikroplardan korumaktadır. Bu iğrenme tehlikeli ve rahatsız edici durumlardan insanların kaçınmasını sağlar. Bu tür bir evrimsel adaptaston tripofobinin nedeni olabilir.
Bir diğer neden ise tripofobiyi etkileyen tetikleyici görsellerin yüksek kontraslı enerji özelliği göstermesidir. Korku uyandıran delikli ve çatlak desenler, bilinçsizce muhtemelen zehirli bitki ve hayvanların görünümünü andırmaktadır. Örneğin bir nilüfer çiçeğinin açık-koyu zıtlıkları, zehirli kara kurbağalarının veya yılanların derisine benzer. Bu eşsiz spektral özellik aynı yüksek kontrasta sahip görseller görüldüğünde de aynı korku ve tiksintiyi uyandırmaktadır. Bir diğer teori ise bu özgül fobinin öğrenilmesidir. Yılan ve eşek arısı tarafından sokulma gibi üzücü deneyimler, tripofobi yatkınlığını artırmaktadır.
Tripofobisi olan kişiler, delikler, lekeler veya çatlaklar gördüklerinde belirti olarak iğrenme, rahatsızlık, terleme, kaşıntı, çarpıntı, mide bulantısı, baş dönmesi ve nefes darlığı ile tepki verirler.
Tripofobi major depresyon ve yaygın anksiyete bozukluğu gibi psikolojik rahatsızlıklarla beraber görülebildiği için tedavi bu rahatsızlıklara uygun bir şekilde planlanabilir. Tedavi yöntemi, kişisel tercihlere, önceki deneyime ve stresin şiddetine bağlıdır. Semptomları hafifletmek için kısa vadeli stratejiler yardımcı olabilirken, kaygıda uzun vadeli, sürekli iyileşme öncelikle bilişsel davranışçı terapi ile mümkün olabilmektedir.
Bilişsel davranışçı terapi yöntemleri özellikle fobilerin tedavisi için uygundur. Maruz kalma tedavisinin özellikle etkili olduğu kanıtlanmıştır. Amacı, etkilenenlerin korku uyandıran uyaranlarla yüzleşmeleri ve herhangi bir kaçınma veya güvenlik önlemi olmaksızın korkularına dayanmayı öğrenmeleridir. Tekrarlanan yüzleşme egzersizleri ile korku gitgide azalabilmektedir.
Tripofobi, tekrarlayan deliklerin bulunduğu nesnelere karşı yoğun korku ve iğrenme sonucu strese neden olan bir durumdur. Beyin, delikleri tehlikeyle ilişkilendirir. Meyvelerdeki delikler veya yaralar, kurtçuk ve parazit istilasının bir göstergesidir. Bu nedenle, onları görünce rahatsızlık ve tiksinti oldukça doğaldır. Bu iğrenme tehlikeli ve rahatsız edici durumlardan insanların kaçınmasını sağlar. Bu tür bir evrimsel adaptaston tripofobinin nedeni olabilir.
Tripofobi de diğer özgül fobiler gibi ilgili nesneden kaçınma davranışı, bu nesneye yönelik korku ve kaygının varlığıyla karakterizedir ve işlevsellikte klinik açıdan bir sıkıntıya neden olmaktadır. Nilüfer çiçeğinin baş kısmının gösterildiği bir çalışmada katılımcıların bir kısmının bu görseli rahatsız edici bulmaları gibi bir deneyim yaşamak tripofobi belirtisi olabilir. Ayrıca “Tripofobi Anketi” bu özgül fobinin varlığını belirlemeye yardımcı olacaktır.
Tripofobi, sünger, bal peteği, sabun köpüğü ve çilek gibi tekrarlayan veya kümelenmiş delikler içeren nesnelere karşı tiksinme veya korku duygusuna neden olan fobidir.
Tripofobi hissiyatla öne çıkar ve acı vermez. Tripofobinin kişide yarattığı etki kaygı, tiksinti ve rahatsızlık hissidir.
Tripofobi ile ilgili araştırmalar, bir tür spesifik fobi olduğunu ortaya koymaktadır. Herhangi bir tehlike arz etmese de kişinin yoğun tepki vermesine neden olur.
Trifobi delikler, çatlaklar, tümsekler veya oyuklar birikiminden duyulan korku veya iğrenmedir. Tripofobi isminin Yunanca tripa (delik) ve phobos (korku, korku) kelimelerinden türetilmiştir.. Tıbbi bir tanı olarak tanınmayan tripofobinin kesin nedeni bilinmemektedir. Spesifik bir tedavisi olmayan tripofobinin semptomlarını kontrol altına almak için terapi yöntemleri uygulanmaktadır.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 15 Kasım 2024
Yayınlanma Tarihi: 28 Haziran 2024
Detaylı bilgi için iletişime geçin.
