Tonsillektomi ve Adenoidektomi

Tonsillektomi Ve Adenoidektomi (Bademcik Ve Geniz Eti Ameliyatı)

Bademcik ve geniz eti nedir? Adenoidler burnun gerisindeki nasofarenkse (geniz) yerleşen lenfoid dokudur. Tonsiller (bademcikler) ise boğazın her iki yanında yerleşen iki adet lenfoid dokudur.

Görevleri nelerdir? Tonsiller ve adenoidler lenfoid dokudan oluşurlar. özellikle ilk 3 yaş içinde hava yolu ile gelecek mikroplara karşı savunmada rol oynarlar. Gerekli olduğu takdirde 3 yaş ve üzerinde yapılan bademcik ameliyatının (tonsillektomi) vücut savunma sistemi ve sağlık üzerinde olumsuz bir etki yapmadığı bilinmektedir.

Adenoidektomi hangi durumlarda yapılır? Adenoidektomi olarak adlandırılan geniz eti operasyonu aşağıdaki durumlarda yapılır. Bazı çocuklarda bunların bir kaçı birlikte olabilir. Solunuma engel olacak derecede büyük geniz eti: Aşrı derecede büyümüş geniz eti ağız solunumu, horlama ve uyku apne (uyku sırasında nefesin durması) gibi belirtilere yol açar. Burundan nefes alamama koku ve tat bozukluklarına sebep olabilir. Akut üst solunum yolu infeksiyonları da benzer semptomlara yol açabilir. Bu yüzden biz aileye bahsedilen semptomların devamlı olup olmadığını soruyoruz. Adenoidektomiye aile ile birlikte karar veriyoruz. Biliyoruz ki en iyi gözlemci ebeveynlerdir. Tuba Eustachii tıkanıklığına bağlı orta kulak hastalıkları: Geniz eti mikroorganizmalar için rezervuar görevi görür. Tuba Estachii obstrüksiyonu ile tekrarlayan kulak hastalıkları (akut otitis media:orta kulak iltihabı veya seröz otitis media: Orta kulakta sıvı birikimi) ortaya çıkabilir. Tedavi ile düzelmeyen seröz otitis media varlığında adenoidektomi ile birlikte kulak zarına ventilasyon tüpü takmak gerekebilir. Adenoidlerin neden olduğu tekrarlayan veya kronik sinüs infeksiyonları: Aynen kulak probleminde olduğu gibi büyümüş veya infekte adenoidler sekresyonların burunda birikmesine veya tekrarlayan sinüs infeksiyonlarına neden olabilir. Bir çok cerrah çocukluk çağı ciddi sinüzitlerin tedavisinde birinci basamak tedavi olarak adenoidektomiyi tercih etmektedir. Kliniğimizde de çocukluk çağı tekrarlayan sinüzitlerin cerrahi tedavisinde öncelikle adenoidektomiyi tercih etmekteyiz.

Ameliyat olmadan beklenebilir mi? Adenoidler hayatın ikinci dekadında (on yılında) küçülürler. Fakat yol açtığı problemler beklemekten daha pahalıya mal olabilir. özellikle uyku apne ve burun tıkanıklığı yüz ve diş gelişiminde kalıcı deformitelere yol açabilir. Ayrıca uyku bozukluğuna bağlı öğrenme ve büyüme negatif yönde etkilenebilir.

Ameliyat nasıl yapılır? Genel anestezi altında yapılmakta, 5-15 dakika sürmektedir. Adenoid dokusu genizden kürete edilerek çıkartılır.

Adenoidektominin komplikasyonları nelerdir? Komplikasyonlar nadirdir. Anestezi riski hastaya bağlı faktörlerle ilgilidir. Kanama nadirdir. Adenoid yatağında 7-10 gün süren yüzeysel infeksiyon gelişir, derin infeksiyon oldukça seyrektir. Yarık damak dudak ve Down sendromlu çocuklarda dikkatli muayene ve inceleme yapılması gerekir. Bu çocuklara yapılan adenoidektomi sonrası “velofarengeal yetmezlik” ( seslerin ve yiyeceklerin genize kaçması) gelişebilir, konuşma ve yutma etkilenebilir. Biz bu komplikasyona rastlamadık; ancak literatürde rapor edilmiş olgular mevcuttur.

Ameliyat sonrası nasıl geçer? Adenoidektomi tonsillektomiden daha az ağrılı bir operasyon olup ağrı kesicilere sıklıkla ihtiyaç duyulmaz. Burun tıkanıklığı 7-10 gün sonra düzelmektedir. çocuğun aktivitelerini kısıtlamıyoruz. çocuklara normal diyet öneriyoruz. 10 gün sonra kontrole çağırıyoruz.

Tonsillektomi (bademcik ameliyatı) hangi durumlarda yapılır? Büyük tonsiller: Solunum, yutma ve konuşmayı etkileyecek kadar büyük tonsillerde operasyon öneriyoruz. Hava yolunda darlığa neden olan tonsiller aynı büyümüş adenoidler gibi horlama ve uyku apnesine sebep olmaktadır. Bu da hayatın ileri evresinde sağlık problemlerine sebep olmaktadır. Tekrarlayan ve kronik infeksiyonlar: Sık tekrarlayan tonsil infeksiyonlarında (tonsillit) tonsillektomiyi öneriyoruz. Peritonsiller apse: Peritonsiller apse varlığında apseyi boşaltıp, antibiyotik tedavisi veriyoruz. İyileşme sonrası tonsillektomi öneriyoruz. Kronik kriptik tonsillit: Tonsiller kript adı verilen birçok cepçiklerden oluşmaktadır. Bazı hastalarda bu kriptler pis kokulu beyaz rekli atıklar içerir. Bu atıklar bakteri ve ölü hücrelerden oluşur. Antibiyotikler geçici rahatlama sağlamaktadır. Kesin tedavisi tonsillektomidir. Asimetrik şekilde büyümüş tonsiller: Asimetrik olarak büyük görünen tonsillerde tonsillektomi yapılmalıdır. Durdurulamayan tonsil kanaması: Herhangi bir nedenle oluşan ve diğer yöntemlerle durdurulamayan tonsil kanamalarında tonsillektomi yapılır.

Tonsillektomiyi hangi durumlarda önermiyoruz? Kanama yatkınlığı: Kanamaya meyilli hastalarda kan tablosunu düzeltmeden tonsillektomiyi önermiyoruz. Akut tonsillit: Tonsilde akut infeksiyon varlığında yapılan tonsillektomi sonrası kanama riski yüksektir. Bu yüzden akut infeksiyon düzeldikten sonra tonsillektomi yapıyoruz. İlaç kullanımı: Aspirin ve oral antikoagulan (halk arasında kanı sulandırıcı ilaçlar olak bilinirler) ilaçları kullanan hastalar 1 hafta önceden ilaçları kesilerek tonsillektomi yapılabilir. Yaş: Birçok cerrah gibi biz de tonsillektomiyi özel durumlar dışında 3 yaş ve üzeri çocuklara yapmayı tercih ediyoruz. Tonsillektomi nasıl yapılır? Genel anestezi altında operasyon yapılması sıklıkla tercih edilmekle birlikte özel durumlarda sedasyonla lokal anestezi ile de tonsillektomi yapılabilir.Klasik tekniğin yanında elektrokoter ve laser yardımlı tonsillektomi teknikleri tarif edilmiştir. Biz klasik tonsillektomiyi tercih ediyoruz. Ameliyat sonrası ağrıyı en aza indirmek için elektrokoteri mümkün oldukça az kullanıyoruz. Laser kullanımın üstünlüğüne inanmadığımız gibi operasyon sonrası şiddetli ağrıya neden olduğu için tercih etmiyoruz. Tonsillektominin komplikasyonları nelerdir? Anesteziye bağlı riskler. Ciddi problemler oldukça nadirdir. Kanama: Tonsillektomi sonrası en sık karşılaşılan komplikasyondur. Yetişkinlerde daha sık görülür. Ameliyat sonrası erken dönemde olabileceği gibi 5-10 gün sonra da görülebilir. Bu yüzden ameliyat sonrası 10 gün içinde hastalarımıza şehir dışına çıkmamalarını tavsiye ediyoruz. İnfeksiyon: Ameliyat sonrası tonsil yatağında bakteri kolonizasyonu ve buna bağlı hafif ateş görülebilir. Ciddi infeksiyon nadir olarak görülmektedir. Ameliyat sonrası hastanede kalmak gerekir mi? çoğunlukla hastalarımızı ameliyat günü akşamı taburcu ediyoruz. Ancak aşağıdaki durumlardan biri veya birkaçı birlikte varsa 1 gece yatırmayı tercih ediyoruz.

• Hastanın çok uzakta oturması ( veya kolay ulaşım imkanının olmaması)
• Yetişkin hasta
• Ameliyat sonrası ağızdan yeterli gıda alamaması
• Ameliyat sonrası ciddi bulantı ve kusma
• Eşlik eden başka hastalıkların varlığı

Ameliyat sonrası sportif aktiviteler yapılabilir mi? Ameliyat sonrası 2 hafta süresince yorucu egzersizleri önermiyoruz. Ameliyat sonrası beslenme nasıl olmalı? Ameliyat sonrası yumuşak ve sıvı gıdaları öneriyoruz.özellikle meyva suları asidik olduğu ve ağrıya yol açacağı için önerilmemektedir. Hangi gıdaların verilmesi gerektiği size verilen "beslenme broşüründe" detaylı olarak anlatılmıştır. Ameliyat sonrası ilaç kullanılır mı? Antibiyotikler: Yara iyileşmesine katkısı olduğu ve enfeksiyon gelişimini önledikleri için kullanılmaktadır. Ağrı kesiciler: En sık parasetamol tercih edilmektedir. Aspirin ve diğer nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar tonsillektomi sonrası kanama eğilimini artırdığı için kullanılmamalıdır. Ameliyat sonrası normal sayılabilecek durumlar nelerdir? Lütfen aşağıdaki durumlarda telaşlanmayın. Boğaz ağrısı: Tonsillektomi sonrası boğaz ağrısı sıklıkla büyük çocuklarda ve yetişkin hastalarda sık karşılaşılan bir durumdur. Ameliyat sonrası 5-10 gün içinde gittikçe azalmaktadır. Kulak ağrısı: Tonsillektomi sonrası kulak ağrısı görülebilir. Bu ağrı boğazdan kaynaklanır ve yansıyan ağrı olarak bilinmektedir. Ateş: Hafif ateş olabilir. Parsetamol ile ateş kontrol altına alınabilmektedir. Tonsil yatağında beyaz plakların görülmesi: Beyaz renkli plaklar ameliyat sonrası 2 hafta boyunca görülebilmektedir. Küçük dil bazen ödemli olarak görülebilir. Ne zaman doktorumu aramalıyım? Kanama: Hafif sızmalarda buzlu su veya dondurma yararlı olabilir. Eğer kanama devam ediyorsa doktorunuzu arayın ve acil servise başvurun. Dehidratasyon: Eğer 24 saat boyunca yeterli sıvı alınamadıysa doktorunuzu arayın. Dehidratasyon, az ve konsantre idrar çıkışı ve letarji (uyuşukluk, ilgisizlik) ile kendisini belli eder: Yüksek ateş: 39 derece ve üstü ateş, öksürük ve solunum güçlüğü durumunda doktorunuzu arayın. Kontrole ne zaman gitmeliyim? Hastalarımızı ameliyat sonrası 10. günde kontrole istiyoruz. Lütfen gelmeden önce randevu alınız.

Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.