Toksik ilişki, ilişkide bir tarafın desteklenmediği, aşağılandığı, zarar gördüğü, üzüldüğü, manipüle edildiğini hissettiği, duygusal, fiziksel ve psikolojik sağlığının tehdit altında olduğu ilişki türüdür. Başlangıçta kolayca fark edilmeyebilir ancak uzun vadede ciddi duygusal yaralara neden olabilir. Hem bireysel ve duygusal sağlığınızı hem de genel yaşam kalitenizi tehdit eden toksik ilişkiler hakkında bilgilenmek, bu tür ilişkileri tanımak ve onlardan nasıl korunabileceğinizi öğrenmek için kritik öneme sahiptir.
Toksik İlişki Ne Demek?
Toksik ilişki, iki kişiden birinin diğerine zarar verecek düzeyde, sağlıklı bir iletişim ve ilişki dinamiği yürütemediği durumda ortaya çıkan ilişki türüdür. Bu ilişki sırasında karşıdaki kişi psikolojik manipülasyona, fiziksel şiddete ya da duygusal istimara uğrayabilir. Olumsuz davranışlar bu ilişkini temelini oluşturur. Genellikle kişiler mutsuz ve stresli bir ilişki sürdürürler. Sağlıklı bir ilişkide olması gereken açık iletişim, güven, saygı ve sevgi toksik ilişki türünde eksiktir.
Toksik İlişki Özellikleri Nelerdir?
İki kişi arasında duygusal yıpranma, stres ve anlaşmazlık yaratan toksik ilişki, tarafların fiziksel ve zihinsel sağlığını olumsuz yönde etkiler. Yaşam kalitelerini düşürüp mutsuzluk, öfke ve güvensizlik ortamı oluşturur. Toksik ilişki özellikleri içerisinde;
- Sürekli eleştiri ve değersizleştirme,
- Duygusal ya da fiziksel şiddet,
- Kıskançlık,
- Güvensizlik,
- İletişim eksikliği,
- Karşılıksız fedakârlık,
- Duygusal şantaj yer alır.
Sürekli eleştiri yapma ve değersizleştirme çabası
Çiftlerden biri diğerini sürekli eleştirir bu şekilde çiftler arasında saygı azalır. Bununla birlikte sevgi ortamı da zarar görür. Kişilerin öz saygısı da gün geçtikçe daha çok azalır.
Duygusal ya da fiziksel şiddet gösterme
Aşağılama, tehdit, korkutma ve fiziksel saldırılar ile ilişki olumsuz etkilenir.
Aşırı kontrol etme isteği başlar
Kıskançlık duyguları başlayıp sürekli kontrol etmeye başlar. Bu durum, güvensizlik ve bağımsızlık eksikliğine sebep olur.
Güvensizlik ortamı oluşur
Kişilerin birbirine yalan söylemesi, sürekli şüphe içinde yaşamalarına neden olur.
İletişim eksikliği yaratır
Çiftlerin açık ve sağlıklı iletişim kuramamaları, yanlış anlaşılmaları beraberinde getirir.
Karşılıksız fedakârlık gösterir
Bir tarafın sürekli olarak istek ve ihtiyaçlar için fedakârlık yapıp karşılığını alamamasıdır. Bu durum, eşit olmayan bir ilişki dinamiği yaratır.
Çiftlerden biri diğerine duygusal şantaj yapar
Kontrol etmek ve yönlendirmek amacıyla yaparak suçluluk duygusu yaratır.
Toksik İlişkinin Belirtileri Nelerdir?
Saygı ve sevginin azalması, ilişki içerisinde değer görmemek ve anlaşılmadığını hissetmek, birbirine olan desteğin yok olması gibi durumlar toksik ilişki belirtileridir. Bu ilişki türünü yaşayan çiftlerin yaşam kalitesi ile duygusal sağlığını olumsuz yönde etkiler. Bu işaretleri fark etmek zaman alabilir. Toksik ilişki belirtileri arasında;
- Güvende hissedilmemesi
- İhmal edildiğini hissetme
- Destek eksikliği
- Empati yoksunluğu
- Aşağılamalar içeren kötü bir iletişim olması
- Devamlı eleştiriliyor olmak
- Özgüven eksikliği hissetmek
- Duygusal tükenmişlik yaşamak
- Suçlayıcı tavırlara maruz kalmak
- Stres altında hissetmek
Toksik İlişkilerin Etkileri Nelerdir?
Toksik ilişki, duygusal ve psikolojik ile birlikte fiziksel istismarın da olduğu bir durumdur. Sağlıksız davranışların bazen görünür bazen de görünmez olduğu bu ilişki türü, kişileri çıkmaza sokabilir. Toksik ilişki, çiftlerde yaşanabileceği gibi aile üyeleri, iş arkadaşları ya da yakın arkadaşlar arasında da olabilir. Kişinin benlik saygısı ile fiziksel sağlığına zarar verebilir. Sürekli sağlıksız bir iletişim içerisinde bulunmak, kişinin diğer ilişkilerden uzak kalmasını sağlar. Uyku ve beslenme sorunları oluşturan toksik ilişki bireyleri, öz bakımına yeterli ilgi göstermeyebilir. Kaygı ve stres bozuklukları artabilir, kişisel hijyen ve hobi gibi rutin faaliyetleri ihmal edebilir. Kişileri ilişki dışındaki hayatlarından uzaklaştırıp duygusal yeme veya madde bağımlılığı gibi sağlıksız başa çıkma yollarına itebilir.
Toksik İlişkiden Kurtulma Yolları Nelerdir?
Mutsuzluk ile birlikte özgüven kaybı ve toplumdan soyutlanma gibi etkileri bulunan toksik ilişkiden kurtulmak zor olabilir. İlişkiye yaptığınız yatırım ve karşı tarafa duyduğunuz sevgi karar almanızı zorlaştırabilir. Bu durum, kendinizi başarısız hissetmenizi sağlayabilir. Ancak, yeterli emeği verdiğinizi düşünüyor ve karşılığını alamıyorsanız, sağlığınız için kurtulmanız gerekir. Toksik ilişkiden kurtulmanın yolları;
- Sağlıklı bir ilişkide olmadığınızı kabullenmek,
- Duygulara şüpheyle yaklaşmak yerine kulak vermek,
- İlişki içerisinde kalmanıza değip değmeyeceğini gerçekçi bir şekilde değerlendirip bulunduğunuz duruma daha mantıklı bakmak,
- Ekonomik kaygılar gibi nedenlerden dolayı ilişkiye devam etmek yerine eksiklikleri gidermek,
- Yakın arkadaşlarının ya da aile üyelerinin desteğini almak,
- Suçluluk duygusunu tetikleyen durumları tespit edip anlamak ve kendilerine şefkatle yaklaşmak,
- Kendinize dinlenmek için zaman vermek, sevdiğiniz aktiviteleri yapmak ve düşüncelerinizle baş başa kalmak.
Toksik ilişki sonrası öz bakımınıza ilgi göstermek ve kendinize iyi davranmak, iyileşme sürecini hızlandırabilir. Arkadaş ve ailelerden destek alarak yalnızlık hissini giderebilirsiniz. Yeni bir ilişkiye başlamak istediğiniz zaman temkinli ilerlemeniz doğal bir durumdur.
Toksik İlişkiyi Sonlandırırken Faydalı Olacak Öneriler
Toksik ilişki sinyallerinden birini alıyorsanız, kendinize karşı dürüst olmanız süreci kolaylaştırabilir. Çevrenizde güvendiğiniz insanlardan yardım almak, doğru adımlar atmanızı sağlayabilir. Ani tepkiler vermeden güveninizi yeniden kazanarak sınırlar koyabilir ve toksik kalıpları düzeltebilirsiniz. İhtiyaçlarınızı ve sağlığınızı önceliklendirerek başlayabilirsiniz. Toksik ilişki bağımlılığı yaşamamak ve kurtulmak adına bazı öneriler;
- Kendinize bazı sorular sorarak geçmişte yaşadığınız ilişkiyi gözden geçirebilirsiniz.
- Partnerinizin davranışını, size hissettirdiklerini ve ona söylemek istediklerinizi not alarak günlük tutabilirsiniz.
- İlişkinin size faydası olup olmadığını düşünebilirsiniz. Kendinizi suçlu mu yoksa iyi mi hissettiğinize karar verebilirsiniz.
- İlişkiyi bitirme yönteminizi belirleyebilirsiniz. İlişkiyi aniden kesmek, iletişimi azaltmak ya da partneriniz ile konuşarak ayrılmak gibi alternatifleri değerlendirebilirsiniz.
- Sonlandırdıktan sonra kendinizi iyi hissedeceğiniz adımlar atmanız gerekir. Hayalini kurduğunuz bir işe başlamak, hobilerinize devam etmek, profesyonel destek almak gibi seçenekleri uygulayabilirsiniz.
- Geçmişte yaşadığınız sağlıksız ilişkileri düşünüp kabul edebilir ve sizi bu ilişkilere çeken yanınızı düşünebilirsiniz.
- Farkındalık kazanarak kendinizi affedebilir ve şefkat gösterebilir, bu konuda gelişebilirsiniz.
Toksik İlişki Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Toksik ilişki nasıl anlaşılır?
Sağlıklı bir ilişkinin özellikleri güven, mutluluk, saygınlık ve benliğinizi sergilemekte özgür olmaktır. Toksik ilişkide ise kendinizi sürekli kızgın, öfkeli, endişeli ve mutsuz hissedersiniz. Bu durum, zihinsel ve ruhsal sağlığınız ile benlik saygınızı da olumsuz bir şekilde etkilemeye başlar.
Toksik ilişkiden çıktıktan sonra nasıl toparlanabilirim?
Toksik ilişkiden çıktıktan sonra bireysel terapi alarak çözüme kavuşabilirsiniz. Aynı zamanda, meditasyon ve yoga gibi çalışmalar ile rutininize dönebilirsiniz. Güvendiğiniz insanlar ile iletişiminizi koruyarak süreci hızlandırabilirsiniz.
Toksik ilişkinin çocuklar üzerindeki etkisi nedir?
Çocukların yanında kavga etmek, tartışmak ya da olumsuz duyguları açığa vurmak psikolojilerini olumsuz yönde etkiler. Toksik ilişkilerin ortasında kalan çocuklar özgüven sorunu yaşayabilir ve sosyal hayatlarında sağlıksız ilişkiler kurabilir.
İlişkimin toksik olduğunu nasıl anlarım?
Sağlıksız dinamikleri bulunan, ilişkide bir tarafın desteklenmediği, manipüle edildiği veya saygısızlığa maruz kaldığı için zarar gördüğü bir ilişkidir.
Toksik bir ilişkiyi onarabilir miyim?
Toksik ilişkiyi düzeltme kararında profesyonel destek almak, güvenli bir alternatiftir. Duygu ve davranışlar hakkında konuşmak, ihtiyaçları paylaşmak ya da değişim için istekli olmak gibi faktörler onarım sürecinde etkili olabilir.
Toksik kişi kime denir?
Toksik kişi ifadesi davranışları ile karşısındaki kişinin hayatına olumsuzluk katan ve moralini bozan kişileri tanımlamak için kullanılır.
Memorial Tıbbi Yayın Kurulu tarafından hazırlanmıştır.
Güncelleme Tarihi : 20 Aralık 2023
Yayınlanma Tarihi: 31 Ekim 2023