Toz alerjisi nedir? Ne iyi gelir?

Toz alerjisi nedir?      

Halk arasında toz alerjisi diye adlandırılan durum daha çok evlerde olmak üzere işyeri, kütüphane gibi birçok kapalı mekanda görülen, akar (mite) olarak adlandırılan küçük canlı atıklarının neden olduğu alerjilerdir. Daha çok evde görülmesinden dolayı ev tozu olarak da adlandırılmaktadır. Bu canlılar mikroskop altında rahatça görülebilirler. 

Bu canlılar en çok insan derisi atıkları ile beslenirler. Bu nedenle genellikle yatak odasında yastık, nevresim, çarşaf, halı gibi yerlerde bulunurlar. Sevdikleri ortam olan yüksek ısı ve nemi gece yatakta buldukları için uyku zamanı akarların beslenmesi için ideal zamandır.                 

Toz alerjisi kimlerde görülür? 

Günlük yaşantıda toza hemen hemen herkes maruz kalmaktadır.  Yapılan çalışmalar genetik (kalıtsal-ailesel) yönün toz alerjisi gelişmesinde çok önemli olduğunu göstermiştir. Ailesinde ev tozu alerjisi olan kişilerde toz alerjisi büyük oranda görülmektedir. Ailesinde olmayan kişilerde çok nadiren alerji görülür.        

Toz alerjisinin belirtileri nelerdir?   

Toz alerjisine neden olan bu akarların atıklarının nefesle alınması, deri ve göze teması ile alerjik kişide aşağıdaki belirtiler gelişir.

• Hapşırma
• Burun tıkanıklığı
• Boğazda, gözde ve burunda kaşınma
• Öksürük
• Hırıltı ve nefes darlığı
• Nadiren ciltte kaşınma ve kızarıklık

Toz akarı alerjisi astım şikayetlerini artırdığında aşağıdaki belirtiler görülebilir;

• Nefes almada zorluk
• Göğüste sıkışma veya ağrı
• Nefes verirken duyulabilir bir ıslık veya hırıltı sesi
• Nefes darlığı, öksürme veya hırıltılı solunumun neden olduğu uyku sorunu
• Soğuk algınlığı veya grip gibi bir solunum virüsü ile kötüleşen öksürük veya hırıltı nöbetleri

Toz alerjisinin riskleri nelerdir?

Toz akarlarına alerji söz konusuysa, akarlara ve bunların kalıntılarına maruz kalmak bazı komplikasyonlara neden olabilir.

Sinüs enfeksiyonları

Toz akarı alerjisinin neden olduğu burun pasajlarındaki dokuların devam eden (kronik) iltihaplanması, burun pasajlarınıza bağlı içi boş boşluklar olan sinüsleri tıkayabilir. Bu engeller, sinüs enfeksiyonlarını (sinüzit) geliştirme olasılığını artırabilir.

Astım

Astımı ve toz akarı alerjisi olan kişiler genellikle astım semptomlarını yönetmekte zorluk çekerler. Acil tıbbi tedavi veya acil bakım gerektiren astım atakları riski altında olabilir.

Toz alerjisi tanısı nasıl konur?

Öncelikli olarak tıptaki tüm hastalıkların tanısında kullanılan yöntemlere bu hastalıkta da başvurulmaktadır. Öncelikle hastanın detaylı öyküsü alınır. Ne zamandan beri olduğu, hangi koşullarda arttığı veya azaldığı önemlidir. Daha sonra hasta muayenesi yapılır.

Burunda tıkanıklık, akıntı olabilir. Burun içinde polip (halk arasında et olarak bilinir), şişlik gelişebilir. Burun dıştan kızarık görülür. Yine gözde kızarıklık ve yaşarma, şikayetler arasındadır. Solunum seslerini dinlendiğinde hırıltı, ıslık sesi duyulabilir. Muayenede ciltte nadiren kızarıklık, kaşıntı gibi belirtilere de rastlanabilir. Ayrıca kanda alerji ile ilgili testler uygulanır. Tanıda görüntüleme yöntemlerinden faydalanılabilir. (sinus grafisi, akciğer grafileri vs.) Kanda ve ciltte alerji testleri yapılır.

Toz alerjisi olan kişiler alerji bölümüne ve şikayetlerinin görüldüğü organa göre cildiye, göğüs ve kulak burun boğaz bölümüne başvurmalıdır.

Toz alerjisi tedavisi nasıl yapılır?                                                     

Burun akıntısı veya hapşırma gibi toz akarı alerjisinin bazı belirti ve semptomları soğuk algınlığına benzer. Bazen soğuk algınlığı mı yoksa alerji mi olduğunu anlamak zordur. Semptomlar bir haftadan uzun sürerse, toz alerjisi olabilir.

Şiddetli burun tıkanıklığı, hırıltılı solunum veya uyku güçlüğü gibi belirti ve semptomlar şiddetli ise bir uzmana başvurulmalıdır. Hırıltı veya nefes darlığı hızla kötüleşirse veya minimum aktivite ile nefes darlığı yaşanırsa zaman kaybedilmeden sağlık kuruluşuna gidilmesi önemlidir.

Toz alerjisi tedavisinde ilaç olarak anihistaminikler, dekonjestanlar, kortikosteroidler, kromoglikatlar, lökotrien antagonistleri kullanılır.

 Birde halk arasında aşı tedavisi olarak bilinen immunoterapiler uygulanmaktadır.  

Toz alerjisine ne iyi gelir?

Toz alerjisinin kesin bir tedavisi yoktur ancak alerjiler yönetilebilir ve alerjiye neden olan etkenleri önlemek için adımlar atılabilir.

• Evcil hayvanınız varsa onları yatak odanızdan uzak tutun.
• Toz tutacak halı ve perde gibi eşyaları minimumda tutun, olanların iyice temizlendiğinden emin olun.
• Evinizdeki nemi %50'nin altında tutmaya çalışın.

Toz alerjisinden korunma yöntemleri nelerdir?

Toz alerjisine neden olabilecek etkenlerden korunma neredeyse tedaviden bile önceliklidir. Daha önce belirtildiği gibi ev tozu akarları daha çok yatak odalarında bulunurlar. Sıcak ve nemi severler. Bu nedenle yatak odalarının sıcaklığı (ideali 18-20 derece) ve nemi (%50’nin altında) düşürülmelidir. Akarların daha çok olduğu çarşaf, yastık, nevresim gibi eşyalar en az haftada bir ve en az 60 derecede yıkanmalıdır. Akarlar 60 derecede ölmektedir. Yün yatak, battaniye gibi eşyalar kullanılmamalıdır. Sentetik yorgan, yastık kullanılmalıdır. Yine yatak odasında (ideali yaşadığı her yerde) halı, toz tutacak abajur, kitap, oyuncak gibi eşyalar mümkün olduğunca bulundurulmamalıdır. Mümkünse alerjisi olmayan kişiler tarafından akarları yok edebilen elektrik süpürgeleri kullanılmalı, sık aralıklarla tozlar nemli bezle alınmalı ve perdeler silkelenmelidir.

Toz alerjisi doğal tedavi var mı? Neler yenmelidir?

Toz alerjisine özgü bir yiyecek bulunmamakla birlikte, mevsim meyveleri ve sebzeleri genel olarak alerjileri frenlemeye yardımcı olur. Hiçbir yiyecek tedavi edici değildir, ancak soğan ve çilek içeren yiyeceklerin olumlu bir etkisi var gibi görünmektedir. Bal ve yoğurt da faydalıdır.

Toz alerjisi için hangi bölüme gidilir?

Alerji belirtilerinin görüldüğü bölgeye göre değişiklikler göz önünde bulundurularak; dermatoloji, kulak burun boğaz hastalıkları, göğüs hastalıkları ve immünoloji bölümlerine başvurulabilir.

Bebeklerde toz alerjisi belirtileri nelerdir?

Bebeklerde nadir olmakla birlikte, toza, evcil hayvanlara, küfe, polenlere, böcek sokmalarına ve çevredeki diğer şeylere karşı alerjiler, hapşırma gibi baş ve göğsü etkileyen alerji semptomlarını tetikleyebilir. Kırmızı ve kaşıntılı gözler, öksürük, hırıltı ve göğüste sıkışma görülebilir.

Ciltte toz alerjisi nedir?

Alerjik reaksiyonlar tipik olarak toz akarı proteinlerine maruz kaldıktan sonraki 15 dakika içinde ortaya çıkar. Tepkiler, cilt renginin solmasını (kırmızı, gri veya beyaz) veya böcek ısırığı gibi görünen kabarık, yuvarlak noktaları içerebilir.

Çocuklarda toz alerjisi nasıl olur?

Toz akarı alerjisi, çocuklarda basit bir burun akıntısı ve kaşıntılı gözden daha fazlasına neden olabilir. Rahatsız edici semptomlar, çocukların okuldaki konsantrasyonlarını ve arkadaşları ve aile üyeleriyle ilişkilerini etkileyerek kalitesiz uykuya yol açabilir. Göğsün tıkanması gece hırıltısına, nefes almada güçlüklere ve hatta ciddi astım krizlerine neden olabilir. Çalışmalar, erken yaşta ev tozu akarı alerjenlerine maruz kalmanın daha sonra astıma yol açabileceğini göstermiştir.

Polen ve toz alerjisi ilişkisi nedir?

Polen alerjisi dış ortamdan kaynaklanan en yaygın toz alerjisi şeklidir.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.